الوقت- در انتخابات ریاست جمهوری تونس که در روز یکشنبه 21 مهر برگزار شد، «قیس سعید» به عنوان نامزدی مستقل توانست با پیروزی بر رقیب خود پس از رقابتی سنگین این کرسی بدست آورد. مهمترین محورهای شعارهای انتخاباتی او بر سر مسائل اقتصادی شکل گرفته بود با این حال از سال 2011 توازن نیروهای سیاسی در تونس تغییرات بسیاری به خود دیده است، بنابراین قیس سعید نیازمند انعطاف و ابتکار عمل های زیادی برای غلبه بر مسائل اقتصادی تونس می باشد.
جریانات سیاسی در انتخابات تونس
انتخابات ریاست جمهوری 2019 سومین انتخابات تونس پس ازسقوط بن علی از سال 2011 بود. در این انتخابات 26 نامزد از گروهها و احزاب مختلف از جمله دو زن به رقابت پرداختند. از جمله گروههای مهم در تونس حزب اسلام گرای «النهضه » است که دردور اول انتخابات ماه گذشته شرکت نمود. این حزب هم در انتخابات پارلمانی نامزد داشت و هم در انتخابات ریاست جمهوری. رقیب حزب النهضه ، «یوسف شاهد» نخست وزیر فعلی تونس است که قبلا عضو حزب «ندای تونس »بود. اما مردم به او نیز رغبتی نشان ندادند زیرا به دلیل اجرای دستورالعمل های صندوق بین المللی پول، مردم او را دلیل اصلی دشواری های اقتصادی و افزایش بیکاری قلمداد می‌کنند. سومین چهره مهم حاضر انتخابات یک سرمایه دار معروف به نام «نبیل قروی » ملقب به «برلوسکونی تونس» بود .او مدیر شبکه تلویزیونی «نسمه» و رئیس حزب «قلب تونس » است. وی به دلیل اتهام پولشویی مدتی در آستانه انتخابات بازداشت و زندانی شد .در دور اول که در شهریور ماه برگزار شد از بین 26 نامزد، قیس سعید ۱۸.۴% و نبیل قروی ۱۵.۶%. درصد آرا را به دست آوردند. در دور دوم انتخابات از 7 میلیون واجد 56.8 درصد رای دادند که درنهایت قیس سعید با کسب 72.71 درصد آرا توانست از نبیل قروی با کسب 27.29 درصد آراء پیشی بگیرد.
قیس سعید کیست؟
قیس سعید61 ساله در شهر بنی هیار در استان نبیل در منطقه ساحلی تونس به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته های حقوق، حقوق بین الملل و قانون اساسی به پایان رساند.خانواده او یکی از مبارزان سیاسی انقلاب تونس بودند.
بیشتر به دلیل تخضص علمی و عضویت درانجمن قانون اساسی تونس در سالهای 1990 تا 1995 شناخته و مشهور شده است. او رئیس گروه حقوقی« دانشگاه سوسه» و کارشناس حقوقی اتحادیه کشورهای عربی و انستیتوی حقوق بشر عرب نیز بود. در سال 2014 عضو کمیته خبرگان و یکی از تدوین کنندگان اصلی قانون اساسی تونس بود. این قانون اساسی به عنوان «دموکراتیک ترین قانون اساسی جهان عرب» شناخته شده است.
او به عنوان نامزدی مستقل با شعار «مردم می‌خواهند» وارد رقابت‌های انتخاباتی شد. از اتحاد با هر حزب سیاسی در طول مبارزات انتخاباتی خودداری کرد و یک سپرده امنیتی 10هزار دیناری را با قرض گرفتن از خانوادش برای نامزدی در انتخابات تهیه کرد. وی همچنین کمک هزینه انتخابات ریاست جمهوری که از سوی دولت برای نامزدها ارائه شده بود، را نپذیرفت . او همچنین از انجام کمپین‌های انتخاباتی مانند میتینگ٬ پوستر، تبلیغات خودداری کرد. مردم او را نامزدی اخلاق گرا می‌شناسندکه همین مساله در شهرت و پیروزی او تاثیر زیادی داشت.
چالشهای پیش رو
قیس سعید محور فعالیتهای خود ر براساس خواست و اراده مردم قرار داد. همچنین مساله فلسطین نیز یکی از الویتهای اوست. وی در زمینه این دو محور گفته بود: «به دنبال حمایت از مسائل و موضوعات عادلانه هستیم و در راس آن مسئله فلسطین قرار دارد. برنامه ما بر پایه آزادی است. مردم تونس وارد مرحله جدید تاریخی شده اند و دیگران از آنها عبرت خواهند گرفت. می خواهم در گام نخست سفری به الجزایر داشه باشم و بعد از آن دوست دارم راهی لیبی شوم و به فرزندان فلسطین سلام کنم.»
