الوقت- در حالی که پس از روی کار آمدن طالبان در آگوست 2021 میلیونها افغان در میان انبوهی از مصایب شب را به صبح می‌رسانند، آنهایی هم که از ترس طالبان و به امید کسب اقامت در آمریکا راهی سرزمین‌های دیگر شدند، وضع چندان بهتری را تجربه نمی‌کنند و بهشتی که برای آینده خود متصور بودند اکنون ثابت شده که سرابی بیش نبوده است؛ شمار زیادی که در میان بلاتکلیفی، از کشورشان رانده و از آمریکا مانده شده‌اند.
در همین رابطه اداره خدمات مهاجرت و شهروندی آمریکا چند روز پیش در گزارشی اعلام کرد که شمار پناهجویان افغان در دو سال گذشته به طور قابل توجهی به 19 هزار متقاضی افزایش یافته است. پیش از این، شمار افغانهایی که در آمریکا درخواست پناهندگی می‌دادند به ده‌ها و صدها نفر می‌رسید.
از سال 2013 تا 2021 آمریکا در مجموع برای کمتر از 1000 نفر از افغانها پناهندگی داده است. افزایش چشمگیر پناهجویان افغان به صورت مستقیم به روند تخلیه همکاران افغان آمریکا از فرودگاه کابل در آگوست 2021 مرتبط است. افغانهایی که در جریان روند تخلیه به پایگاه‌های نظامی آمریکا در قطر، آلمان و سایر کشورها انتقال یافتند، پس از بررسی‌های اولیه امنیتی و بهداشتی، در چارچوب برنامه اقامت موقت بشردوستانه وارد آمریکا شدند.
وزارت امنیت داخلی آمریکا که بر اداره خدمات مهاجرت و شهروندی این کشور نظارت می‌کند، در می 2022 (اردیبهشت 1401) اعلام کرد که 72 هزار 500 افغان از طریق برنامه اقامت موقت محافظتی در آمریکا ثبت شدند و آنان تا 20 نوامبر 2023 اجازه زندگی و کار در آمریکا را دارند. اما این وزارت در ماه سپتامبر سال جاری میلادی (شهریور) گفت: اقامت و اجازه کار این افغانها را تا می 2025 تمدید کرده است. بر اساس این گزارش، در عجله برای خروج از افغانستان، برخی از مهاجران ممکن است مدارک مناسب برای حمایت از درخواست‌های پناهندگی خود را همراه نداشته باشند.
با وجود تلاشهای ظاهری دولت آمریکا برای دادن تابعیت به افغانها، اما کنگره تاکنون طرح اسکان مجدد افغانهای تازه وارد به آمریکا را تصویب نکرده است، طرحی که شرایط را برای آنان مساعد خواهد کرد تا اقامت دائمی این کشور را به دست بیاورند و در نهایت شهروندی آمریکا را کسب کنند.
به گزارش «صدای آمریکا»، سخنگوی کاخ سفید اخیرا گفت:«دولت بارها یک قانون تعدیل ارائه کرده است و علناً از کنگره خواسته تا از یک قانون تعدیل دو حزبی حمایت کند که مسیر مهاجرتی بادوام و کارآمدتری را برای کسانی که در حال حاضر به آزادی مشروط هستند، ارائه دهد».
درحالی که ده‌ها قانونگذار دموکرات و جمهوری خواه علناً از قانون تعدیل افغانستان حمایت کرده‌اند، دیگران نگرانی خود را در مورد بررسی ضعیف امنیتی افرادی که در بحبوحه فرار شبانه آمریکا از کابل منتقل شده‌اند ابراز کرده‌اند.
در میان نامشخص بودن زمان و اینکه کنگره این قانون را تصویب خواهد کرد یا خیر، امنیت داخلی آمریکا افغانهایی را که در وضعیت‌های حفاظت شده موقت و آزادی مشروط هستند تشویق کرده است که درخواست پناهندگی بدهند، بدون اینکه تضمینی برای تایید پرونده‌هایشان ارائه کند.
نگرانی از وضعیت پناهندگان افغان در آمریکا
منتقدان می‌گویند که سیستم پناهندگی ایالات متحده در حال حاضر مملو از درخواست‌ها است و اضافه شدن هزاران متقاضی افغان، این کشور را بیشتر تحت فشار قرار خواهد داد. لورنس بننسون، معاون سیاست گذاری و حمایت از انجمن ملی مهاجرت، به صدای آمریکا گفت: «سیستم دادگاه‌های مهاجرت ما دارای حجم عظیمی از صدها هزار پرونده است که بسیاری از آنها پرونده‌های پناهندگی هستند و رسیدگی به پرونده‌های پناهندگی تا پنج سال طول می‌کشد».
هنوز مشخص نیست که آیا کنگره طرح اسکان مجدد افغانها را تصویب خواهد کرد یا نه، اما وزارت امنیت داخلی امریکا، افغانهایی را که از طریق برنامهٔ اقامت موقت محافظتی و یا اقامت موقت بشردوستانه وارد این کشور شده‌اند، ترغیب کرده تا درخواست پناهندگی بدهند اما هیچ ضمانتی نداده که درخواست آنان پذیرفته خواهد شد.
