الوقت-. با توافق آتش‌بس میان حزب‌الله و رژیم صهیونیستی، صدها هزار آواره لبنانی در حال بازگشت به خانه‌های خود هستند.
با این وجود نزدیک به دو ماه بمباران شدید و کور مناطق مسکونی توسط رژیم صهیونیستی، بخش زیادی از شهرها و روستاهای جنوبی لبنان تخریب و به بازسازی نیاز دارند.
در چنین شرایطی، دولت لبنان و حزب‌الله بلافاصله پس از آتش‌بس دست بکار شده‌اند تا با تسریع روند بازسازی وضعیت را سر و سامان دهند.
در همین رابطه، اداره بازسازی لبنان در روزهای اخیر فعالیت خود را در مناطق مختلف آغاز کرده و تیم‌هایی متشکل از مهندسان، داوطلبان مردمی و کمیته‌های تخصصی برای بررسی خسارات به مناطق مختلف اعزام شدند.
به گزارش شبکه العهد، اطلاعات حاکی از آن است که عملیات بررسی خسارات بیش از 20 روز نخواهد بود و پس از آن روند پرداخت غرامت به افراد آسیب دیده از رده‌های مختلف آغاز می‌شود.
علیرغم گستردگی ویرانی‌ها، مردم بخش زیادی از آوارها را پاکسازی کردند تا زندگی را به شهر خود بازگردانند.
موسسات مالی هم برای اینکه امید و زندگی را به شهرهای جنگ زده بازگردانند پای کار آمده‌اند.
حسین خیرالدین، هماهنگ کننده پرونده مرمت در بنیاد جهاد البناء با توجه به بررسی آسیب‌ها و بازسازی گفت:«به کلیه افرادی که واحد آسیب دیده دارند اعلام می‌شود با حضور در مراکز تعیین شده نسبت به تکمیل فرم و دریافت شماره مالی جهت دریافت خسارت مستقیم از طریق این مراکز اقدام کنند».
خیرالدین تاکید کرد:«مبلغی کمک هزینه مسکن به صاحبان واحدهای مسکونی که به طور کامل تخریب شده‌اند، اختصاص یافت که این مبلغ شامل 8000 دلار برای اثاثیه و 6000 دلار برای مدت اجاره تا پایان بازسازی در حومه جنوبی است».
به گفته خیرالدین، در مورد سایر مناطق، بنیاد جهاد البناء، پرونده‌های مربوط به ساختمان‌های تخریب شده را با مشخص کردن مساحت و هزینه بازسازی آنها آماده می‌کند تا مکانیسم پرداخت غرامت مشخص شود».
خیرالدین خاطرنشان کرد: این بنیاد با همکاری جمعی از مهندسین متخصص، ساختمان‌های آسیب دیده را که نیاز به مرمت دارند یا تخریب جزئی دیده‌اند بررسی می‌کنند و نحوه پرداخت خسارت نیز بر اساس نتایج بازرسی تعیین می‌شود». خیرالدین تایید کرد:«عملیات پیمایش در اکثر مناطق به مراحل پیشرفته رسیده، زیرا در منطقه دوم 7 مرکز و در منطقه بقاع 8 مرکز شناسایی شده است».
شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله لبنان نیز اعلام کرد که این حزب و جمهوری اسلامی تاکنون ۷۷ میلیون دلار به آوارگان لبنانی کمک کرده‌اند. نعیم قاسم پیشتر گفته بود مقاومت همانگونه که در دوره جنگ کنار مردم لبنان بود، در روند بازسازی نیز مشارکت خواهد کرد.
نهادهای اقتصادی لبنان هم خواستار همراهی شهروندان لبنانی برای کمک به آسیب‌دیدگان شده‌اند و در بیانیه‌ای اعلام کردند: «پس از شرایط سختی که در پی فروپاشی اقتصادی به وجود آمد، چاره‌ای نداریم جز اینکه دست در دست هم دهیم».
نقش موسسات مالی در بازسازی
در دوره بازسازی نقش موسسات مالی که بسیاری از آنها زیر نظر حزب‌الله فعالیت می‌کنند بیش از هر زمان دیگری مشهود است.
موسسه جهاد البناء که مسئولیت اصلی بازسازی را برعهده گرفته، یک بنیاد توسعه‌محور در لبنان است که توسط حزب‌الله اداره می‌شود.
هدف این سازمان، کمک به کاهش پیامدهای جنگ داخلی و مقاومت در برابر رژیم اشغالگر است.
این سازمان، به دلیل پروژه‌های ساخت‌وساز زیربنایی، پروژه‌های آموزشی و کمک به پناه دادن به پناهندگان درگیری‌های مختلف که اخیراً، لبنان را گرفتار کرده، به خوبی شناخته شده است.
این بنیاد تا سال ۲۰۰۶، ۱۶۰۰۰ خانه ساخته بود و اکنون نیز با همه توان واردعمل شده تا باری از روی دوش مردم بردارد.
