تجربه 7 ساله جنگ در سوریه نشان داده است که هرگاه کشتار غیرنظامیان از سوی گروه‌های تروریستی و متحدان آمریکا (همچون فتح رقه که به نابودی کامل این شهر انجامید) صورت گرفته است هیچ تلاشی از سوی این کشورها برای تشکیل جلسه شورای امنیت و صدور قطعنامه صورت نگرفته اما به محض اینکه گروه‌های تروریستی توسط نیروهای دولت سوریه تحت فشار قرار می‌گیرند به سرعت وارد عمل شده تا از فروپاشی آنها جلوگیری کنند.
الوقت- پس از دو روز چانه‌زنی و و مذاکره نهایتاً امروز قطعنامه آتش بس در غوطه شرقی سوریه با موافقت هر 15 عضو شورای امنیت به تصویب رسید. در این قطعنامه که پس از 72 ساعت از تصویب آن و به مدت 30 روز اجرایی خواهد شد، از تمامی گروهها درگیر در سراسر خاک سوریه می‌خواهد که بلافاصله به "متوقف کردن خشونت ها" بپردازند تا امکان "تحویل امن، بدون وقفه و پایدار کمک های بشردوستانه و خدمات و تخلیه‌های پزشکی بیماران و مجروحان و غیرنظامیان فراهم شود". آژانس پناهجویان سازمان ملل متحد تخمین می زند که حدود350،000 غیرنظامی همچنان در غوطه شرقی زندگی می‌کنند.
در این قطعنامه، اشخاص، گروهها و نهادهایی که پیشتر توسط سازمان ملل متحد به عنوان گروه تروریستی شناسایی شده‌اند، از جمله القاعده، داعش و جبهه النصره (که پس از ادغام با گروه‌های سلفی دیگر هیئت تحریر شام خوانده می شود) از آتش بس مستثنی اعلام شده‌اند.
تلاش برای خرید زمان، روسیه یا غرب؟
پس از تصویب این قطعنامه نمایندگان کشورهای غربی در جلسه که از تغییرات صورت گرفته در پیشنویس قطعنامه پیشنهادی اولیه از سوی سوئد و کویت ناراضی بودند، انتقاد از مسکو را در پیش گرفتند. در همین راستا نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل روسیه را به کارشکنی در گفتگوها برای به تاخیر انداختن تصویب قطعنامه متهم کرد و فرانسوا دلاتره، نماینده فرانسه نیز گفت که قطعنامه "خیلی دیر" تصویب شد.
اگر نمایندگان کشورهای غربی تاخیر در تصویب قطعنامه را به دلیل افزایش تلفات غیرنظامیان در طول دو روز گذشته اعلام کرده‌اند اما واقعیت آن است که علت اصلی عصبانیت آنها مربوط به حمایت روسیه از تداوم عملیات دولت سوریه به منظور تضعیف بیشتر گروه‌های تروریستی می‌باشد. گروه‌هایی که طی سال‌های گذشته با حمایت‌های بی‌دریغ کشورهای غربی و متحدان منطقه‌ای آنها اجازه حل و فصل بحران را نداده‌اند. در غوطه شرقی چند گروه تکفیری نیز حضور دارند که هیئت تحریر شام نیز کنترل بخش‌هایی از آن را در اختیار دارد. بنابراین بر اساس اصلاحیه صورت گرفته گروه‌های تروریستی اعلامی از سوی سازمان ملل شامل آتش بس نخواهند شد. لذا واسیلی نبنزیا نماینده روسیه در شورای امنیت در پاسخ به انتقادات غربی‌ها اعلام کرد "ایالات متحده به جای افزایش لفاظی علیه روسیه باید به مبارزه با تروریسم در منطقه تمرکز کند". بشار الجعفری نماینده سوریه در سازمان ملل نیز گفت: "ما از حق حاکمیت خود دفاع می کنیم و همچنان به مبارزه با تروریسم در هر جا که در خاک سوریه حضور داشته باشند، ادامه خواهیم داد."