درحالی که تنها دو هفته دیگر تا وعده دولت آمریکا برای دادن تابعیت به افغانها باقی مانده، اما هنوز گشایشی در این زمینه ایجاد نشده است و دولتمردان کاخ سفید رسیدگی به وعده‌ها و تعهدات خود در قبال شهروندان افغانستان را پشت گوش می‌اندازند.
با این اوصاف، شهروندان افغان که دو سال است در بلاتکلیفی به سر می‌برند در صورت صلاحدید دولت آمریکا باید چند سال دیگر به آوارگی در آمریکا و سایر کشورها ادامه دهند و این مسئله نگرانی افغانها را تشدید کرده است.
به گزارش الجزیره، خانواده‌های افغان که در خاک آمریکا منتظر گرفتن تابعیت این کشور هستند؛ گفته‌اند که نمی‌دانند تا کی در این بلاتکلیفی باقی خواهند ماند و عدم اطمینان از این وضعیت، هر روز برای فرزندانشان دردسر ایجاد می‌کند.
عاقبت افغانهایی که به آمریکا اعتماد کردند
بسیاری از افغانها که درخواست تابعیت آمریکا را کرده‌اند، از جمله خانواده‌ها و افرادی هستند که با نیروهای آمریکایی در بیست سال اشغالگری این کشور در افغانستان به عنوان مترجم و مشاغل دیگر همکاری می‌کردند و امیدوار بودند در پایان به عنوان پاداش زحماتشان ویزای مهاجرت ویژه به ایالات متحده را دریافت کنند و بخش کوچکی از انها پس از خروج ایالات متحده از افغانستان با هواپیماهای نظامی وارد ایالات متحده شدند. اما وضعیت اقامت این تعداد از افغانهای راه یافته به خاک آمریکا، پس از اینکه کنگره نتوانست قانون موسوم به «تعدیل افغانستان» را تصویب کند، مشخص نیست که به کجا خواهد رسید.
برخی رسانه‌ها پیشتر گفته بودند که دولت آمریکا گفته بود به 12000 نفر از نیروهای امنیتی افغانستان که در دولت سابق این کشور با نیروهای آمریکایی همکاری می‌کردند تابعیت بدهد و این افراد هم به این خاطر پس از قدرت گیری طالبان، به کشورهای تاجیکستان، و امارات و پاکستان گریخته‌اند تا در صورت فراهم شدن شرایط به آمریکا مهاجرت کنند.
هزاران نفر از این افراد از نیروهای امنیتی افغانستان بودند که دولت آمریکا دادن تابعیت به آنها را متعهد شده بود. حتی سایت «میدل ایست آی» و مقامات روسی سال گذشته اعلام کردند که صدها نفر از نیرهای امنیتی افغان در جنگ اوکراین علیه روسها به خدمت گرفته شده‌اند که این مسئله یکی از شروط آمریکا برای دادن تابعیت به افغانها بوده است.
کشورهایی هم که در این دو سال از اتباع افغانستان میزبانی کرده‌اند تا درنهایت انها به آمریکا اعزم کنند نیز نمی‌توانند برای همیشه از این افراد نگهداری کنند. همانگونه که دولت پاکستان روز سه‌شنبه اعلام کرد که قصد دارد 1.7 میلیون مهاجر افغان را که غیرقانونی به این کشور وارد شده‌اند را اخراج کند. اقدامی که موجب شد تا پروژه بین‌المللی کمک به پناهندگان (IRAP) این اقدام اسلام‌آباد را محکوم و از پاکستان بخواهد که فوراً کمپین اخراج غیرقانونی خود را متوقف کند.
این سازمان که نماینده افغانها در پاکستان است، گفت که این افراد در صورت وادار شدن به بازگشت به افغانستان به دلیل وابستگی به آمریکا، در معرض خطر انتقام جویی طالبان قرار خواهند گرفت دارند. این سازمان مردم نهاد در ادامه همچنین گفت:«شمار قابل توجهی از افغانها در پاکستان واجد شرایط دریافت ویزای آمریکا و اسکان مجدد پناهندگان هستند و لازم است ایالات متحده تمام تلاش خود را برای حفاظت از جان افغانهایی که سال‌ها در شرایط نامطمئن به سر می‌برند، انجام دهد».
در همین حال موسسه «حقوق بشر اول» نیز به دولت ایالات متحده توصیه کرد که سرعت و مقیاس اسکان مجدد سریع برای افغانهای در معرض خطر را به شدت افزایش دهد. بنا به درخواست این موسسه، باید دسترسی به اسکان مجدد و سایر حمایت‌ها از مدافعان حقوق بشر، زنان، روزنامه‌نگاران، اقلیت‌ها و دیگر جمعیت‌های پناهجوی در معرض خطر، علاوه بر افرادی که به دلیل کار با ایالات متحده در افغانستان با آزار و اذیت روبرو هستند، تضمین شود. ایالات متحده همچنین باید با جامعه بین‌المللی برای تضمین حمایت بشردوستانه از پناهجویان در پاکستان همکاری کند.
سرنوشت نامعلوم پناهندگان افغان نشان داد که اعتماد کردن به آمریکا، عاقبتی جز در به دری ندارد، و واشینگتن همانگونه که به دولت سابق افغانستان و کردهای سوری پشت کرد، افغانهای شریک خود را هم تنها گذاشته است.
