خط قرمز طالبان امارات اسلامی است و خط قرمز دولت مرکزی نیز قانون اساسی و حفظ دموکراسی کنونی است. بنابراین، نمی‌توان این دو خط فکری و راهبرد متفاوت را با یکدیگر جمع کرد اما ممکن است طالبان در پی ایجاد دولت موقت با مشارکت خود باشد؛ در صورت چنین رویکردی، به طور حتم نگاه مثبت عبدالله عبدالله اجرایی نخواهد شد.»
الوقت - مذاکرات بین افغانی یا به عبارت دیگر، مذاکرات میان حکومت مرکزی کابل با گروه طالبان، از امروز -شنبه- در کشور قطر آغاز خواهد شد. در همین رابطه شورای عالی مصالحه ملی افغانستان با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد: هیأت مذاکره کننده دولت افغانستان روز جمعه به ریاست عبدالله عبدالله برای آغاز مذاکرات بین افغانی عازم دوحه پایتخت قطر می‌شود. در اطلاعیه شورای عالی مصالحه ملی افغانستان ابراز امیدواری شد که مذاکرات پس از انتظار طولانی، آغازی برای دست یابی به صلح و ثبات و پایان جنگ و خشونت در افغانستان باشد. گروه طالبان نیز در اطلاعیه‌ای از اعزام شش تن از زندانیان این گروه به دوحه که کشورهای فرانسه و استرالیا با آزادی آنها مخالف بودند، خبر داده است. با این اوصاف، اکنون این پرسش مطرح است که مهم‌ترین محورهای گفتگو میان طرفین چه هستند و تا چه اندازه امکان حصول توافق میان طرفین وجود دارد؟ در راستای پاسخ‌گویی به این مساله مهم «الوقت» تحلیل پیر محمد ملازهی، کارشناس ارشد مسائل افغانستان را جویا شده است.
طالبان در ظاهر یک‌دست اما از درون چندپاره
پیر محد ملازهی در ارتباط با تغییر چندباره هیات مذاکره کننده طالبان قبل از سفر به قطر بر این باور است که طالبان به رغم منسجم به نظر رسیدن در ظاهر امر، در درون خود جناح‌بندی‌های خاضی دارد که آنها نیز بر سر چگونگی مذاکره و توافق احتمالی با حکومت مرکزی اختلاف نظر دارند. اینکه طالبان در کدام زمینه‌ها انعطاف نشان بدهد و کدام موضوعات برای آنها خط قرمز محسوب می‌شود، هنوز مورد اختلاف است. علی‌الخصوص، شورای کویته مواضعی تندتر دارند و راضی به شراکت در قدرت نیستند. هر چند در آینده این گروه در قالب یک سازوکار دموکراتی می‌تواند به قدتر دست پیدا کند اما آنها همچنان خط مشی نظامی را در دستور کار قرار می‌دهند. این در شرایطی است که بخش دیگری از طالبان اعتقاد دارند، مقطع کنونی، با توجه به اینکه در اوج قدرت نظامی قرار دارند و مناطقی گسترده را تحت حاکمیت داشته و آمریکایی‌ها نیز از توافق حمایت می‌کنند، بهترین زمان برای توافق است. این دو نگاه متفاوت را می‌توان مهم‌ترین عامل تغیر چندباره هیات مذاکره کننده مورد ارزیابی قرار داد.
دشوار بودن حصول توافق و گذار از خط قرمزها
وی در بخشی دیگر از گفته‌های خود پیرامون مهیا بودن شرایط صلح و واقعی بودن اراده دو طرف برای حصول صلح، تاکید کرد: «در ابتدا ضروری است به این نکته مهم توجه داشته باشیم که ابتکار عمل در دست دولت افغانستان و طالبان نیست بلکه این آمریکایی‌ها و پاکستانی‌ها هستند که تعیین کننده اصلی روند مذاکرات هستند. از دیدگاه دونالد ترامپ با توجه به نزدیک شدن به انتخابات آمریکا، آغاز مذاکرات درون افغانی حتی اگر به نتیجه نیز نرسد، در عرصه سیاست خارجی دستاوردی بزرگ برای او خواهد بود لذا تلاش دارد با اعمال فشار بر دو طرف آنها پشت میز مذاکره قرار دهد. واقعیت امر این است که طالبان بارها اعلام کرده بود با دولت کنونی افغانستان و به ویژه عبدالله عبدالله به هیچ عنوان مذاکره نخواهد کرد اما فشار آمریکا و پاکستان موجب شده که اکنون آنها مذاکره را بپیذیرند.»
ملازهی افزود: «با توجه به اینکه خطوط قرمز دولت مرکزی و طالبان از همدیگر فاصله‌ای بسیار عمیق دارند، نمی‌توان امید چندانی به توافق میان دو طرف در کوتاله مدت داشت. به نظر می‌رسد عبدالله عبدالله بسیار خوش‌بینانه مساله را می‌نگرد؛ زیرا خط قرمز طالبان امارات اسلامی است و خط قرمز دولت مرکزی نیز قانون اساسی و حفظ دموکراسی کنونی است. بنابراین، نمی‌توان این دو خط فکری و راهبرد متفاوت را با یکدیگر جمع کرد اما ممکن است طالبان در پی ایجاد دولت موقت با مشارکت خود باشد؛ در صورت چنین رویکردی، به طور حتم نگاه مثبت عبدالله عبدالله اجرایی نخواهد شد.»
ترامپ در جستجوی بهره‌گیری از مذاکرات درون افغانی به عنوان برگ برنده
این کارشناس مسائل افغانستان در بخشی دیگر از اظهارات خود در ارتباط با مهم‌ترین موضوعات مورد مذاکراه تصریح کرد: «مهم‌ترین بحث از بحث از دیدگاه دولت آتش‌بس دوام‌دار است؛ یعنی دولت قصد دارد که طالبان را راضی کند که برای همیشه از جنگ دست بر دارد اما این مساله‌ای است که شواری کویته احتمالا با آن موافقت نخواهد کرد. حتی در صورتی که شورای کویته این امر را بپذیرد، گروههای دیگری هستند که تعهدی به این مساله نخواهند داشت و «شورای حقانی» نیز احتمالا این روند را نخواهد پذیرفت. با این اوصاف، به نظر می‌رسد طی 50 روز آینده که انتخابات آمریکا برگزاری می‌شود، ترامپ قصد دارد از مذاکرات افغانستان و عادی‌سازی مناسبات میان کشورهای عربی با اسرائیل به عونوان دو برگ برنده خود بهره بگیرد. لذا اعمال فشار آمریکا بر طرفین طی روزهای آینده ادامه خواهد داشت اما بعد از انتخابات دیگر مذاکرات افغانستان چندان اهمیتی را با ترامپ یا بدون ترامپ برای کاخ سفید نخواهد داشت.»