اگرچه قیس سعید سابقه خوبی در عرصه سیاسی اجتماعی تونس دارد، اما چالشهای زیادی نیز پیش روی او قرار دارد: اولین مساله مربوط به میزان قدرت رئیس جمهور در تونس است، زیرا نخست‌وزیر ریاست دولت را برعهده دارد و این باعث میشود عده ای ریاست جمهوری را داری قدرت محدود ارزیابی کنند. عملکرد ضعیف روسای جمهور پس از سال 2011 نیز باعث شکل گرفتن عرفی نانوشته در تونس شده که دیگران قدرت اصلی را در پارلمان و نخست وزیری جستجوکرده و امید کمتری به رئیس جمهور داشته باشند. بنابراین اولین چالش قیس سعید بازگرداندن قدرت واقعی رئیس جمهور مطابق قانون اساسی است؛ به دلیل اینکه رئیس جمهور در تونس فرمانده کل قوا نیز هست و اختیار انتخاب و انتصاب مقامات نظامی را دارد، این مساله یک نکته مثبتی است که به قیس سعید در احیا جایگاه ریاست جمهوری کمک می‌کند.
چالش دوم که از اهمیت زیادی دارد وضعیت اقتصادی تونس می باشد. رکود اقتصادی ، بیکاری ، خدمات اجتماعی ضعیف باعث شد تا حتی نامزدهایی که گرایش به بن علی داشتند در این دور از انتخابات شرکت کنند. میزان بدهی‌های بین‌المللی تونس به ۷۰ درصد از تولید ناخالص داخلی رسیده ، این رقم در زمان بن علی کمتر از 40 درصد بود. نرخ بیکاری 30 درصد است و صنعت توریسم به دلیل برخی حملات اسلامگرایان به مناطق توریستی به شدت آسیب دیده ودر آمدهای آن کاهش یافته است. راهیابی قیس سعید و نبیل قروی به دور دوم انتخابات (با توجه به محتوای اقتصادی شعارهای آنها) نشان می‌دهد که دغدغه فعلی مردم تونس وضعیت اقتصادی است بنابراین اگر قیس سعید نتواند این چالش را حل کند با مشکلات جدی روبرو خواهد شد.
سومین مساله ای که قیس سعید با آن روبروست پارلمان تونس است. او نامزد مستقلی است و رسما از حزبی که در پارلمان همسو با او باشد به این سمت راه نیافته است. از طرف دیگر بسیاری از احزاب و فعالان سیاسی در تونس نظیر حزب النهضه از ابتدا تمرکز اصلی خود را بر پارلمان قرار دادند به طوری که راشد غنوشی، شخصیت اول و برجسته اسلامگراها و حزب النهضه از همان ابتدا نامزد انتخابات پارلمان شدند و توانستند با کسب 40 کرسی رتبه اول را در پارلمان بدست آورند. حزب «قلب مردم » به ریاست نبیل قروی ، رقیب قیس سعید نیز باکسب 38 کرسی جایگاه دوم را درپارلمان تونس بدست آورده است. حزب «الدستوری الحر» با ۶.۸ به ریاست خانم عبیر موسی که به بن علی گرایش دارد نیز یکی از احزاب راه یافته به پارلمان است. بنابراین قیس سعید برای کسب رای اعتماد مجلس نیازمند گفتگو با جریانات مختلف و انتخاب فردی قوی برای پست نخست وزیری است.
با توجه به سخنان قیس سعید که فلسطین را یکی از اولویت های دولت خود قرار داده و سخنان راشد غنوشی که دراولین سخنرانی خود پس از پیروزی از اولویت حل مشکلات اقتصادی سخن گفت ، احتمال توافقاتی بین قیس سعید و جریان النهضه وجود دارد. در مجموع شرایط داخلی و کثرت احزاب راه یافته به پارلمان به سمت کاهش قدرت رئیس جمهوری میرود. اما تسلط قیس سعید بر مسائل حقوقی تونس دست او را برای تعدیل قدرت سایر گروها باز می‌کند و احتمال موفقیت او در مبارزه با فساد و کسب حمایت مجامع اقتصادی بین المللی برای بهبود اقتصاد تونس مثبت ارزیابی می شود.
