الوقت- از زمانی که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی و راستهای افراطی قدرت را به دست گرفتند، سرزمینهای اشغالی با گسترهای از بحرانهای سیاسی و امنیتی مواجه بوده و ابعاد این ماجرا روز به روز گستردهتر میشود.
در تازه ترین تحول، در تلاش برای اعمال فشار بر اعضای پارلمان صهیونیستی و دولت تندرو نتانیاهو، صدها نفر از نیروهای ذخیره در طوماری تهدید کردند که در صورت تلاش دولت برای اجرای اصلاحات قضایی که مخالفان آنرا ترفندی برای تضعیف اختیارات دیوان عالی میدانند، به فعالیت داوطلبانه خود پایان میدهند.
این طومار توسط 1142 نیروی ذخیره نیروی هوایی شامل 235 خلبان جنگی، 89 خلبان هلیکوپتر، 98 خلبان ترابری، 173 اپراتور پهپاد، 124 پرسنل کنترل، 167 پرسنل ستاد فرماندهی و 80 نفر از واحد 669 امضا شده است.
خلبانان در نامهای خطاب به اعضای کنست، هرزی هالوی، رئیس ستاد ارتش و تومر بار، فرمانده نیروی هوایی نوشتند:«همه ما مسئولیت داریم که به تفرقهای که به مردم ضربه زد پایان دهیم».
نگرانی صهیونیستها از کودتای نظامی
نافرمانی در بین نیروهای ارتش، موجی از نگرانی را در بین صهیونیستها ایجاد کرده است. رسانههای اسرائیلی موج نافرمانی ارتش اشغالگر رژیم صهیونیستی را آسیب جدی به تشکیل نیروی هوایی و توانمندی آن برای جنگ توصیف کرد.
روزنامه هاآرتص روندهای جاری در ساختار نظامی را «کودتای نظامی» خوانده و نوشته انجامدهندگان کودتا سعی میکنند با «کلمات بازی کنند» و از الفاظی مانند «توقف داوطلبانه» خدمات یاد میکنند که بیشتر یک «آکروبات بازی زبانی» است.
ناداو ارگمان، رئیس سابق سازمان اطلاعات و امنیت داخلی رژیم صهیونیستی (شاباک) نیز در واکنش به اعتراضات گفته که اسرائیل در آستانه جنگ داخلی قرار گرفته است و از نتانیاهو خواست که از پیشبرد طرح اصلاحات قضایی عقبنشینی کند.
روزنامه «یدیعوت آحارونوت» هم نوشت:«حتی اگر بگوییم کارایی ارتش تغییری نکرده باید بپذیریم که انسجام آن قطعاً آسیب دیده است».
با گسترش پدیده امتناع از اجرای دستورات دولت در نیروهای ذخیره ارتش و با توجه به نگرانیهای ابراز شده از سوی مقامات امنیتی از احتمال کاهش کارایی تشکیلات نظامی، کابینه نتانیاهو اکنون نسبت به ضعف ارتش صهیونیستی و سرایت اعتراضات به بخشهای دیگر ازتش به شدت نگران است.
یوآو گالانت، وزیر جنگ صهیونیستی گفته که «وضعیت بسیار نگرانکننده است» و از نتانیاهو خواسته که رأیگیری برای تصویب لایحه اصلاح قضایی را به تعویق بیندازد. نتانیاهو هم در مورد خطرات درخواست برای امتناع از خدمت سربازی، در پس زمینه اعتراضات هشدار داد و با بیان اینکه این فراخوانها غیردموکراتیک است و امنیت اسرائیل را تحت تأثیر قرار میدهد، گفت:«ارتش تابع دولت است و نه برعکس». نتانیاهو تمایل خود را برای مذاکره با مخالفان ابراز کرد، اما به نظر میرسد اردوگاه او مصمم به تصویب لایحه اصلاح ساختار قضایی است که در روزهای آینده در پارلمان به رای گذاشته خواهد شد.
