ترامپ با ابزارهای روانی جنگ تجاری به راه انداخته است.او که سعی میکند خود را غیر قابل پیش بینی نشان دهد در واکنشی غیر دیپلماتیک در یک توئیت نوشته بود:«نبردهای تجاری خیلی هم خوبند.»
به گزارش الوقت آمریکا روز پنجشنبه تعرفه‌‌های جدید بر واردات آلومینیوم و فولاد را اعلام کرد. طبق این تصمیم، کشورهای کانادا، مکزیک و اتحادیه اروپا که صادرکننده افولاد و آلومینیوم به آمریکا هستند، از این به بعد باید تعرفه بیشتری بپردازند. ویلبر راس، وزیر تجارت آمریکا تایید کرد که ۲۵ درصد تعرفه بر واردات فولاد و ۱۰ درصد تعرفه بر واردات آلومینیوم، وضع شده است.
کشورهایی که به آمریکا صادرات فولاد و آلومینیوم دارند به شدت به این تصمیم واکنش نشان دادند.کمیسیون اتحادیه اروپا در واکنش به آن، اعلام کرد نسبت به این تصمیم آمریکا شکایت کرده و از نهادهای مرتبط با سازمان تجارت جهانی، این شکایت را دنبال میکند.وزارت اقتصاد مکزیک نیز اعلام کرد از این تصمیم آمریکا بسیار ناخرسند و متاسف است، و در اقدامی مشابه تعرفه‌هایی بر کالاهای وارداتی از آمریکا اعمال میکند.
زمینه های تصمیم ترامپ برای افزایش تعرفه فولاد و آلومینیم
دونالد ترامپ پیشتر در وعده های انتخاباتی خود،قول داده بود تعرفه فولاد وآلومینیم را افزایش دهد.او برای بهبود وضعیت اشتغال و متعادل کردن تراز تجاری آمریکا با سایر کشورهای صادر کننده کالا به آمریکا این تصمیم را گرفته بود.از همان ابتدای مبارزات انتخاباتی،رویه اقتصادی ترامپ متفاوت از کلیینتون بود. ترامپ همواره بدهی ۲۰ تریلیون دلاری آمریکا را برجسته میکرد و قول داد ظرف ۸ سال این بدهی آمریکا را جبران کند. وعده‌ای که از نگاه اغلب تحلیلگران اقتصادی امری ناممکن شمرده می‌شود. او همچنین آمار بیکاری ۵ درصد در آمریکا که در زمان اوباما اعلام شده بود را غیر واقعی میدانست و نرخ واقعی بیکاری در آمریکا را ۲۰ درصد اعلام کرد و وعده داد که نرخ بیکاری را کاهش می‌دهد. مطمئنا برای کاهش نرخ بیکاری باید رشد اقتصادی افزایش پیدا کند اما ترامپ سیاست های اقتصادی متفاوتی در پیش گرفت که حاکی از توجه به درون امریکا و پیش گرفتن سیاست حمایت‌گرایانه و یا به عبارتی نئومرکانتلیستی است.
در سال ۲۰۰۲ نیز بوش تحت تاثیر نئوکانها تعرفه فولادرا افزایش داد اما به دلیل نگرانی از در گرفتن جنگ اقتصادی و هزینه های سنگین آن بر ایالات متحده، کمتر از دوسال آنرا را لغو کرد.
وارادت فولاد و تراز تجاری آمریکا
در سال ۲۰۱۷، در کل یک میلیارد و ۶۷۵ میلیون تن در جهان فولاد تولید شده که ۳۱ درصد و رقمی معادل با ۵۱۹ میلیون تن آن، به سایر کشورها صادر شده است.به گفته فدراسیون فولاد آلمان، ۲۸ کشور اتحادیه اروپا تقریبا ۲۱درصد از واردات فولاد ایالات متحده را تشکیل می‌دهند،آمریکا بیشتر نیازهای خود به آهن و آلومینیوم را وارد میکند. بیشتر این محصولات از کانادا، برزیل و مکزیک وارد می‌شود. روسیه، ترکیه و آلمان در رده‌های بعدی کشورهایی هستند که به آمریکا فولاد و آلومینیوم صادر می‌کنند.آمریکا بزرگترین واردکننده فولاد و آلومینیوم در جهان است و میزان وارداتش، چهار برابر صادرات این دو قلم به خارج است. بنابر اعلام وزارت بازرگانی آمریکا، در ژانویه امسال (۲۰۱۸) ارزش صادرات فولاد کانادا به آمریکا به حدود ۴۶۹ میلیون دلار رسید.آلمان ۷ درصد فولاد خود را به آمریکا صادر میکند و این تصمیم ترامپ تاثیر آنچنانی روی آلمان ندارد.
