آمریکا در سال‌های اخیر به طور مکرر در نزدیکی آب‌های سرزمینی کره شمالی حضور نظامی داشته است؛ این کشور هرساله با کره جنوبی و ژاپن مانورهای نظامی مشترک برگزار می‌کند؛ زیردریایی‌ها، بمب‌افکن‌های استراتژیک و ناوهای هواپیمابر آمریکا حضوری دائمی در نزدیکی کره شمالی دارند؛ مقامات واشنگتن همواره نسبت به احتمال حمله نظامی به کره شمالی صحبت می‌کنند؛ دولت دونالد ترامپ تحریم‌های جدیدی به فهرست تحریم‌های پیشین علیه دولت پیونگ‌یانگ اضافه کرده است و اخیراً نیز آمریکا اعلام کرد تصمیم دارد سامانه دفاع ضد موشکی تاد (THAAD) را در کره جنوبی مستقر کند.
اینها تنها فهرست بخشی از اقدامات تحریک‌آمیز آمریکا علیه کره شمالی است و با این حال تنها یک روز پس از آزمایش اولین موشک بالستیک قاره‌پیما توسط کره شمالی نیکی هیلی، سفیر آمریکا در نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل هشدار داد کشورش درصورت نیاز علیه کره شمالی دست به اقدام نظامی خواهد زد و از چین و روسیه خواست در اجرای تحریم‌های کره شمالی همکاری بیشتری داشته باشند.
روسیه و چین در عین ابراز نگرانی نسبت به آزمایش موشکی اخیر کره شمالی خواستار گفتگو با کره شمالی شدند و از آمریکا به خاطر اتخاذ لحن تند و استقرار سامانه دفاع ضدموشکی در کره جنوبی انتقاد کردند.
اما تلاش آمریکا برای استقرار سامانه دفاع ضدموشکی در کره جنوبی که می‌تواند تأثیراتی فوری و قابل ملاحظه بر امنیت ملی چین و حتی روسیه داشته باشد نشان‌دهنده آن است که آمریکا اهدافی بسیار بیشتر از صرفاً مقابله با موشک‌های کره شمالی دارد. در حقیقت یکی از اصلی‌ترین نقاط تنش‌زا در رابطه با استقرار سامانه دفاع ضدموشکی تاد در کره جنوبی به برد رادارهای این سامانه (بیش از هزار کیلومتر) بازمی‌گردد و چین معتقد است برد رادارهای این سامانه به شکلی است که می‌تواند حتی سرزمین‌های داخلی این کشور را نیز مورد جستجوی دقیق قرار دهد. به عبارت دیگر هرچند این سامانه در درجه اول برای دفاع در برابر موشک‌های کره شمالی است اما می‌تواند برای پایش آسمان چین نیز مورد استفاده قرار گیرد.
این موضوع و اصرار آمریکا بر استقرار این سامانه و احتمالاً نمونه‌های مشابه دیگر در آینده به خوبی نشان می‌دهد آمریکا به بهانه مقابله با اقدامات کره شمالی و دفاع از متحدان خود در منطقه در حال نزدیکی استراتژیک به مرزهای چین است. توسعه همه‌جانبه توانمندی‌های نظامی چین در سال‌های اخیر یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های واشنگتن و عامل اصلی افزایش حضور آن در شرق آسیا محسوب می‌شود.
حضور زیردریایی قدرتمند هفت هزار تنی شاین که به موشک‌های هسته‌ای تاماهاوک مجهز است و در جریان حمله موشکی آمریکا به پایگاه هوایی الشعیرات سوریه در ماه آوریل نیز مورداستفاده قرار گرفت در آب‌های کره جنوبی در ماه ژوئن و پرواز دو فروند بمب‌افکن هسته‌ای مافوق صوت B1 آمریکا همراه با جنگنده‌های نیروی هوایی کره جنوبی در نزدیکی کره شمالی تنها تازه‌ترین موارد اقدامات تحریک‌آمیز آمریکا در شبه‌جزیره کره هستند. در این شرایط کره شمالی به‌خوبی می‌داند که هرگونه عقب‌نشینی به معنای پیشروی بیشتر آمریکا خواهد بود. ولی این سؤال پیش می‌آید که آیا موشک جدید بالستیک کره شمالی با نام هواسونگ-14 می‌تواند خاک آمریکا را هدف قرار دهد؟
به گفته کارشناسان موشک اخیر آزمایش شده توسط کره شمالی از برد و توانایی کافی برای حمل یک کلاهک هسته‌ای برای هدف قرار دادن خاک آمریکا برخوردار است. برآورد می‌شود که موشک جدید کره شمالی حدود 6700 کیلومتر برد داشته باشد و به این ترتیب تمام آلاسکا و هاوایی در برد آن قرار می‌گیرد. از سوی دیگر فناوری‌های به‌کاررفته در آخرین موشک ساخته‌شده توسط کره شمالی نشان‌دهنده پیشرفت فراوان این کشور نسبت به اتکای اولیه آن به فناوری موشکی اواخر دوره اتحاد شوروی است.