الی کوهن، وزیر خارجه صهیونیستی هم گفت که تهدید به توقف خدمت سربازی برای اعمال فشار بر دولت به قول او به دموکراسی و امنیت آسیب میزند.
طرح کابینه صهیونیستی برای تغییر ساختار قضایی این رژیم باید در سه مرحله در پارلمان به تصویب برسد که تاکنون یک مرحله آن تصویب شده است.
طرح تغییرات قضایی، باعث به راه افتادن اعتراضات گستردهای در شهرهای بزرگ فلسطین اشغالی شده و پیش بینی میشود در صورت تصویب این لایحه، وضعیت امنیتی بیش از این عمیقتر شود.
افرام اینبار، رئیس مؤسسه استراتژی و امنیت قدس، معتقد است که نافرمانی و شورش در میان چتربازان و نیروی هوایی، اسرائیل را در معرض خطرات بسیاری قرار میدهد که در منطقهای خطرناک، متشنج و بیثبات وجود دارد. اینبار گفت که بقای اسرائیل تا حد زیادی به قدرت نظامی آن بستگی دارد و این واقعیت برای همه ساکنان سرزمینهای اشغالی روشن است.
آریل هیمن، دیگر پژوهشگر مسائل امنیت ملی اسرائیل میگوید:«واکنش فرماندهان ارتش اسرائیل به پدیده نافرمانی تاکنون در سطح شفاف سازی مخاطرات ذاتی بوده است که در صورت گسترش پدیده شورش و امتناع از خدمت نظامی و کاهش صلاحیت و توانمندی و کاهش توان نیروهای ذخیره، قدرت ارتش را تهدید میکند».
آنتوان شلهات، پژوهشگر امور اسرائیل، هم معتقد است :«ویژگیهای این بحث عمدتاً درباره بحران قانونگذاری، کودتا علیه کل سیستم قضایی و تغییر نظام حکومتی دموکراتیک یهودی است».
نقش نیروهای ذخیره در قدرت ارتش صهیونیستی
عنصر اولیه دکترین نظامی اسرائیل بر این باور است که این رژیم نباید هیچ جنگی را ببازد و برنامهریزان ارتش معتقدند که این هدف تنها از طریق یک استراتژی دفاعی که از بسیج سریع و گسترده نیروها برای کشاندن به جنگ با دشمن، قابل دستیابی است اما این ارتش اکنون پایههایش متزلزل شده است و نمیتواند امنیت سرزمینهای اشغالی را تامین کند.
ارتش اسرائیل متشکل از سه نیروی هوایی، دریایی و زمینی است. بر اساس آخرین آمارهای اعلام شده، نیروهای مسلح رژیم صهیونیستی 176500 پرسنل نظامی فعال دارد که از 133000 نفر در ارتش هستند که شامل 107000 سرباز وظیفه است. نیروی دریایی 9500 ملوان در حال انجام وظیفه دارد و 34000 نفر در نیروی هوایی و همچنین کل نیروی ذخیره 565000 نفر هستند. با احتساب این آمار، تعداد سربازان فعال و نیروهای ذخیره، قریب به 90 درصد نیروهای نظامی را شامل میشوند و چون ستون فقرات نیروهای رزمی مبتنی بر نیروهای ذخیره است، این برای مقامات تلآویو تهدید جدی به شمار میرود، زیرا در صورت وقوع جنگ تمام عیار در بیرون از مرزهای سرزمینهای اشغالی نمیتوانند به این بدنه متزلزل اتکا کنند.
نافرمانی نیروهای ذخیره که برای امنیت اسرائیل حیاتی هستند، چه در نیروی هوایی، چه در نیروهای امنیت سایبری و چه در یگانهای ویژه، فشار زیادی را بر روسای ارتش و دولت وارد میکند.
نتانیاهو و هم قطاران تندرو آن در کابینه تصور نمیکردند که لایحه اصلاح قضایی در مدت شش ماه چنان موجی ایجاد کند که سراسر سرزمینهای اشغالی را با بحران سیاسی و امینتی مواجه کند اما اکنون خود را در میان انبوهی از چالشها میبینند که می تواند سرنوشت سیاسی رژیم اشغالگر را تغییر دهد.