اتحادیه اروپا دومین تولید کننده فولاد در جهان پس از چین است. خروجی آن بیش از ۱۷۷ میلیون تن فولاد در سال است که ۱۱درصد از تولید ناخالص داخلی این اتحادیه را تشکیل می‌دهد. اتحادیه اروپا در نظر داشت تا سال ۲۰۲۰ این سهم از تولید ناخالص داخلی مربوط به فولاد را تا ۲۰ درصد افزایش دهد.صنعت فولاد مشاغل زیادی در اروپا ایجاد کرده است.
حدود ۳۲۰۰ هزار نفردر انگلستان در صنعت فولاد مشغول به کار هستند.که با تعرفه جدید تجاری ترامپ در معرض خطر قرارگرفته اند.در آلمان نیز ۸۵۰۰۰شغل در این زمینه وجود دارد. ایتالیا با تولید بیش از ۲۴ میلیون تن فولاد در جهان جایگاه دهمین تولید کننده را دارد .فرانسه با تولید۱۵.۵ واسپانیا با تولید۱۴.۵میلیون تن فولاد به ترتیب در جایگاه چهارده و پانردهمین تولید کنندگان فولاد در جهان هستند.
حجم کل تجارت اروپا و آمریکا طبق آخرین آمار بیش از یک تریلیون دلار است که میزان صادرات اروپا به آمریکا ۵۹۳میلیارد دلار و صادرات آمریکا به اروپا۵۰۱میلیارد دلاراست.یعنی تراز تجاری ۹۲میلیارد دلار به نفع اتحادیه اروپا بوده است.
با اخذ تعرفه های جدید بیشترین زیان به صادرکنندگان ایتالیا در بخش های ماشین آلات و خودرو وارد می شود چون مجموع صادرات ایتالیا در سال ۲۰۱۶ به آمریکا یک میلیارد یورو افزایش نسبت به سال ۲۰۱۵ داشت و به ۳۷ میلیارد یورو رسیده بود و اکنون این محدودیت ها می‌تواند این حجم صادرات را کاهش دهد
انجمن جهانی فولاد(ASA) پیش بینی کرده بود تقاضای جهانی فولاد در سال ۲۰۱۹ هم با ۰.۷ درصد افزایش به یک میلیارد و ۶۲۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تن برسد. بااین وجود تاثیرات نامطلوب ممکن ناشی از افزایش تنش های تجاری بین آمریکا و اتحادیه اروپا و حتی احتمال تغییر نرخ بهره در آمریکا و اروپا می تواند این حرکت فعلی را دچار اختلال نماید.
واکنش ها به تصمیم ترامپ
ترامپ پس از اعلام تصمیم خود مبنی بر بالا بردن تعرفه فولاد والومینیوم ،پس ازدیدارهای مقامات اروپایی ،در اواخر ماه فوریه اعلام کرد برای اتحادیه اروپا فعلا تعرفه ای در نظر نخواهد گرفت اما پس از عملی کردن تصمیم خود در روز پنج شنبه،واکنش تند و خشمیگن مقامات اروپایی را در پی داشت زیرا علاوه بر بالا بردن تعرفه ها بر قول و تعهد خود نسبت به مهمترین شریک تجاری اش پای بند نماند.
ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپا گفت: «اعمال افزایش تعرفه آمریکا غیر قابل قبول است. امروز روز بدی برای دنیای تجارت است. ما از منافع اروپا دفاع خواهیم کرد.» اتحادیه اروپا از قبل تمهیداتی برای تصمیم ترامپ در نظر گرفته بود؛وقتی ترامپ این تصمیم را چندماه پیش اعلام اما هنوز اجرایی نکرده بود .یونکر قبلا وعده داد که در صورت عملی شدن اظهارات ترامپ، اتحادیه اروپا پاسخی قاطع به آن بدهد.یونکر گفته بود: «ما دست روی دست نخواهیم گذاشت تا صنعت ما بر اثر این اقدامات ناعادلانه متضرر شود و هزاران فرصت شغلی به خطر بیفتد»و اظهار داشت «ما هم بروی موتورسیکلت‌های هارلی داویدسون آمریکا، ویسکی بربن و شلوار جین لیواز آنها عوارض جدید خواهیم گذاشت.»، برونو لا ماری، وزیر اقتصاد فرانسه هم در این زمینه گفته بودجنگ تجاری میان اروپا و آمریکا «برنده‌ای نخواهد داشت».
آقای لا ماری هم یک اقدام هماهنگ و مستحکم از سوی اتحادیه اروپا در برابر افزایش تعرفه‌ها از سوی آمریکا را وعده داده بود.
رئیس جمهورفرانسه در واکنشی تند به تصمیم ترامپ گفت: «این تصمیم از جنبه‌های زیادی اشتباه است. اشتباهی که منجر به ایجاد عدم توازن بین‌المللی می‌شود. این اقدام منجر به ملی‌گرایی اقتصادی و تجاری می‌شود. ولی ملی‌گرایی مساوی است با جنگ. این دقیقا همان تحولاتی است که در سال‌های دهه ۳۰اتفاق افتاد.»
