الوقت - پس از ماهها کش و قوس سیاسی میان آمریکا و کره شمالی در نهایت دو رهبر سیاسی غیر معمول در ایستگاه سنگاپور و در هتل کاپلا در جزیره «سنتوزا» به یکدیگر رسیدند. در دیدار امروز ترامپ و اون که بازتاب رسانهای بسیار گستردهای داشت، دو رهبر سیاسیای که در گذشته نزدیک، یکدیگر را با القابی همچون «مرد موشکی» و «پیر یاوهگوی خرفت» مورد خطاب قرار میدادند؛ شاهد صحنههایی از تلاش برای نزدیکی و ایجاد روابط صمیمانه با یکدیگر بودیم که بیش از آنکه واقعی باشند، نمایانگر تظاهر به امری اجباری بودند.
آنچه در نشست امروز -سهشنبه- بیش از همه میبایست مورد توجه قرار گیرد این است که علیرغم صدور بیانیه مشترک توافق میان آمریکا و کره شمالی، همچنان اختلافات و گستردهای از مسائل حل نشده میان دو طرف وجود دارد که زبان بدن اون و ترامپ طی دیدار و نشست خبری رئیس کاخ سفید بعد از پایان نشستها کاملا بازگو کننده آن است. در واقع، اظهارات ترامپ در نشست خبری پیرامون نتایج نشست بازگو کننده عمق اختلافات میان دو طرف مذاکره است.
ترامپ در نشست خبری خود که به تنهایی و بدون حضور کیم جونگ اون برگزار شد بر این امر تاکید کرد که تحریمهای کشورش علیه کره شمالی تا خلع سلاح هستهای این کشور ادامه خواهد داشت. رئیس جمهوری آمریکا همچنین در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره جدول زمانی خلع سلاح هستهای کره شمالی گفت: ما تحریمها را متوقف نمیکنیم. خلع سلاح هستهای زمانی طولانی میبرد اما ما خیلی زود و در آینده بسیار نزدیک این روند را تحت نظر ناظران بینالمللی شروع میکنیم و پس از خلع کامل سلاح هستهای در شبه جزیره کره، تحریمها لغو میشود. درباره امکان آغاز روابط دیپلماتیک و تبادل سفرا میان آمریکا و کره شمالی نیز ترامپ گفت: این مساله در آینده انجام خواهد شد اما پیش از آن اقداماتی برای انجام دادن وجود دارد. این اظهارات دو نالد ترامپ نشان میدهد که به برای رسیدن به توافق واشنگتن و پیونگ یانگ مسیر دشواری را در پیش دارند که میتواند هر لحظه به قطع روند مذاکرات صلح منجر شود.
انتشار سند توافق میان آمریکا و کره شمالی
ترامپ و اون در میانه نشست امروز خود سند توافق را امضا کردند که در ادامه این سند در اختیار رسانهها نیز قرار گرفت. سند مذکور در قالب چهاربند تعهدات طرفین مذاکره را به نمایش میگذارد. به گزارش خبرگزاری رویترز، متن این بیانیه به شرح زیر است:
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی اولین دیدار رو در روی خود را ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸ در سنگاپور برگزار کردند.
رئیسجمهور ترامپ و رئیس اون تبادل نظری جامع و عمیق در باره مسائل مربوط به روابط آمریکا - کره شمالی و برقراری صلح پایدار و دائم در شبه جزیره کره داشتند. ترامپ به ارائه تضمینهای امنیتی به کره شمالی متعهد شد و اون نیز بر تعهد قاطع و کامل خود بر خلع سلاح کامل هستهای شبه جزیره کره تاکید کرد.
ترامپ و اون با تاکید بر این نکته که برقراری روابط جدید میان آمریکا و کره شمالی به صلح و رفاه در شبه جزیره کره و جهان مرتبط است و با درک این نکته که اعتمادسازی میان دو طرف میتواند روند خلع سلاح هستهای را گسترش دهد اعلام میدارند:
۱- آمریکا و جمهوری دموکراتیک خلق کره متعهد به ایجاد روابط جدیدی میان آمریکا – جمهوری دموکراتیک خلق کره مطابق با میل مردم دو کشور برای صلح و موفقیت میشوند.
۲- آمریکا و جمهوری دموکراتیک خلق کره تلاشهای مشترکی را برای ایجاد یک نظام صلح پایدار و باثبات در شبه جزیره کره آغاز میکنند.