ارتش اسرائیل اکنون در باتلاق سیاسی عمیقی گرفتار شده است و این موضوع نه تنها در نیروهای ذخیره بلکه در نیروهای عادی ارتش نیز باعث ایجاد بحران اعتماد در دستگاه نظامی خواهد شد.
تمرد نیروهای ذخیره، به روابط ارتش و جامعه صهیونیستی هم آسیب وارد خواهد کرد و اعتماد بین سطح سیاسی و ارتش را به شدت متزلزل میکند و بر روند تصمیم گیری رهبران سیاسی ، به ویژه در مورد مسائل امنیتی و نظامی و مقابله با تنشها در جبهههای مختلف به ویژه با لبنان تأثیر خواهد گذاشت.
نگرانی از جبهه شمالی
با افزایش نافرمانی در ارتش، نگرانیها از احتمال وقوع درگیری با حزبالله لبنان هم بیش از پیش ذهن مقامات تلآویو را به خود مشغول داشته است. در این زمینه، مرکز تحقیقات امنیت ملی وابسته به دانشگاه تلآویو نسبت به از دست رفتن بازدارندگی در برابر حزبالله هشدار داد و تاکید کرد که احتمال درگیری با حزبالله منجر به یک موقعیت استراتژیک خطرناک میشود.
مقامات تلآویو که از تمرد سربازن و نیروهای ذخیره در ارتش به شدت نگران هستند، برای جلوگیری از این مسئله به تهدیدات حزبالله متوسل شدهاند و خطاب به نیروهای ارتش اعلام کردهاند که اگر ارتش تضعیف شود، فرصت خوبی برای نیروهای مقاومت لبنان فراهم میکند تا به سرزمینهای اشغالی حمله کنند اما این حربه هم کاری از پیش نبرده است و روز به روز نیروهای بیشتری در ارتش پست خود را ترک میکنند.
باتوجه به اینکه ارتش اسرائیل در نبردهای خارجی، به قدرت نیروی هوایی و به ویژه نیروهای ذخیره متکی است لذا با تمرد صدها نفر از صهیونیستها از دستورات کابینه، در صورت وقوع جنگ دست نتانیاهو برای مقابله با تهدیدات فرامرزی خالی خواهد بود.
همزمان با تنش در جبهه شمالی و تشدید اعتراضها در میان یگانهای ارتش، بحرانهای داخلی در اسرائیل هم تشدید میشود.
نافرمانی نیروهای اسرائیلی فقط به بدنه ارتش محدود نمیشود بلکه در بین سایر نیروهای امنیتی از جمله موساد و شین بت و شاباک هم نافرمانی وجود دارد ولی در رسانهها بازتاب زیادی ندارد.
در ماههای اخیر گزارشهایی مبنی بر حضور کارمندان موساد در اعتراضات هفتگی علیه کابینه نتانیاهو منتشر شده که نشان میدهد که این رژیم به لحاظ امنیتی از درون دچار فرسایش شده و در صورت تشدید بحرانهای سیاسی خود را در همه سطوح امنیتی بروز خواهد داد.
باتوجه به اینکه اسرائیل یک رژیم امنیتی است و بقای آن به قدرت ارتش متکی است، لذا مقامات تلآویو از این مسئله هراسان هستند.
در حال حاضر، شکاف در لایههای ارتش به پاشنه آشیل صهیونیستها که همواره دنبال ماجراجویی در فلسطین و منطقه هستند، تبدیل شده است که با یک ضربه سهمگین، میتواند طومار این رژیم را برای همیشه برچیند و آنگونه که اسحاق هرتزوگ، رئیس رژیم صهیونیستی بارها هشدار داده، به فروپاشی از دورن منجر شده و جشن هشتاد سالگی این رژیم را به رویا تبدیل کند.