یکی دیگر از نهادهای مالی مهم موسسه «قرض الحسن» بود که با وجود کوچک بودن زیرساختهای خود به داد بسیاری از مردم لبنان رسید و در روزهایی که بانک‌های مشهور این کشور تعطیل بودند، این موسسه به نیازمندان وام‌های بدون بهره ارائه می‌داد که این امر منجر به محبوبیت بیشتر مقاومت نزد افکار عمومی شد.
به همین خاطر بود که ارتش صهیونیستی شعبه‌های این موسسه را به بهانه نابودی حمایت مالی از حزب‌الله هدف قرار داد. سران تل‌آویو به خوبی می‌دانستند که این موسسات در دوره پساجنگ، در روند بازسازی‌ها نقش محوری ایفا خواهند کرد و لذا سعی داشت با نابودی این موسسات، فشار اقتصادی را در کنار تحریم‌ها بر لبنان تشدید کند تا نتوانند به این زودی‌ها از زیر آوارهای جنگ تحمیلی اشغالگران، کمر راست کنند.
هزینه بازسازی چقدر است
با اینکه هنوز آمار دقیقی از هزینه‌های بازسازی اعلام نشده اما بانک جهانی در آخرین گزارش خود، هزینه زیرساختهای تخریب شده تا پایان اکتبر را حدود 8.5 میلیارد دلار برآورد کرده بود که معادل نیمی از تولید ناخالص داخلی لبنان است.
از آنجا که درگیریها تا اواخر نوامبر نیز ادامه داشت، آمار واقعی بیشتر از این رقم است و جناب الشامی، معاون نخست وزیر لبنان در این باره گفت که دولت آمار واقعی از هزینه تخریبها ندارد اما حداقل 10 میلیارد دلار برای بازسازی‌ها لازم است.
لازم به ذکر است که حملات رژیم صهیونیستی فقط محدود به جاده‌ها و پل‌ها و مراکز مالی نبود، بلکه برآورد واقعی از میزان تخریبها نشان می‌دهد که 229 هزار خانه در جنگ اخیر ویران شده‌اند که هزینه آن در حدود 12.2 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
محمد شمس الدین، محقق و آمارگیر لبنانی در این باره گفت، هزینه خسارات وارد شده به شبکه‌های برق و آب، تلفن و جاده‌ها در حدود 720 میلیون دلار است و در بخش کشاورزی و محیط زیست هم 920 میلیون دلار برای بازسازی لازم است.
نیاز به حمایتهای بین‌المللی
از آنجا که لبنان از سال 2019 با بحران اقتصادی گسترده دست و پنجه نرم می‌کند، لذا هزینه بازسازی به تنهایی از عهده این کشور خارج است.
در این زمینه، امین سلام، وزیر اقتصاد لبنان گفت که بازسازی لبنان نیازمند حمایتهای گسترده بین‌المللی است.
سلام تاکید کرد که مرحله اول بازسازی مربوط به بازگرداندن آوارگان به روستاها و شهرها است ومرحله دوم بازسازی کامل منازل و موسسات آسیب دیده با کمکهای بین‌المللی است.
به گفته سلام، مرحله سوم، احیای اقتصاد لبنان از طریق توسعه گردشگری، کشاورزی و خدمات است. این وزیر لبنانی تاکید کرد که اگر اراده ملی وجود داشته باشد در بازه زمانی دو تا چهارساله، لبنان از این مرحله عبور کرده و به توسعه و شکوفایی اقتصادی دست پیدا خواهد کرد.
در میان کشورهای عربی تاکنون تنها عراق بودجه‌ای را برای کمک به بازسازی لبنان تصویب کرده است. محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق گفته است:«عراق با قدرت ابتکار عمل خود را برای ایجاد یک صندوق عربی و اسلامی برای بازسازی لبنان و غزه مطرح می‌کند».
این درحالی است که دولت لبنان 45 میلیارد دلار بدهی دارد که 195 درصد تولید ناخالص ملی است و قادر به انجام بازسازی خسارات جنگی نیست و نیاز به کمکهای خارجی دارد تا از این وضعیت عبور کند. الشامی گفت که بیروت در حال مذاکره با بانک جهانی در مورد امکان ایجاد یک صندوق امانی چندگانه برای تامین مالی روند بازسازی است.
چالشهای بازسازی
با وجود خوش بینی وزیر اقتصاد لبنان به بازسازی در مدت حداکثر 4 ساله اما کارشناسان اقتصادی اجرای آنرا غیرواقعی می‌دانند.
مونا فواز، استاد مطالعات و برنامه‌ریزی شهری در دانشگاه بیروت، در این باره به سایت المشهد گفت:«با توجه به اینکه حجم خسارات در جنگ اخیر 6 برابر سال 2006 است، لذا روند بازسازی نیز طولانی‌تر خواهد بود.علاوه‌براین، مکانیسم تامین بودجه و تمرکز اداری برای بازسازی نیز نسبت به 2006، کاهش یافته که کار را دشوار می‌کند».