۳- جمهوری دموکراتیک خلق کره با تاکید مجدد بر بیانیه ۲۷ آوریل ۲۰۱۸ پانمونجوم متعهد به تلاش در جهت خلع سلاح هستهای کامل شبه جزیره کره میشود.
۴- آمریکا و جمهوری دموکراتیک خلق کره متعهد میشوند که اجساد باقی مانده سربازان آمریکایی کشته شده در جنگ کره را از جمله با استرداد گروهی که تاکنون شناسایی شدهاند، حل و فصل کنند.
رقابت نهان و کینه نهفته در کنشهای ترامپ و اون
در نشست امروز ترامپ و اون در سنگاپور یکی از مهمترین موضوعاتی که مورد توجه کارشناسان و ناظران قرار گرفت در ارتباط با تظاهر ترامپ و اون به گرمی روابط و عادی بودن تعاملاتشان بود. در حقیقت، غالب کارشناسان بر این باور هستند که در دیدار میان ترامپ و اون بیش از آنکه لبخندها و دوستیها واقعی باشد، بیشتر ناشی از یک اجبار یا ایفای نقش دروغین بوده است. برای نمونه، به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری رویترز، کارشناسان زبان بدن میگویند که رئیسجمهور آمریکا در مدت ۱۳ ثانیهای که برای نخستین بار با کیم جونگ اون دست داد، طبق معمول با اول دراز کردن دست خود و همچنین لمس شانه رهبر کره شمالی حس تسلط و کنترل را نشان داد. با این حال کیم جونگ اون نیز که نمیخواست عقب بماند با قدرت دست ترامپ را تکان میداد و مستقیم به چشمان او در این مدت نگاه میکرد. آلن پیز، یک کارشناس زبان بدن استرالیایی و نویسنده چندین کتاب مطرح در این حوزه گفت: این یک دست دادن مستقیم نبود. او اظهار کرد: این دست دادن از نوع بالا و پایین بود و به نوعی نزاع در آن وجود داشت که هر یک طرف دیگر را به سمت نزدیک تر به خودش میکشید و هر یک از آنها نمیخواست به دیگری اجازه دهد که در دست دادن مسلط باشد. همچنین، پیز تصریح میکند: دونالد ترامپ به شکلی آشتی جویانه و تقریبا به حالت مطیع صحبت میکرد اما زبان بدن او به وضوح نشان میداد که در اینجا من مسئول هستم. وی افزود: اگر کسی که این دو نفر را نمیشناسد این صحنه را ببیند قطعا خواهد گفت که مرد بزرگتر (ترامپ) پدر و مرد کوچکتر (کیم جونگ اون) پسر او است.
افزون بر این عدم اعتماد دولت کره شمالی به تمامی ابعاد نشست سنگاپور را میتوان بُعدی دیگر از تنش روانی در نشست امروز ارزیابی کرد. بر اساس گزارش اسپوتنیک، کیم جونگ اون رهبر کره شمالی از «مارکری» که طرف آمریکایی برای امضای سند بسوی وی دراز کرد، استفاده نکرد و با خودکاری که خواهرش به او داد سند نهایی را امضا کرد. تا قبل از آغاز مراسم، وقتی اسناد و مارکرهای سیاه با اسم ترامپ روی میز قرار گرفتند، کارمندان امنیتی رهبر کره شمالی در دستکش های سفید آنها را باز کردند و با دستمال کاغذی بخوبی آنها را پاک کردند. اما قبل از امضای سند، کیم جونگ اون با خودکاری که خواهرش به وی داد سند نهایی را امضا کرد.
در سطحی دیگر، بر اساس گزارش دیلی میل رهبر کره شمالی در سفرش به سنگاپور به منظور دیدار تاریخی با رئیسجمهور آمریکا در کنار تمامی تدابیر امنیتی که برای حفظ جانش برقرار کرده نظیر بردن لیموزین ضد گلوله خود به همراه تیم محافظان مخصوص لیموزین و استفاده از دو هواپیمای گمراه کننده در کنار هواپیمای حامل خودش، توالت شخصیاش را نیز همراه خود برده است. تمامی این ابعاد نشان میدهد که روندی از زورآزمایی پنهان بر تمامی حرکات و اظهارات ترامپ و اون حاکم بوده است.
