الوقت - طی چند روز گذشته، هدر نائورت، سخنگوی وزارت خارجه امریکا طی بیانیه ای از توقف کامل حمایت مالی امریکا از آژانس امداد و اقدام سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی (آنروا) خبر داد. طبق گفته نائورت، آخرین کمک مالی امریکا به آژانس امداد در ماه ژانویه به مبلغ 60 میلیون دلار صورت گرفته که پس از این روند کمک ها به صورت کامل متوقف خواهد شد. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با ابراز نگرانی از تاثیر منفی قطع حمایت مالی واشنگتن از این آژانس بر کودکان فلسطینی، افزود: آمریکا با سازمان ملل، کشورهای مرتبط و دیگر شرکا درباره مدل‌ها و روش‌های کاری جدید همکاری خواهد کرد.
آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی «آنروا» در هشتم دسامبر سال ۱۹۴۸ میلادی توسط سازمان ملل متحد و با هدف ارائه خدمات آموزشی، بهداشتی، امداد اجتماعی و آگاهی از نیاز مستمر آوارگان فلسطینی در همه مناطق تحت پوشش از جمله کرانه باختری، نوار غزه، اردن، لبنان و سوریه در خاور نزدیک تشکیل شد.
علی رغم اینکه آژانس مذکور توسط سازمان ملل متحد تأسیس شده، اما بودجه ثابتی بدان اختصاص نیافت و بودجه مورد نیاز آن از سوی انجمن‌های خیریه و کشورهای عضو سازمان ملل متحد تأمین گردید، به گونه‌ای که آمریکا در میان کشورهای کمک‌کننده مالی به آژانس در ردیف نخست قرار داشت و ۶۵ درصد [1] از کل بودجه آژانس توسط این کشور تأمین می‌شد.
دومین کشور کمک‌کننده به آژانس، انگلیس است که ۱۱ تا ۱۵ درصد از کل بودجه را می‌پردازد و این بدان معناست که مجموع کمک‌های این دو کشور حدود ۸۰ درصد کل کمک‌های جهانیان به این موسسه است.
پیش از توقف کامل کمک امریکا به آژانس امداد و اقدام سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی (آنروا)، ترامپ در پی انتقال سفارت آمریکا به قدس و تیره شدن روابط دولت تشکیلات خودگردان فلسطین با آمریکا در دی‌ماه سال ۱۳۹۶، از کاهش بودجه این آژانس به نصف سخن گفته بود و هدف از این اقدام را وادار ساختن فلسطینیان به نشستن بر سر میز مذاکره عنوان کرد. در نامه دولت آمریکا به آنروا این طور ذکر عنوان شده بود که ترامپ فقط با اختصاص 60 میلیون دلار از کمک‌های مصوب به این صندوق بین‌المللی موافقت کرده و امضای چک ۶۵ میلیون دلار باقی‌مانده را به «بررسی‌های آتی» موکول کرده است. قبل تر از آن، آمریکا در سال ۲۰۱۷ میلادی، 370 میلیون دلار به این آژانس کمک می کرد.
در پی اعلام کاهش این کمک ها از سوی دولت ترامپ، سفرای سابق آمریکا در سازمان ملل متحد طی نامهای به وزیر خارجه این کشور خواستار تأمین کامل بودجه آنروا از سوی آمریکا شده و نسبت به پیامدهای امنیتی این اقدام برای امنیت متحدین این کشور از جمله اسرائیل و اردن هشدار داده بودند؛ چرا که هم‌اکنون ۴,۵ میلیون فلسطینی ساکن کشورهای اردن، لبنان، سوریه، غزه، بیت‌المقدس شرقی و کرانه باختری متکی به خدمات آنروا هستند و حال با قطع شدن این خدمات سرنوشت این فلسطینیان نامشخص خواهد بود. اما در نهایت، آمریکای ترامپ بامداد شنبه (۱۰ شهریورماه) از قطع کامل کمک‌های مالی خود به این آژانس خبر داد، تصمیمی که موجی از اعتراضات را در جهان برانگیخت.
انجام این اقدام از سوی امریکا آن هم در این برهه زمانی بر پایه اهداف و دلایلی متاثر از تحولات و رویدادهای اخیر در فلسطین و به طور خاص غزه صورت گرفته است؛ طی چند ماه اخیر، مبارزین فلسطینی با برپاکردن راهپیمایی بازگشت[2] و استمرار آن در هفته های متوالی، طرف اسرائیلی را در یک موضع انفعال قرار دادند و با انجام این راهپیمایی و استمرار آن، سعی دارند زمینه ها و بسترهای بازگشت آوارگان و پناهندگان فلسطینی را به سرزمین اصلی آنها فراهم سازند. در سمت مقابل، طرف اسرائیلی سعی نمود با استفاده از ظرفیت ها و پتانسیل های بین المللی آمریکا در حوزه های مختلف برای مهار این چالش بهره جوید. بر همین اساس، آمریکا با اعلام توقف کامل این کمک ها سعی دارد، فلسطینیان را برای عقب‌نشینی از مطالبات خود در حق بازگشت تحت فشار قرار دهد. در واقع دولت ترامپ با قطع بودجه آنروا در تلاش برای تحقق یکی از اهداف مهم صهیونیست ها در زمینه حذف مساله آوارگان فلسطینی و تسویه این پرونده است.