تکاپوی غرب بویژه ایالات متحده برای نجات گروه‌های تروریستی به منظور جلوگیری از حل و فصل بحران به صورت کنونی که دولت سوریه دست برتر را در معادلات میدانی یافته است، را هم در عملکرد و هم در راهبردهای مد نظر این کشور در مورد سوریه می‌توان به وضوح مشاهده کرد. حضور نظامی این کشور در شمال سوریه و شواهد متعدد از همکاری و ارتباط نیروهای آمریکایی و نیروهای سوری تحت فرمان این کشور با گروه تروریستی داعش و همچنین اعتراف دو مقام ارشد کاخ سفید یعنی وزیر خارجه و وزیر دفاع، مبنی بر تداوم حضور نظامی واشنگتن در سوریه پس از نابودی داعش نمایانگر تلاش آمریکا برای جلوگیری از خاتمه یافتن قائله جنگ در سوریه می باشد که تنها از یک طریق می‌تواند میسر شود و آن هم چیزی نیست جز تداوم موجودیت و فعالیت مخالفان مسلح در این کشور.
در ماه ژانویه رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا مجموعه ای بلند پروازانه از اهداف جدید جنگی را که شامل جلوگیری از نفوذ ایران، تضمین کنار رفتن اسد و ایجاد شرایط برای بازگشت پناهندگان را به نمایش گذاشت که به سرعت از سوی ترامپ مورد انکار قرار گرفت! لذا در همین راستا تجربه 7 ساله جنگ در سوریه نشان داده است که هرگاه کشتار غیرنظامیان از سوی گروه‌های تروریستی و متحدان آمریکا (همچون فتح رقه که به نابودی کامل این شهر انجامید) صورت گرفته است هیچ تلاشی از سوی این کشورها برای تشکیل جلسه شورای امنیت و صدور قطعنامه صورت نگرفته اما به محض اینکه گروه‌های تروریستی توسط نیروهای دولت سوریه تحت فشار قرار می‌گیرند به سرعت وارد عمل شده تا از فروپاشی آنها جلوگیری کنند.
تردیدها در بقای آتش بس
ناظران بر این باورند که قطعنامه سازمان ملل در نهایت به دلیل عدم نظم و انضباط در میان صفوف نیروهای گروه‌های شورشی و عدم پایبندی گروه‌های تروریستی شکست خواهد خورد؛ چنانکه بسیاری از آتش بس های انسانی مشابه پیش از این نیز شکست خورده اند. آخرین آتش بس مهم در سطح گسترده در اواخر سال 2016 و در حلب شرقی بود. از سوی دیگر، نیروهای اصلی مخالف در جبهه غوطه شرقی، جیش الاسلام، فیلقالرحمان و جنبش احرار الشام، هنوز موضع خود را از قطعنامه سازمان ملل متحد اعلام نکرده اند. این نیروها آتش بس مشابهی را که در جریان مذاکرات وین در تاریخ 26 ژانویه توافق شده بود، شکستند. در همین حال، خبرگزاری رسمی سوریه سانا روز شنبه گزارش داد که شورشیان مسلح در غوطه شرقی، ده ها خمپاره و راکت و گلوله تک تیرانداز را به سوی محله های مسکونی در دمشق شلیک کردند. با این حال، جعفري خاطرنشان کرد که تروریست‌ها هرگز به توافق نامه آتش بس علی رغم سفارشات حامیان خارجی خود احترام نخواهند گذارد.
علاوه بر این موضوع احتمال اینکه ترکیه و کردها نیز این آتش بس را رعایت نکنند بسیار زیاد است. اگرچه وزارت خارجه ترکیه حمایت و پایبندی خود را از این قطعنامه اعلام کرده است اما این وزارتخانه خاطر نشان کرد که آنکارا تلاش های خود را برای رسیدن به صلح در سوریه انجام می دهد و در مبارزه با سازمان های تروریستی که یکپارچگی سیاسی سوریه و منطقه را تهدید می‌کنند، قاطعانه عمل می کند. این امر در کنار اعلام کردهای سوریه مبنی بر در نظر گرفتن حق پاسخ به هر حمله اي به مواضع خود، چشم انداز روشنی را برای اجرای کامل آتش بس پیش رو نمی‌گذارد.