استفان زایبرت"، سخنگوی دولت آلمان در اظهار نظری تاکید کرد که برلین تعرفه های گمرکی روی فولاد و آلومینیوم را رد می کند.
وی تاکید کرد که ما این گونه اقدامات یکجانبه را غیر قانونی می دانیم که ربطی به دلایل تامین امنیت ملی ندارد. این گونه اقدامات خطر تشدید اختلافات را بالا می برد که در نتیجه به همه آسیب می رساند. دولت آلمان همچنان از تجارت آزاد و بازارهای باز حمایت کرده و همچنان می خواهد رویکردهای چند جانبه گری را در پیش گیرد.
مقامات اروپایی قاطعانه اظهار داشتند؛ما تحت فشار وارد مذاکره نخواهیم شد.
لودریان وزیر خارجه فرانسه آنرا عملی بی رحمانه نامید که معنی آن این است هر که قوی تر است باقی می ماند.
تاوداناهو، رییس اتاق بازرگانی آمریکا در نامه‌ای به هیات مدیره این گروه هشدار داد که سیاست‌های تجاری فعلی ممکن است پیشرفت اقتصادی را تهدید کرده و باعث از دست رفتن بیش از دو میلیون شغل شوند که اکثر آنها در ایالت‌هایی هستند که به ترامپ رای داده‌اند. این تعرفه‌ها بخشی از تلاش ترامپ برای حمایت از صنعت و کارکنان آمریکا در برابر آنچه وی رقابت بین المللی غیرمنصفانه توصیف کرده است، هستند.
نتیجه جنگ تجاری
ترامپ با ابزارهای روانی جنگ تجاری به راه انداخته است.او که سعی میکند خود را غیر قابل پیش بینی نشان دهد در واکنشی غیر دیپلماتیک در یک توئیت نوشته بود:«نبردهای تجاری خیلی هم خوبند.»
این گونه اظهارات برای نا امید کردن حریف از واکنش متقابل است.ترامپ در ابتدا چین را متهم به دامپینگ در صادرات فولاد میکرد و امیدوار بود لبه تیز جنگ تجاری ،از سوی بقیه کشورها بر چین متمرکز شود اما چون تصمیم ترامپ قوانین سازمان تجارت جهانی را نقض میکند و چین نیز قول مساعدت به سازمان تجارت جهانی را داده بود تصمیم ترامپ باعث شد تا به صورت هماهنگ همه کشورها با آن مخالفت و تهدید به مقابله به مثل کنند. در مرحله بعد ترامپ امیدوار است با استفاده از اهرم تراز تجاری ای که به نفع صادرکنندگان فولاد و شرکای آمریکا بوده، آنها را مجبور به پذیرش شرایط آمریکا کند همانطور که چین را تهدید کرده بود. اما تعرفه‌هایی که در ماه مارس از سوی ترامپ، وضع شدند بازارهای مالی را ملتهب ساختند. شاخص داوجونز یک درصد و "اس اند پی ۵۰۰" به میزان ۰.۶۹ درصد ریزش کرد. ارزش سهام غول‌هایی مانند بوئینگ و کاترپیلار به ترتیب ۱.۷ درصد و ۲.۳ درصد سقوط کرد.
بقیه قطب های اقتصادی مثل ژاپن و اتحادیه اروپا از تصمیمات ترامپ متضرر می‌شوند صندوق بین المللی پول و سازمان تجارت جهانی نیز به شدت معترض تصمیمات ملی گرایانه ترامپ هستند.این مساله می‌تواند در صورت شکایت کشورها همانگونه که اروپا چنین تصمیمی دارد باعث تنگناهای تجاری برای آمریکا شود در صورتی که قوانین تجارت جهانی تغییر کند آسیب آن در دراز مدت ،با مقیاس بیشتری به اقتصاد ۲۰ تریلیون دلاری آمریکا خواهد زد. ذات روابط اقتصادی بازی برد-برد است .بازی با حاصل جمع صفر یا برد-باخت در اقتصاد ،آن هم با شریک اروپایی پیش بینی های اقتصادی همفکران ترامپ را با چالش های جدی مواجه میکند.
اما به طور کلی منتقدین ترامپ بر این عقیده هستند که نتیجه این جنگ هرچه باشد ترامپ بهره‌برداری سیاسی خود را از آن خواهد کرد به صورتی که اولاً کاهش موقت نرخ بیکاری در اثر افزایش تولید داخلی در غیاب رقیب نیرومند بیرونی دست ترامپ را برای طرح ادعای اجرای وعده های اقتصادی خود در مدت زمان کوتاه را باز می‌گذارد و از طرف دیگر نگاهی به اصلی ترین ایالت های تولیدکنندگان فولاد و آلمینیوم در آمریکا یعنی ایالت های ایندیانا و آلاباما که سهم مهمی در پیروزی ترامپ در انتخایات سال 2016 داشتند، نمایانگر دلایل سیاسی پشت پرده تصمیم اقتصادی ترامپ است.