تردید رسانههای انگلیسی از موفقیتآمیز بودن نشست ترامپ - اون
دیدار تاریخی میان ترامپ و اون در رسانههای انگلیسی بیشتر از دریچه تردید و ابهام در حصول یک توافق پایدار نگریسته شد. در همین راتباط، تارنمای روزنامه گاردین در تازهترین یادداشت خود به زبان رفتار دو طرف اشاره کرده و نوشته است: ترامپ حدود هفت دقیقه زودتر از «اون» هتل خود را برای شرکت در این نشست ترک کرد. با اینحال رهبر کره شمالی زودتر حاضرشده بود. دو طرف در کنار یکدیگر قدم زده و ترامپ اولین کسی بود که دست خود را به سمت 'اون' دراز کرد. گاردین در مطلب دیگری دیدار رهبران دو کشور را نمایشی و فاقد واقعگرایی دانست و نوشت: این اشتباه است که دیدار دو طرف را یک مذاکره فرض کنیم. این دیدار در حقیقت یک نمایش بود که توسط دو رهبر که اهداف متفاوتی از گفتوگوها دارند، ترتیب دادهشده بود.
نشریه ایندیپندنت نیز در یادداشتی نشست سنگاپور را تمرینی برای کنترل خطر ترامپ معرفی و عنوان کرد که دنیا باید انتظارات خود را از برآیند این نشست تصحیح کند. در این یادداشت آمده است ترامپ عادت دارد سیاست خارجی خود را با آزمونوخطا پیش ببرد درحالیکه دنیا را در شوک قرار داده است. زمانی که او خرسند است فرصت داریم تا رفتار بد او را اقدامی مثبت برای دنیا تفسیر کنیم. این نشریه تصریح کرد: مادامیکه او دنیا را درگیر جنگ دیگری نکند، میتوانیم امیدوار باشیم که در سال 2021 اتحاد خود با آمریکا را تجدید کنیم. سایر نشریات انگلیسی نیز در یادداشتهایی، این دیدار را در حد توافق برای پیشروی درجهای غیرهستهای شدن کامل شبهجزیره کره خوانده اما در مورد ارائه دو طرف برای پایبندی به آن ابراز تردید کردند.
واکنشهای جهانی به نشست ترامپ با اون
در سطحی دیگر دیدار ترامپ با اون با گسترهای وسیع از واکنشها در سطح جهانی همراه شد. در مجموع بسیاری از رهبران کشورهای مختلف جهان بر امیدواری خود جهت حضول توافق بزرگ تاکید و رویکرد حمایتی را اتخاذ کردند. در مهمترین واکنشها، یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی از بیانیه مشترک کیم جونگ اون و دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا استقبال کرده و گفت: این آژانس آماده بررسی و راستی آزمایی در قبال برنامههای اتمی کره شمالی است. علاوه بر این، در یکی دیگر از واکنشها مهم مون جائه این، رئیسجمهوری کره جنوبی تاکید کرد: کشورش قصد دارد از اجرای کامل آخرین توافقات که کیم جونگ اون و ترامپ امروز به امضا رساندند، اطمینان حاصل کند. رئیسجمهوری کره جنوبی همچنین تاکید کرد: سئول در مسیر صلح و همکاری پیونگ یانگ را همراهی خواهد کرد و متعهد شد تا تاریخ جدیدی با کره شمالی بنویسد. از سوی دیگر، شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن به خبرنگاران گفت: توکیو از امضای سند پس از نشست آمریکا – کره شمالی حمایت میکند و آن را گامی به سوی راهحل جامع مسائل مختلف میداند. همچنین، در واکنشی نمادین به این نشست، «ماهاتیر محمد» نخستوزیر مالزی، اعلام کرد که این کشور سفارتش را در پیونگیانگ بازگشایی خواهد کرد.
علاوه براین، به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، مایک پنس، معاون رئیسجمهوری آمریکا در واکنش به این دیدار گفت: جهان یک گام به صلح در شبه جزیره کره پس از نشست موفقیت آمیز دونالد ترامپ با رهبر کره شمالی نزدیکتر شد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز اظهار داشت: برگزاری نشست رئیسجمهوری آمریکا و رهبر کرهشمالی امری مثبت بود. در دیگر واکنش مهم نسبت به این دیدار تاریخی، وانگ یی، وزیر امور خارجه چین به خبرنگاران گفت: امیدواریم رهبران ارشد دو کشور بتوانند مداخلات را دفع، اعتماد دوجانبه ایجاد و بر اختلافات غلبه کرده و بتوانند به سازشی اولیه درباره ارتقا و دستیابی به خلع سلاح هستهای در شبه جزیره کره دست یابند و به ارتقا و ایجاد یک مکانیزم صلح برای این شبه جزیره کمک کنند.