الوقت - طی یک ماه اخیر و متعاقب اعلام حکومت اقلیم کردستان برای برگزاری همه پرسی استقلال در تاریخ 25 سپتامبر -3 مهر- سال جاری، شاهد واکنش‌های متفاوتی در سطح داخلی عراق و سطح منطقه‌ای نسبت به این موضوع بوده‌ایم. در این میان، مخالفت‌ها با برگزاری همه پرسی استقلال در اقلیم کردستان بیش از آنکه در سطح خارجی مطرح باشد، بیشتر در سطح داخل عراق است. مخالفت‌های داخلی در کشور عراق نیز در دو بخش قابل تقسیم‌بندی است. یک جریان مخالفت‌ها در داخل حکومت اقلیم کردستان است و بخش دیگر در ارتباط با مخالفت‌ها در سطح خارج از اقلیم کردستان یا در سطح ملی عراق می‌باشد.
واقعیت آن است که در داخل اقلیم کردستان بخش بزرگی از مردم و احزاب سیاسی با برگزاری همه پرسی استقلال موافق نیستند و بیشتر آن را جهت تحکیم قدرت بارزانی‌ها ارزیابی می‌کنند. احزاب گوران، جمعه اسلامی کردستان و بخشی از اعضای رهبری حزب اتحادیه میهنی کردستان مهمترین مخالفان همه پرسی هستند.
در کنار این احزاب در یک ماه اخیر می‌توان به مواضع سیدعمار حکیم، رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق اشاره کرد که جدی‌ترین مخالفت‌ها را با برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان در سوم مهر ماه سال جاری داشته است. حکیم که رهبری دوره‌ای ائتلاف ملی (تحالف الوطنی) را به عنوان فراگیرترین فراکسیون در مجلس نمایندگان عراق برعهده دارد برای نخستین بار در آوریل گذشته در جریان سفر به کشور مصر، به صراحت اعلام کرد که اگر دولت کردستان شکل بگیرد، تنها رژیم صهیونیستی آن را به رسمیت خواهد شناخت. همچنین، این موضع را سیدعمار حکیم در اوایل ماه ژولای جاری در تهران تکرار کرد و ضمن هشدار به تبعات منطقه ای استقلال کردستان عراق، گفت که فقط رژیم اسراییل از انجام همه پرسی در اقلیم کردستان حمایت می‌کند. اما واکنش‌های سیدعمار حکیم به موضوع رفراندوم استقلال اقلیم کردستان همچنان ادامه دارد و در آخرین اظهارنظر، رهبر ائتلاف ملی گذشته (15 جولای 2017) در دیدار تعدادی از نخبگان دانشگاهی و فرهنگی عراق بار دیگر تاکید کرد که مخالف انجام همه پرسی در اقلیم کردستان عراق است و گفت که این امر باعث تجزیه عراق و دیگر کشورهای منطقه می‌شود.
همچنین علاوه بر حکیم، شورای رهبری ائتلاف ملی عراق نیز که در روز شنبه هفته جاری به رهبری سیدعمار حکیم تشکیل جلسه داده بود، به صراحت تمام با انجام همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق مخالفت کرد. مجموع این روند نشان می‌دهد که بارزانی و حزب دموکرات کردستان عراق به تدریج تنهاتر از گذشته می‌شوند و جریاناتی که حتی در داخل اقلیم کردستان موافقت نسبی با این همه‌پرسی داشتند، اکنون به جرگه مخالفان آن می‌پیوندند.
رئیس اقلیم کردستان شاید هیچگاه نمی‌توانست چنین سطح بزرگی از مخالفت را پیش‌بینی کند. همین مساله موجب شده که بارزانی در سفر اخیر خود به اروپا که به منظور جلب حمایت از رفراندوم استقلال اقلیم کردستان بود؛ به صورت غیرمستقیم چنین سطحی از مخالفت از سوی شیعیان را غیرمنتظره خطاب بخواند. به‌گونه‌ای که بارزانی با صراحت می‌گوید که او در به قدرت رسیدن شیعیان در عراق نقش مهمی داشته و اکنون مخالفت آنها با حق تعیین سرنوشت کردها را نمی‌تواند درک کند.
به‌طور کلی، روند تحولات داخلی عراق نشان می‌دهد که مخالفت‌های جدی چه در سطح ملی عراق و چه در سطح داخلی اقلیم کردستان در حال افزایش است و به نظر می‌رسد که بارزانی و حزب دموکرات کردستان عراق، هر روز خود را تنهاتر از گذشته می‌بینید. در واقع، روند تحولات چند وقت اخیر نشان می‌دهد که موضوع برگزاری همه پرسیاستقلال در اقلیم کردستان بیش از آنکه در راستای خیرخواهی عمومی باشد، بیشتر در راستای منافع شخصی مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان است.
بارزانی با تعجیل و شتاب‌زدگی خود در موضوع استقلال اقلیم کردستان، سرنوشت و آینده مردمان اقلیم کردستان را مورد تهدید جدی قرار داده و اقدامات او می‌توان وضعیت اقتصادی و اجتماعی کردها را در شمال عراق در معرض تهدید جدی قرار دهد. وی در ابتدا امیدوار بود که با طرح برگزاری همه‌پرسی استقلال رضایت تمامی جناح‌های سیاسی داخل اقلیم کردستان را جلب کند اما زمانی که موج گسترده مخالفت‌ها را دید، دست به گریبان حمایت کشورهای خارجی شده است. با نظر به روندی که تاکنون حاکم بوده به نظر می‌رسد سفر او به اروپا نمی‌تواند منجر به هیچ‌گونه جلب حمایت رسمی و بزرگ از استقلال اقلیم کردستان در سطح جهانی شود. زیرا کشورهای غربی از جمله آمریکا و فرانسه بارها با این موضوع مخالفت کرده اند.
