نگرانی شدید سران رژیم صهیونیستی از تصمیم دولت اردن به یک واقعیت خطرناک برای صهیونیستها بر میگردد و آن چیزی نیست جز بحران کمبود آب در سرزمینهای اشغالی
الوقت- در حالی که پرونده قتل خاشقچی در صدر اخبار رسانههای جهان قرار دارد، این هفته در اردن رویداد مهمی به وقوع پیوست که میتوان از آن به عنوان نقطه عطفی در تاریخ معاصر این کشور یاد کرد. ملک عبدالله پادشاه اردن روز یکشنبه اعلام کرد که قصد دارد تا ضمیمههای معاهده صلح را با اسرائیل لغو کند و از حق حاکمیت اردن بر مناطقی که طی قرارداد وادی عربه به رژیم صهیونیستی به طور موقت واگذار شده بود سخن گفت. شرایط این توافقنامه بیان می کند که 25 سال پس از امضای اولیه (25 اکتبر 1994)، هر یک از طرفین قادر خواهند بود اجاره زمین را در شرایطی متوقف کنند؛ اما این موضوع باید یک سال پیش از سررسید موعد که 25 اکتبر 2019 میباشد صورت گیرد و یکشنبه هفته جاری 24 سال از زمان امضا این پیمان سپری شد. عبدالله گفت: "ما به حاکمیت کامل در سرزمینهایمان عمل می کنیم." "اولویت ما در این شرایط منطقه ای این است که از منافعمان دفاع کنیم و هر کاری را که برای اردن لازم است انجام دهیم."
«الباقوره» منطقه مرزی شرق رود اردن در استان اربد واقع در شمال این کشور، با مساحت حدود شش هزار دانوم (یک دانوم معادل 1000 متر مربع است) میباشد و «الغمر» نیز یک منطقه مرزی است که در استان العقبه در جنوب بحر المیت واقع شده و به منطقه مورد منازعه اردن و رژیم صهیونیستی معروف است. این مناطق از خاک اردن در طول جنگ های اعراب و اسرائیل طی نیمه دوم قرن بیستم توسط این رژیم اشغال شدند. اسرائیل منطقه الباقوره را در سال 1950 اشغال کرد و و در سال 1967 نیز الغمر را به تصرف درآورد. دولت اردن تنها چند ماه پس از قرارداد غزه ـ اریحا، طی قرارداد صلح وادی عربه (1994) با اسرائیل علاوه بر برقراری روابط دیپلماتیک با این رژیم این مناطق را نیز برای مدت 25 سال در اختیار صهیونیستها قرار داد و در طول این مدت تل آویو این زمین ها را در اختیار کشاورزان یهودی قرار میداد.
اهداف ملک عبدالله؛ از کسب اعتبار تا کاهش فشارها
موضوع عدم تمدید قرارداد اجاره مناطق اشغالی اردن توسط رژیم صهیونیستی یکباره صورت نگرفت بلکه از مدتها پیش و با نزدیک شدن به موعد 24 سالگی این قرارداد استعماری، مردم اردن کمپین های بزرگی را برای وادار کردن حکومت به بازپسگیری این مناطق از اشغال رژیم صهیونیستی به راه انداختند. برای مثال انجمن ملی اردن، شامل احزاب سیاسی و اتحادیه های کارگری در ماه مارس گذشته تظاهرات گستردهای را با درخواست از دولت برای لغو قرارداد انجام دادند. همچنین سه شنبه هفته گذشته اتحادیه سازمان تجارت و انجمن ملی اردن تحصن نمادینی را در منطقه باقوره برای عدم تمدید قرارداد صورت دادند. از همین رو اقدام دولت اردن با حمایت 80 نفر از 130 نماینده پارلمان اردن همراه شد.
واقعیت آن است که مردم اردن همچون دیگر ملتهای عربی اقدامات ترامپ در حمایت از رژیم صهیونیستی بویژه با انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس (که تحت کفالت اردن است) را به عنوان تحقیر خود قلمداد میکنند و مواضع ضعیف دولتهای عربی در مقابل سخنان گستاخآمیز رئیس جمهور آمریکا و جنایات رژیم صهیونیستی در حق فلسطینیان را نمیپسندند و خواستار مقاومت و ایستادگی سران کشورهای خود در برابر این اقدامات آمریکا و رژیم صهیونیستی هستند. این امر در کنار وجود مشکلات اقتصادی که هم اکنون گریبانگیر اردن شده است موجب گردید تا ملک عبدالله برای کاستن از دامنه اعتراضات مردمی اقدام به عدم تمدید واگذاری مناطق بالقوره و الغمر کند.
