الوقت _در روز 24 ارديبهشت، روسيه جهت افزايش توان نظامي خود در پايگاه نظامي تاجيكستان، دو بالگرد اي آي ۲۴ و ام آي ۸ را به فرودگاه شهر «دوشنبه» پايتخت تاجيكستان منتقل كرد. در بيانيه وزارت دفاع روسيه آمده است: «به عنوان بخشي از بررسي فوري آمادگي رزم نيروي واكنش سريع (CRRF) سازمان پيمان امنيت جمعي (CSTO) كه روز 12 ماه مه آغاز شد، دو هواگرد تهاجمي «سو 25» و دو بمب‌افكن «سو 24» از پايگاه هوايي روسيه در كانت منتقل و در دوشنبه مستقر شدند».
آسياي‌مركزي از ديرباز نقش مهمي در گسترش قدرت نظامي روسيه داشته است. در گذشته روسيه براي رقابت با بريتانيا، پايگاه‌هاي نظامي را در اين منطقه ايجاد كرد. تا اواسط قرن نوزدهم، روسيه توانست قزاقستان، ازبكستان، تركمنستان، قرقيزستان و تاجيكستان امروزي را در قلمرو خود جاي دهد. در اوايل قرن بيستم، اين كشورها بخشي از اتحاد جماهير شوروي شدند .
پس از فروپاشي شوروي، روسيه حضور نظامي خود در آسياي مركزي را حفظ كرد و نقش عمده‌اي در منازعات منطقه‌اي داشت؛ جنگ داخلي تاجيك‌ها در فاصله سالهاي 1992 تا 1997 نمونه مشخص اين موضوع است .
تاثيرگذاري بلندمدت روسيه در مناسبات نظامي آسياي مركزي ، باعث انجام برخي از اقدامات توسط مقامات اين كشور شده است. در سپتامبر 2014، روسيه هفت هزار نيروي نظامي از پايگاه نظامي ۲۰۱ خود را در شهرهاي دوشنبه، قورغان تپه و كولاب در كشور تاجيكستان مستقر كرده است. چندي پيش از آن نيز فرمانده پايگاه 201 روسيه در تاجيكستان اعلام كرده بود كه مسكو قصد دارد طي چند سال آينده كمك نظامي به ارزش 1.2 ميليارد دلار در اختيار تاجيكستان قرار دهد .
در واقع دليل اين اتفاقات نگراني از كشيده شدن خشونت‌ها از افغانستان به آسياي‌مركزي است. با خروج نيروهاي نظامي آمريكا و ناتو از افغانستان، وجود اين ترس در ميان كشورهاي آسياي مركزي موضوعي طبيعي است. دولت‌هاي منطقه‌اي نيز از افزايش حضور شبه نظامياني چون طالبان و داعش در مناطق شمالي افغانستان ابراز نگراني كرده‌اند. اين نگراني و ترس را مي‌توان در مقامات روسيه نيز مشاهده كرد. نماينده ويژه ولاديمير پوتين در مورد افغانستان چندي پيش اعلام كرد تروريست‌هاي داعش در حال آموزش هزاران شبه نظامي در نزديكي مرزهاي تاجيكستان و تركمنستان هستند. نشست اخير سازمان پيمان امنيت جمعي نيز بر اين موضوع تاكيد داشت .
اما حركت روسيه به سمت آسياي‌مركزي ممكن است دلايل ديگري داشته باشد. رقابت مسكو با غرب بر سر مساله اوكراين هم‌اكنون در بن‌بست قرار گرفته است. آسياي‌مركزي يكي از عوامل كليدي در اين رقابت محسوب مي‌شود. اين منطقه ذخاير گسترده‌اي از نفت و گاز طبيعي را در خود جاي داده و مي‌تواند براي اتحاديه‌اروپا جذاب باشد، به خصوص اينكه اروپايي‌ها به دنبال پايان وابستگي خود به روسيه هستند. اروپا اخيراً توانسته تركمنستان را متقاعد كند تا به پروژه خط لوله ترانس كاسپين بپيوندد .
مساله ديگر حضور فعال ايالات‌متحده در بحث امنيتي آسياي‌مركزي است. آمريكا ديگر از پايگاه‌هاي نظامي خود در آسياي‌مركزي كه براي انجام عمليات در افغانستان به كار مي‌رفت، استفاده نمي‌كند؛ پايگاه هوايي ماناس در قرقيزستان و پايگاه هوايي كارشي خان‌آباد از جمله اين پايگاه‌ها بود. البته اين پايگاه‌ها ميراثي منطقه‌اي از خود به جاي گذاشته‌اند. مقامات آمريكايي همچنين از افزايش تعهد خود در اين زمينه سخن گفته‌اند. ژنرال ليود آستين، فرمانده نيروهاي مركزي آمريكا اعلام كرد:« واشنگتن تمايل دارد براي حمايت از تلاشهاي تركمنستان به منظور تأمين امنيت در مرزهاي افغانستان، تجهيزات نظامي و فناوري در اختيار اين كشور قرار دهد ».
تلاشهاي نظامي و امنيتي مسكو تا حدودي به دليل اين اقدامات آمريكايي‌ها نيز مي‌باشد. اما روسيه خود را محدود به اعزام نيرو نكرده است. مسكو دامنه و عضويت اتحاديه اوراسيا و اقدامات انجام گرفته توسط اعضاي سازمان پيمان امنيت‌جمعي را گسترش داده است. مسكو از ازبكستان و تركمنستان نيز خواسته است همكاري امنيتي بيشتري با اين سازمان داشته باشند. با اين حال، توانايي مسكو در استحكام بخشيدن به جايگاه خود در آسياي مركزي، محدود خواهد بود. اقتصاد روسيه اين روزها حال و اوضاع خوبي ندارد. از سوي ديگر، بسياري از مهاجران آسياي‌مركزي كه در روسيه كار مي‌كردند اين كشور را ترك كرده‌اند. غرب و بويژه آمريكا به تاثيرگذاري خود در اين منطقه ادامه مي‌دهند. چين نيز دنبال ايجاد راه‌هاي اقتصادي و انرژي در اين منطقه است .
در اين ميان، به احتمال زياد بي‌ثباتي در اين منطقه افزايش خواهد يافت. قزاقستان و ازبكستان بحران‌هاي متوالي دارند. علاوه بر اين، رشد جمعيتي و رقابت بر سر منابع آبي، امنيت اين منطقه را تهديد مي‌كند. روسيه جايگاه خود در آسياي‌مركزي را طي سالهاي پيش‌رو آزمايش مي‌كند. اقدامات شبه نظامي‌گري تنها يكي از نگراني‌هاي مسكو و دولت‌هاي آسياي مركزي است .
