الوقت - امسال روز جهانی قدس نسبت به سالهای گذشته چند تفاوت اساسی دارد. امسال تظاهرات روز قدس در شرایطی برگزارخواهد شد که از یک سو در 14 می 2018 سفارت آمریکا از اورشلیم به بیتالمقدس انتقال پیدا کرد و از سوی دیگر، موج سوم از انتفاضه موسوم به «انتفاضه بازگشت» در نوار غزه و کرانه باختری آغاز شده است. همچنین، شاهد وقوع موجی از کشتار و جنایات رژیم صهیونیستی در هفتادمین سالگرد روز نکبت یعنی سالروز تاسیس رژیم اشغالگر قدس هستیم که تا کنون بیش از 120 نفر شهید و 13 هزار زخمی را به همراه داشته است.
در واقع باید گفت با گذشت 100 سال از صدور اعلامیه بالفور در اکتبر 1917 (که دستور تشکیل دولت یهودی در سرزمین های فلسطینی صادر گردید) و 70 سال نیز از روز نکبت (ایجاد رژیم صهیونیستی در آوریل 1948)، مسأله فلسطین یکی از حساسترین و سرنوشتسازترین مقاطع تاریخی خود را در حال سپری کردن است که این امر اتحاد ویژه مسلمانان را در مقابل جنایات و توسعه طلبیهای رژیم صهیونیستی که با حمایت غربیها صورت میپذیرد را میطلبد. مع الوصف ابعاد اهمیت روز قدس در شرایط کنونی منطقه و جهان اسلام را میتوان در چند محور مورد واکاوی قرار داد.
کاهش اختلافات دولتهای اسلامی
در عصر جدید و با تهاجم غرب به سرزمینهای اسلامی در اشکال مختلف استعمارگرایی، اتحاد میان امت اسلامی با وجود تعارضات ایدئولوژیکی و مذهبی، اختلاف منافع (سیاسی، اقتصادی، سرزمینی) و ... کشورها و دولتهای مسلمان به صورت رویایی دور از دسترس نموده است. هم اکنون خاورمیانه به عنوان قلب جهان اسلام صحنه تاخت و تاز استعمارگران قدیمی به اشکال نوین است که با سیاست قدیمی «تفرقه بیانداز و حکومت کن» منافع نامشروع خود را در این منطقه دنبال می کنند. منابع غنی نفت و گاز این منطقه چشم طمع قدرت های بین المللی برای در اختیار گرفتن آنها برافروخته است اما پس از استقلال دولتها و پایان دوران استعمارگرایی این قدرت ها برای حضور خود در منطقه باید بهانههای لازم را داشته باشند که این بهانه از طریق بحرانآفرینیها صورت میگیرد.
لذا تشکیل رژیم صهیونیستی در خاورمیانه و حمایت از اشغالگری و جنایات این رژیم که مهمترین عامل بحران آفرینی و جنگ در دوران معاصر بوده است را می توان در راستای این هدف عمده دید. اما پس از چندین دهه اختلاف میان دولت ها و حتی ملت های اسلامی (در نتیجه اختلاف افکنی غرب) امروزه و در پی تضییع مشخص و عینی نه تنها فلسطینیان بلکه تمامی مسلمانان که قدس را سومین مکان مقدس خود می دانند، روز قدس و هم صدایی میان ملتهای اسلامی میتواند به عنوان ابزاری برای کاهش اختلافات و همگرایی باشد. در همین راستا، میتوان به برگزاری نشست سران کشورهای سازمان همکاری اسلامی در 18 می 2018 در استانبول اشاره کرد که در پایان با بیانیهای 30 مادهای بر اتحاد جهان اسلام و مسلمانان در دفاع از حقوق فلسطینیها تاکید شد. در مجموع، میتوان روز قدس و مساله فلسطین را عاملی مهم در کاهش اختلافات میان جوامع اسلامی ارزیابی نمود.