حل و فصل چالش بازگشت آوارگان به عنوان سومین بخش طرح معامله قرن تلقی می شود و در این مرحله صهیونیست ها سعی دارند، چالش حق بازگشت را که به عنوان یکی از دشوارترین و پیچیده ترین مسائل آینده قلمداد می شود، از کانال کمک های مالی امریکا به آنروا برطرف سازند.
بخش اول این طرح، درخصوص افزایش ساخت و ساز شهرک ها و وجود طرح شهرک سازی اسرائیل است که شهر قدس را به طور نهایی و کامل از گسترده فلسطینی آن جدا می کند و هدف اصلی آن دفن ایده برپایی یک کشور فلسطینی برخوردار از پیوند منطقه ای در کرانه باختری است. بخش دوم این طرح، به رسمیت شناختن شهر قدس از سوی آمریکا به عنوان پایتخت اسرائیل و انتقال سفارت آمریکا به این منطقه بود که هر دو بخش به نوعی به مرحله اجرا و عمل رسیده است.
سومین بخش طرح معامله قرن در ارتباط با پناهندگان فلسطینی یا به عبارت دقیق تر حق بازگشت است که در شرایط فعلی مقامات اسرائیل با استفاده از ظرفیت ها و پتانسیل های امریکای ترامپ و همراهی او در صحنه های مختلف و مراحل اول و دوم معامله قرن، نهایت بهره را ببرند.
به طور کلی باید گفت، روند تصمیمات ترامپ در قبال اسرائیل بیانگر سنت شکنی او در مخالفت با دیگر روسای جمهور امریکا است به گونه ای که او در مسیر اتخاذ رویکردی همسو و همگرا با خواسته ها و امیال طرف اسرائیلی در تمامی ابعاد و جوانب گام برداشته است. اقدامات و تصمیمات ترامپ در قبال پرونده فلسطین نشان داده که او در مسیر حمایت از رژیم صهیونیستی هیچ خط قرمزی را نمی شناسد و در شرایط فعلی که چالش افزایش آوارگان فلسطینی از نگاه صهیونیست ها به معنای افزایش مشکلات امنیتی این رژیم در آینده خواهد بود، پس باید این پرونده با محوریت امریکا و کنشگری فعال آن در عرصه مسائل مربوط به آوارگان به نفع اسرائیل پایان یابد.
از نگاه صهیونیست ها، آنروا مشکل پناهندگان را تشدید و وضعیت آنها در کرانه باختری و غزه را حفظ کرده است و به کشورهای میزبان آنها اجازه داده که از اقامت دائمی پناهندگان در آنجا خودداری کنند. براساس این مفهوم کاهش قدرت آنروا و تغییر ماموریت و سپس بستن آن، پناهندگان فلسطینی و تشکیلات خودگردان و کشورهای میزبان را مجبور به ایجاد راه حل هایی خواهد کرد. از جمله این راه حل ها، بهبود وضعیت انسانی پناهندگان فلسطینی در اراضی فلسطینی و اعطای تابعیت به کشورهای میزبان آنها و ادغام هزاران نفر از آنها در کشورهای عربی و غربی است که از این طریق، جلوی امکان بازگشت نسل دوم و سوم نکبت به داخل خط قرمز (اراضی اشغالی سال 1948) گرفته خواهد شد.
[1] . تأمین ۶۵ درصد از بودجه آنروا از سوی آمریکا بیانگر این نکته است که مقامات امریکا طی دوره های پیشین با تامین این مبلغ سعی نمودند به شریان‌های اصلی حیات ملت فلسطین از جمله غذا، بهداشت و آموزش دست یابند و از این آژانس به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف خود در این کشور استفاده کنند، اما مقاومت مردم فلسطین مانع از دستیابی آنها به اهداف خود شد.
[2]. راهپیمایی حق بازگشت از تاریخ 10 فروردین ماه سال جاری آغاز شد و پس از آن هر روز جمعه شاهد تظاهرات‌های بازگشت در نوار غزه با مرزهای فلسطین اشغالی هستیم. و با وجود این که این تظاهرات‌ها تاکنون بیش از ۱۰۰ شهید و هزاران زخمی برجای گذاشته و شهروندان فلسطینی به شدت از سوی مقامات صهیونیست تهدید شده‌اند، اما این تظاهرات‌ها به چالشی جدی برای اسرائیل تبدیل شده است. فلسطینیان با تکیه بر این ابتکار جدید به دنبال تحقق مطالبات خود از جمله حق بازگشت هستند.