از طرف دیگر آمریکا با دست زدن به اقدامات تحریک‌کننده به دنبال واکنش احتمالی کره شمالی است تا حضور فزاینده نظامی خود در نزدیکی مرزهای چین و جزایر مورد اختلاف این کشور با همسایگانش توجیه کند. در واقع حفظ شرایط کنونی حاکم بر شبه‌جزیره کره و بهره‌برداری از آن برای پیشبرد سایر اهداف منطقه‌ای مطلوب‌ترین گزینه برای آمریکا است.
واشنگتن هیچگاه حسن نیت واقعی در قبال حل کردن بحران کره از خود نشان نداده و استقرار دائمی نیروهای نظامی این کشور در کشورهای همسایه کره شمالی مؤید این موضوع است. در حال حاضر حدود 40 هزار نیروی نظامی آمریکا در چندین جزیره ژاپن و به‌خصوص جزیره اوکیناوا مستقر هستند که بزرگترین تعداد نیروهای نظامی آمریکایی در خارج از این کشور محسوب می‌شود. مراکز فرماندهی نیروهای آمریکایی مستقر در ژاپن در پایگاه هوایی یوکوتا در حومه توکیو نقش مرکز اصلی فرماندهی را ایفا می‌کند و در مجموع دارای 54 هزار پرسنل نظامی است. 23 هزار سرباز و پرسنل نظامی آمریکا به همراه تجهیزات و ساختار فرماندهی و سازمانی مجزا نیز در کره جنوبی مستقر هستند.
البته کره شمالی در فناوری موشکی و ساخت کلاهک‌های هسته‌ای به پیشرفت‌های قابل‌توجهی رسیده است و براساس آخرین گزارش‌های منتشره در ماه جولای، تصاویر گرمایی به دست آمده از مرکز اصلی هسته‌ای کره شمالی و بررسی تصاویر ماهواره‌ای مرکز غنی‌سازی اورانیوم در نیروگاه هسته‌ای یونگبیون از ماه سپتامبر تا اواخر ماه ژوئن نشان می‌دهند که ذخایر پلوتونیوم پیونگ‌یانگ ممکن است بسیار بیشتر از برآوردهای قبلی باشد و این میزان محصول فرآوری شده می‌تواند برای گسترش زرادخانه هسته‌ای این کشور به کار گرفته شود. کره شمالی تاکنون به پنج آزمایش هسته‌ای دست‌زده است و باتوجه به افزایش تحرکات این کشور انتظار می‌رود به‌زودی شاهد ششمین آزمایش هسته‌ای این کشور باشیم.
اما واکنش دولت ترامپ به تهدیدهای کره شمالی باید به چه شکلی باشد؟ در این رابطه دو گزینه وجود دارد: گزینه اول شامل اقدام نظامی آمریکا علیه کره شمالی و گزینه دوم نیز مذاکره و دیپلماسی است.
یک نکته مهم در تحلیل و نگاه به زرادخانه هسته‌ای کره شمالی در نظر گرفتن هدف آن است. باتوجه به توانایی‌های هسته‌ای کره شمالی و تعداد سلاح‌های هسته‌ای آن، این کشور می‌داند قطعاً در هرگونه رویارویی هسته‌ای با آمریکا که دارای تعداد به مراتب بیشتری انواع تسلیحات هسته‌ای قدرتمندتر است، بازنده خواهد بود. در حقیقت هدف این کشور از ایجاد زرادخانه هسته‌ای نوعی بازدارندگی در برابر حمله پیش‌دستانه متعارف یا هسته‌ای آمریکا به این کشور است.
رهبران کره شمالی باتوجه به تجربه رژیم‌های عراق و لیبی و حمله آمریکا به آنها پس از کنار گذاشتن برنامه‌های هسته‌ای خود، دلایل خیلی جدی برای نگرانی دارند. در این شرایط آشکار است که کره شمالی قصد و نیتی برای شروع جنگ با همسایگان به مراتب قدرتمندتر خود که حمایت آمریکا و جامعه جهانی نیز پشت سر آنها هستند، ندارد؛ اما در عین حال از برنامه هسته‌ای و ارتش یک میلیون نفری خود برای تهدید بازیگران خارجی و تضمین بقای رژیم و رهبری کنونی خود استفاده می‌کند.
هرگونه اقدام نظامی آمریکا در این شرایط به‌شدت خطرناک خواهد بود و می‌تواند به شروع جنگ در کل منطقه شمال شرق و شرق آسیا انجامیده و ویرانی‌های عظیمی به کره جنوبی و ژاپن و همچنین نیروهای آمریکایی مستقر در این کشورها تحمیل کند.
به همین دلیل آمریکا باید شعارها (تمام گزینه‌ها روی میز است) و رفتارهای تهدیدآمیز (مانورهای نظامی و ارسال زیردریایی‌ها و کشتی‌های جنگی به نزدیکی آب‌های کره شمالی) را کنار بگذارد در عوض به دنبال مذاکرات دوجانبه با کره شمالی بر سر موضوعات دارای نگرانی امنیتی مشترک باشد.
نورالدین ییلاقی، کارشناس مسائل شرق آسیا