دشمن شناسی برای مسلمانان
دیگر بُعد اهمیت روز قدس را میتوان در ترسیم محور اصلی حرکت جوامع اسلامی در برابر دشمنان اسلام و جوامع اسلامی ارزیابی کرد. طی چند سده گذشته همواره غیرمسلمانان و جوامع غربی در مقام دشمنان اصلی کشورهای اسلامی شناخته میشدند اما طی دهههای اخیر شاهد آغاز تلاشی هدفمند و برنامهریزی شده از سوی غربیها برای تغییر در جایگاه دشمن برای مسلمانان هستیم. هدف اصلی غربیها به ویژه کشورهای انگلستان و آمریکا تغییر مفهوم دشمن از نیروی خارجی و غیرمسلمان به دشمنی خودی و مسلمان بود. در همین راستا، سرمایههای هنگفتی برای تغییر ذهنیت رهبران کشورهای اسلامی مصروف شد. در واقع، لابیهای صهیونیستی و آمریکایی با ترغیب کشورهای اسلامی به تنش با یکدیگر و طرح موضوعاتی همچون ایران هراسی، راهبرد به فراموشی سپرده شدن مساله اصلی مسلمانان یعنی مساله قدس شریف و تغییر جایگاه دشمن از نیروی خارجی (غربی) به نیروی خودی (مسلمان) را در پیش گرفتند.
در نتیجه این راهبرد بخشي از دولت اسلامي فريب سياست ايرانهراسي را خوردند و رژیم صهیونیستی و آمريكا به عنوان دشمنان اصلي جهان اسلام به تدریج در حال کمرنگ شدن بودند اما اكنون روز قدس و مسئله فلسطين ثابت كرد كه دشمن اصلي برای جوامع اسلامی و مسلمانان چه کسانی هستند. بخش بزرگی از رهبران کشورهای عربی به ویژه عربستان طی چند سال گذشته از هر تلاش آشکار و پنهانی برای راضی کردن آمریکا به حمایت از خود و همراه شدن منافع واشنگتن با کشور متبوعشان فروگذاری نکردند و در این مسیر با گشادهدستی دلارهای نفتی زیادی را به عنوان باج به آمریکا پرداخت کردند اما بر خلاف خوشبینی این رهبران سیاسی، انتقال سفارت آمریکا به بیتالمقدس و حمایت علنی این کشور از کشتار شهروندان مظلوم فلسطینی نشان داد که راهبرد این رهبران کشورهای اسلامی در دوستی با آمریکا بیشتر رویایی ناتمام است که هیچگاه به نتیجه نخواهد رسید. اکنون تمامی رهبران کشورهای اسلامی در نتیجه تحولات اخیر فلسطین و جنایات رژیم صهیونیستی به این نتیجه رسیدهاند که دشمن اسلامی مسلمانان رژیم صهیونیستی و آمریکا هستند و نه کشورهای دیگر اسلامی.
خنثی سازی توطئه قرن
خنثی شدن توطئه قرن که از سوی دستگاه سیاست خارجی آمریکا با عنوان «توافق قرن» یاد میشود، از دیگر ابعاد اهمیت و کارکرد روز جهانی قدس میباشد. در واقع، با يكصدا شدن مسلمانان در روز قدس بيش از قبل طرح ترامپ برای ایجاد صلح بي اعتبار خواهد شد. مسلمانان در تظاهرات روز قدس نشان می دهند که از انتفاضه سوم موسوم به «انتفاضه بازگشت» قاطعانه حمایت خواهند کرد و به هیچ عنوان میانجیگری آمریکا را در مذاکرات احتمالی میان فلسطینیها با رژیم صهیونیستی نخواهند پذیرفت. تظاهرات روز قدس همچنین این مساله را تداعی کرد که هر گونه پیشنهاد ارائه شده از سوی کاخ سفید در آینده تحت هر عنوانی، با مخالفت مسلمانان مواجه خواهد شد.
تقویت مقاومت؛ پایان اشغالگری
دیگر بُعد اهمیت روز قدس را میتوان تقویت محور مقاومت و افزایش روحیه شهروندان فلسطینی برای تداوم مبارزات تا شکست و محور رژیم صهیونیستی دانست. در حقیقت، روز قدس ميتواند به سيلي بنيانكن براي رژیم صهیونیستی تبديل شود. در ابتدا گروههاي فلسطيني با سنگ به مبارزه ميپرداختند ولي امروز موشك هاي مقاومت عمق سرزمين هاي اشغالي را هدف قرار ميدهند. قدرت روزافزون محور مقاومت نشان داد که افسانه شكستناپزيري رژیم صهیونیستی، افسانه اي پوشالي است و مقاومت با حمايت مسلمانان در روز قدس قدرتمندتر از قبل پيش خواهد رفت و پايان اشغالگري را رقم خواهد زد. بنابراین اين از تبعات روز قدس است كه نميگزارد مسله فلسطين فراموش شود و هر روز زمینه را برای نابودی و تضعیف هر چه بیشتر رژیم اشغالگر قدس فراهم میکند.