اهمیت استراتژیک باقوره و غمر برای رژیم صهیونیستی
پس از اعلام موضع پادشاه اردن در مورد ملغی کردن بند تمدید اجاره این مناطق از خاک اردن، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی گفت که تلاش خواهد کرد که با اردن برای تمدید مدت قرارداد اجاره زمینهای مرزی باقوره و غمر مذاکره خواهد کرد. پس از آن نیز وزیر کشاورزی رژیم صهیونیستی دوشنبه شب تهدید کرد، اگر اردن بخواهد مناطق «الباقوره» و «الغمر» به این کشور بازگردد، تلآویو، آب امان را قطع می کند. نگرانی شدید سران رژیم صهیونیستی به یک واقعیت خطرناک برای صهیونیستها بر میگردد و آن چیزی نیست جز بحران کمبود آب در سرزمینهای اشغالی.
آب در منطقه خاورميانه هم اکنون به صورت يک منبع راهبردي و عامل تعيين کننده براي توسعه اقتصادي و اجتماعي درآمده است و کمبود آن حتي ممکن است به جنگ بر سر آن منجر شود. سيطره بر منابع آب منطقه هدف استراتژيک رژيم صهيونيستي محسوب ميشود و مسئله آب براي اين رژيم فراتر از يک موضوع مربوط به توسعه بلکه مسئلهاي مرتبط با موجوديت اين رژيم و از عوامل بنيادين ادامه طرح صهيونيستم در منطقه است. رژيم صهيونيستي به طور کلي در انديشه تسلط بر منابع آب عربها است و تامين آب مورد نياز خود را در اولويت سياستهاي تجاوزکارانهاش قرار داده است و کنترل منابع آب رود اردن و همه سفرههاي آبي کليدي را به عنوان حداقل نياز امنيتي خود تلقي ميکند. به عبارت ديگر، اسرایيل براي حفظ منابع آب تحت کنترل خود هر اقدامي انجام خواهد داد. چنين تحليلهايي باعث شده است کارشناسان مسائل خاورميانه بر اين اعتقاد باشند که اگر در دهه آينده جنگي ميان اعراب و رژيم صهيونيستي روي دهد به احتمال زياد اين جنگ بر سر منابع آب خواهد بود.
مسئله تقسيم آب رود اردن بين اردن و رژيم صهيونيستي، موضوع مذاکرات پيچيدهاي بوده که چندين دهه طول کشيده و در نهايت به امضاي توافقنامههاي «وادي عربه» و «اسلو» و اجحاف کامل در حق عربها در مسئله تقسيم آب منجر شده است. در توافقنامه وادي عربه بين اردن و رژيم صهيونيستي اين رژيم توانست حق بهره برداري از منابع آب وادي عربه و رودخانه يرموک را به دست آورد. رژيم صهيونيستي همچنين حدود 400 ميليون متر مکعب در سال آب از منطقه اشغالي جولان سوريه به سرقت ميبرد.
سرقت منابع آب عربي و فلسطيني اهميت زيادي در طرحهاي راهبردي رژيم صهيونيستي براي جذب مهاجران بيشتر و گسترش مساحت زمينهاي کشاورزي تحت سيطره اين رژيم دارد. «جک لندر» يکي از کارشناسان برجسته آمريکايي در زمينه اقتصاد آب و کشاورزي معتقد است نقطه ضعف اصلي در اقتصاد اسرایيل بخش کشاورزي آن است. بررسيهاي عميق اقتصادي نشان ميدهد که کشاورزي در اسرایيل -برعکس تصور رايج- فعاليتي سودآور نيست بلکه براي اسرایيل پرهزينه است. به همين علت کشاورزي در اسرایيل جنبه عقيدتي دارد نه اقتصادي.
در نظريه صهيونيسم مقولهاي است که ميگويد «براي تشکيل کشور يهودي بايد يهوديان به زمين وابسته باشند و هيچ چيزي بيشتر از کشاورزي، ساکنان را به زمين وابسته نميکند.» بنابراين کشاورزي از نظر اسرایيل مسئلهاي عقيدتي است و ما را به اين نتيجه ميرساند که «دسترسي به منابع آب براي توسعه کشاورزي حتي اگر کشاورزي منجر به زيان اقتصادي شود، رويکردي عقيدتي است.» از نظر اين پژوهشگر آمريکايي به همين علت است که مجبور کردن اسرایيل به عقبنشيني از سرزمينهاي اشغالي عربي و فلسطيني کاري بسيار دشوار است زيرا اين عقب نشيني فقط به معناي ترک و واگذاري محدودهاي زمين يا افزايش يا کاهش درجه امنيت در مرزهاي اسرایيل نيست بلکه در واقع به معناي دست کشيدن از بخشي از منابع آب است که حيات رژیم صهیوینستی در شرايط کنوني به آن وابسته است.
مع الوصف اگر تصمیم اردن برای عدم تمدید اجاره دو منطقه الباقوره و الغمر را در کنار افزایش تحرکات دولت سوریه در مناطق مجاور جولان اشغالی و سخنان مقامات سوری مبنی بر بازپسگیری جولان را در کنار هم قرار دهیم میتوان متوجه شد که چه تهدید بزرگی موجودیت نامشروع رژیم صهیونیستی را نشانه رفته است.