الوقت- اتفاقاتی كه اين روزها در عرصه سیاست و امنیت کشور افغانستان مي‌افتد، به نوعي پشت‌پرده بسیاری از مسایل سیاسی و نظامی ماه‌های اخیر اين كشور را افشا می‌کند. به اين معني که منشا بسياري از ناامنی‌ها و ترورهاي اخير در افغانستان از حمایت علنی حزب اسلامی گلبدين حكمتيار از گروه تروریستی داعش نشات می گیرد. روز يك‌شنبه حزب اسلامی حکمتیار با انتشار بیانیه‌ای از افراد خود خواست با افرادی که از صفوف طالبان خارج شده‌اند و به داعش پیوسته اند، همکاری کنند.
در بیانیه‌ی حزب اسلامی آمده است که طالبان، شورای نظار (دوران جنگ‌های داخلی دهه 70) و کمونیست‌ها دشمنان اصلی حزب اسلامي هستند و اعضای آنها از هیچ جنایتی علیه افراد حزب اسلامی دریغ نکرده اند. به همین دلیل باید افرادی که از سیاست‌های طالبان ناراضی بوده و صفوف آنان را ترک و به داعش می پیوندند، باید از طرف حزب اسلامی حمایت شوند؛ زیرا آنان تا به حال با افراد حزب اسلامی درگیر نشده و در آینده نیز وارد جنگ نخواهند شد. حزب اسلامی در این بیانیه از افراد خود خواسته است که اگر درگیری بین طالبان، کمونیست‌ها و شورای نظار رخ دهد، افراد حزب اسلامی در این درگیری‌ها مداخله نکنند و یا هم اگر ورود می‌کنند، باید از آن عده طالبانی حمایت کنند که در گذشته علیه حزب اسلامی نجنگیده‌اند. معنای این بیانیه این است که در صورت بروز جنگ میان طالبان و گروه تروریستی داعش، حزب اسلامی از داعش حمایت خواهد كرد.
هرچند هنوز معلوم نیست که این اعلام حمایت حزب اسلامی حکمتیار از داعش در افغانستان تا چه میزان به ظهور و نفوذ این گروه تروریستی در ولایات مختلف افغانستان منجر می‌شود، اما در تحليل بيانيه اخير حزب اسلامي حكمتيار، بايد به چند نكته مهم اشاره كرد:
اول آن که داعش بدون حمایت غربی‌ها و سرويس‌هاي اطلاعاتي جاسوسي آمريكا و ناتو، نمی‌تواند در افغانستان ميدان حضور و اقدامات تروريستي خود را گسترش دهد. آمريكايي‌ها به دلايل مختلف ژئوپلتيكي، ژئواكونوميكي و ژئوكالچري به دنبال تدوام حضورشان در منطقه هستند و براي مهار قدرت‌هاي بزرگي چون هند، روسيه و حتي ايران، هند و پاكستان، به نوعي ناامني كنترل شده نيازمندند و به همين جهت از داعش نيز بطور غيرمستقيم حمايت خواهند كرد و در همين راستا با متحدان منطقه‌اي نيز به نوعي هماهنگ مي‌باشند.
دوم اين كه برخي از كشورهاي منطقه بويژه عربستان سعودي و پاكستان، به نوعي در پشت پرده از روند گسترش داعش در منطقه حمايت مي‌كنند. شايد باور اين مطلب كمي سخت باشد، اما واقعيت اينست كه این رياض و اسلام آباد است که می‌خواهند تروريست‌هاي داعش را جایگزین طالبان در افغانستان کنند و اساسا چنين طرح و نقشه، از استان‌ها و مناطقي شروع شد كه هم‌مرز با پاكستان‌اند؛ يعني نخست در ننگرهار، قندهار و پکتیا داعش نفوذ داده شد و سپس فعالیت‌های این گروه به ولایت‌های غربي (فراه) و شمالی افغانستان (بدخشان، قندوز و ...) انتقال يافت.
پاکستان به اين دليل چنين سياستي را در پيش گرفته است كه هم از فشار آمريكا و غرب در حمايت از طالبان رهايي يابد، و هم بتواند سياست قبلي خود را به نحو ديگري پيگيري كند و به جاي متهم شدن به حمايت از طالبان، به نوعي خود را در معرض تروريسم گروهك داعش نشان داده و به نوعي به سياست تضعيف افغانستان جامه عمل بپوشاند. در گذشته پاکستان به‌خاطر طالبان همیشه زیر فشار بود و در هر جایی که طالبان عملیات انجام می‌دادند، همه می‌گفتند که کار پاکستان است به همین دلیل پاکستان در صدد است یک گروه جدید را به وجود بیاورد که ظاهراً ارتباطی با پاکستان نداشته باشد و بگویند که مرکز اینها در سوریه است و از کشورهای مختلف به افغانستان سرازير شده و ارتباطی با پاکستان ندارند. به همین دلیل هم پاکستان در تلاش است تا چنین ذهنیتی را به وجود بیاورد. حتی حمایت گلبدین حکمتیار هم که سال‌ها است در پاکستان اقامت دارد، دلیلی دیگری بر این مدعا است.
نكته سومي كه بايد به آن اشاره كرد، مربوط به سياست‌هاي دولت وحدت ملي افغانستان به رياست اشرف غني است. اشرف غني در تلاش است تا به هر نحوي كه شده، با انجام مذاكرات صلح با طالبان، هم براي خود دستاوردي دست و پا كند و هم با تشكيل شورايي براي مبارزه با داعش در افغانستان، دوباره توجه مجامع غربي و آمريكايي را به افغانستان جلب كرده و از قِبل آن كمك‌هاي مالي و اقتصادي دريافت كند. اين در حاليست كه اگر دولت اشرف غني به جاي تشديد اختلافات قومي و سياسي با رئيس شوراي اجرايي، به همگرايي و همكاري با جناح دكتر عبدالله عبدالله توجه كند، بسياري از مسائل و ناامني‌ها كمتر خواهد شد. نبود استراتژي معين دولت اشرف غني در حوزه‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي و امنيتي - نظامي، به نوعي موجب شكل‌گيري مجدد گروههاي مسلح در مناطق شمالي و حتي مركزي خواهد شد و خبر اتحاد حزب جمعيت اسلامي و جنبش اسلامي به رهبري ژنرال دوستم در همين راستا قابل تحليل و ارزيابي است. اکنون به راحتی می‌توان تحليل كرد كه چرا گلبدین در زمانی که افغانستان نياز به اتحاد و همدلي در مقابل داعش دارد، به ارائه بيانيه در پيوستن به داعش مي‌كند.
حمزه اسماعيلي
