در نخستین روزهای ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ماه مارس سال جاری میلادی، وی طی فرمانی جنجالبرانگیز هرگونه صدور ویزا برای شهروندان شش کشور ایران، سوریه، سودان، لیبی، یمن و سومالی را به مدت 90 روز ممنوع کرد.
الوقت- این فرمان به حدی نا معقول و تبعیضآمیز بود که از همان ابتدا اعتراضات شدیدی از سوی شهروندان آمریکایی علیه آن صورت گرفت به حدی که اجرای آن توسط قاضی فدرال دادگاه سیاتل به حالت تعلیق درآمد.
یکشنبه گذشته 24 سپتامبر(دوم مهر) با پایان فرصت سه ماهه اجرای فرمان مهاجرتی ترامپ، کاخ سفید با تمدید این مدت نام سه کشور چاد، کره شمالی و ونزوئلا را نیز به این فرمان ضد مهاجرتی افزود و نام سودان را از لیست خارج کرد.
ترامپ از زمان انتخابات تلاش داشت تا با مانور دادن روی قوانین مهاجرتی و استفاده ابزاری از آن فشار بر روی مسلمان را افزایش دهد. وی پیش از ریاست جمهوری بارها اعلام کرده بود چنان چه رئیس جمهور آمریکا شود، ورود مسلمانان به خاک آمریکا را منع خواهد کرد. از سوی دیگر اعمال فشار بر روی کشورها و دولت های مستقل و مخالف با یکجانبه گرایی آمریکا در جهان، با استفاده از تمامی اهرمهای در اختیار، همواره بخشی مهم و محوری از راهبرد سیاست خارجی واشنگتن بوده است. بر این اساس دولت و شهروندان کشورهای مستقل بطور مداوم باید مورد مجازات قرار گیرند و در مقابل، دولتهای همسو با آمریکا با وجود انجام رفتارهای مخاطره آمیز و تهدید صلح و ثبات بین المللی می توانند مورد اغماض قرار گیرند. این روند در قانون جدید مهاجرتی آمریکا کاملا مبرهن و مشخص است. بررسی و راستیآزمایی اتهامات وارده از سوی مقامات کاخ سفید علیه برخی کشورها به خوبی اهداف سیاسی و مغرضانه آمریکا را به نمایش می گذارد.
اتهام حمایت از تروریسم یکی از اصلی ترین دلایل قرار گرفتن نام این کشورها در لیست مذکور است. این درحالی است که کشور های دیگر با سابقه طولانی در ترویج تروریسم از این فهرست مستثنی هستند. بارزترین مثال در این مورد عربستان و پاکستان هستند. بدون شک بزرگترین حملات تروریستی آمریکا تا کنون در یازده سپتامبر 2001 اتفاق افتاده است. عوامل حملات، از تابعیت پاکستانی و عربستانی برخوردار بودند اما پاکستان و عربستان هیچ جایی در لیست قانون مهاجرتی جدید آمریکا ندارند. حتی بر اساس گزارش 800 صفحه ای کنگره از حوادث 11 سپتامبر نیز ، عربستان و جریان های وهابیت در شکل گیری این حوادث نقش اساسی داشته اند. از سویی عربستان با گسترش مدارس سلفی و وهابی در ترویج تروریسم تکفیری در مناطقی همچون شبه قاره، آفریقا و شرق اروپا نقش اساسی دارد اما آمریکا کم ترین تلاشی برای مقابله با آن صورت نمیدهد. همچنین پاکستان با حمایت از شبکه های تروریستی بیش از یک دهه است که در جنگ افغانستان دخیل است و از طالبان به عنوان قدرتمندترین گروه تروریستی فعال در افغانستان حمایت هایی گسترده انجام داده است. هرچند که مقامات آمریکایی گاهی به صورت تلویحی از مواضع دولت پاکستان انتقاد می کنند اما هیچگاه حمایت های خود را از دولت و به ویژه ارتش این کشور قطع نکرده اند. مثال دیگر در ارتباط با برخورد دوگانه آمریکا در قوانین مهاجرتی جدید به سودان باز می گردد. هرچند در فهرست اولیه ماه مارس، نام سودان قرار داشت، اما در فهرست جدید نام سودان از آن خارج شده است. با آغاز تجاوز عربستان- متحد استراتژیک آمریکا در منطقه-به یمن، دولت سودان با عنوان"دفاع از مقدسات" وارد این جنگ شد به نحوی که صدها سودانی در حال حاضر در یمن مشغول به جنگ با مردم یمن هستند. سودان همچنین با تعطیل کردن سفارت خود در ایران در حمایت از اقدام مشابه سعودیها، کاملا با ریاض هم صدا شد. به همین دلیل حتی کاخ سفید اعلام کرده است که حذف نام سودان از این لیست می تواند زمینه ای برای لغو بسیاری از تحریم ها علیه این کشور باشد.
نکته دیگر در این میان افزوده شدن نام کره شمالی و ونزوئلا به این لیست است. در حال حاضر آمریکا تحریم های مالی را علیه ونزوئلا اعمال کرده است و ترامپ گفته است که وضعیت کنونی ونزوئلا برای آمریکا قابل قبول نیست و حتی دولت آمریکا حاضر است تا تدابیر بیشتری را علیه کاراکاس اعمال کند. نظام سیاسی چپ گرای مادور نقش مهمی در اتحاد کشورهای مخالف با مداخله گریهای آمریکا در اوضاع داخلی کشورهای آمریکای لاتین دارد لذا واشنگتن درصدد سرنگونی نظام سیاسی آن از طریق اعمال فشارهای بیشتر بر این کشور است. کره شمالی نیز تاکنون هیچ اقدام تروریستی بر علیه امریکا انجام نداده است و قرار گرفتن نام این کشور در لیست جدید صرفا به دلیل مداخلات آمریکا در شرق دور و توانایی هسته ای این کشور می باشد.
به طور کلی دستگاه سیاست خارجی آمریکا از طریق قوانین یکجانبه، استفاده ابزاری از حقوق بین الملل همچون حقوق بشر، تبلغات گسترده و یا تحریم های مالی و سیاسی به مقابله با مخالفان خود و متحدانش می پردازد. واشنگتن نیازمند حفظ متحدان خود در منطقه خاورمیانه و شبه قاره است، لذا با وجود حمایت این کشورها (متحدین) از گروه های تروریستی، همواره مواضعی نرم در برابر آنها اتخاذ نموده و از آنها حمایت می کند. حتی مقامات آمریکایی اعلام کرده اند که فرمان جدید مهاجرتی ترامپ قابل تغییر است و همین مسئله نشان می دهد که شاخص واحدی در این قانون حاکم نیست و عموما چنین قوانینی اهرم فشاری برای مقابله با کشورهای مستقل و یا غیر همسو با سیاست های آمریکا هستند.