اخیرا عکسی از بوسه مفتی معروف مالزی بر پیشانی ملک سلمان پادشاه عربستان در رسانه‌ها بازتاب داشته است که برخی از این رسانه ها از آن به عنوان بوسه 250 هزار دلاری نام برده‌اند. اما اصل ماجرا چیست؟
به گزارش الوقت، در جریان سفر اخیر ملک سلمان پادشاه عربستان به جنوب شرقی آسیا، مالزی اولین مقصد کاروان پر زرق و برق هیئت ریاض بود.
هفته گذشته نیز اندونزی اعلام کرد سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی به همراه 1500 خدم و حشم به‌زودی به این کشور آسیایی سفر می‌کند و در نظر دارد میلیون‌ها دلار در هتل‌ها و اقامتگاه‌های تفریحی جزیرۀ توریستی بالی هزینه کند. به گفتۀ پرامونو آنونگ، وزیر کابینۀ اندونزی، ملک سلمان طی شش روز در سواحل بالی به استراحت خواهد پرداخت.
پادشاه 80 ساله عربستان پیش‌تر نیز در سفرهای پرهزینه به کشورهای مختلف از جمله ترکیه، 300 تن از نزدیکان خود را همراه خود برده بود. بر اساس اعلام رسانه‌های محلی، تنها آماده‌سازی یک مجموعه هتل لوکس در آنکارا برای اقامت سلمان حدود 10 میلیون دلار هزینه در بر داشته است.
با این حال پادشاه سعودی در ابتدای تور آسیایی خود که حدود یک ماه طول می‌کشد وارد کوالالامپور پایتخت مالزی شد. قرار است سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان در سفرهای آسیایی خود پس از مالزی و اندونزی به برونئی، ژاپن، چین، مالدیو و اردن برود. این نخستین سفر آسیایی پادشاه عربستان از زمان تکیه وی بر تخت سلطنت در ژانویه ۲۰۱۵ است. در مدتی که پادشاه در کشور نیست اداره امور مملکت بر عهده محمد بن نایف،، ولیعهد است.
کارشناسان هدف شاه عربستان از سفر به این کشور‌ها را مرتبط با اهداف ژئوپولیتیک عنوان کرده‌اند. اما آن گونه که به نظر می‌رسد، علت تعامل عربستان با این کشور‌ها نه تنها به دلیل منافع سیاسی و نظامی، بلکه در نگاه دیگری شاید این سفر بخشی از برنامه تبلیغی - دینی رهبران سعودی در جوامع اسلامی به شمار می‌رود. ریاض معتقد است کشورهای مسلمان شرق آسیا و حوزه اقیانوس آرام از موقعیت مناسبی برای ایجاد پایگاه اسلامی مورد نظر خود در جهان اسلام برخوردار می‌باشند.
همچنین مالزی و اندونزی به‌عنوان اعضای به اصطلاح ائتلاف نظامی تحت هدایت عربستان به شمار می‌روند که عربستان در دسامبر سال ۲۰۱۵ به‌صورت غیرمنتظره از تشکیل آن خبر داد. ائتلافی که پس از اعلام تشکیلش توسط محمد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان در دسامبر 2016، با واکنش مقام‌های پاکستان، مالزی و اندونزی روبرو شد و این مقامات ضمن ابراز شگفتی، اعلام کردند که به صورت رسمی نپذیرفته اند که می‌خواهند عضو چنین ائتلافی باشند.
براین اساس به نظر می‌رسد سفر دوره‌ای پادشاه عربستان به شرق آسیا بخشی از برنامه ریاض برای ارتقای مدل‌های سیاسی و نظامی خود و همچنین تلاش برای معرفی ریاض به عنوان رهبر جهان اسلام است.
حفظ نقش محوری ریاض در جهان اسلام بواسطه بخشش‌های مالی بی حساب و کتاب به موسسات دینی در شرق آسیا آن قدر برای رهبران سعودی قابل توجه است که شاید این هدف را بتوان یکی از مهمترین اهداف ملک سلمان از سفر به مالزی، اندونزی، مالدیو و برونئی دانست که اتفاقا هر چهار کشور نیز کشوری عمدتا مسلمان به شمار می‌روند.
این هدف در عکسی که خبرگزاری العربیه منتشر ساخته نیز قابل تائید است. عکسی که با دست به دست شدن در رسانه‌ها به بوسه 250 هزار دلاری معروف شده است. عکسی که فحد بن عبدالله الرشید، سفیر عربستان در مالزی در جریان دیدار ملک سلمان با مفتی مالزی گرفت و آن را منتشر ساخت. سفیر در توضیح عکس خود گفته است که پادشاه در این دیدار مبلغ 250 هزار دلار را تحت عنوان کمک به موسسات مذهبی مالزی در اختیار مفتی مالزی قرار داده است. براین اساس بوسه 250هزار دلاری چندان عنوان بی ربطی به عکس منتشر شده توسط سفیرعربستان نیست.
شرح حال این مفتی نیز آن گونه که العربیه گفته است خواندنی است. مفتی مالزیایی در این عکس با نام شیخ حسین یی در واقع پژوهشگر دینی با تباری چینی معرفی شده است که از 18 سالگی از بودائی به اسلام گرویده است. این مفتی چینی تبار سابقه طولانی نیز در مدیریت موسسات دینی در شرق آسیا از جمله ریاست مرکز دعوت به اسلام در هنگ کنگ، مبلغ مرکز اسلامی پرکیم در کوالالامپور و در حال حاضر نیز به عنوان موسس، ریاست بنیاد الخادم مالزی را برعهده دارد.
به مانند مالزی، اندونزی نیز به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان و به عنوان جامعه هدف برای رهبران وهابی سعودی بسیار حائز اهمیت است. ذوحریری مصراوی از تحلیلگران امور خاورمیانه و عضو بزرگترین سازمان اسلامی اندونزی به بی بی سی می‌گوید: "اندونزی هم‌اکنون سهم قابل توجهی در بخش زیارتی عربستان سعودی دارد و مسلمانان آن کشور بخش عمده‌ای از حاضران در مراسم حج سالانه و حج عمره را تشکیل می‌دهند. با آن که عربستان سعودی هزینه صدور ویزا برای زائران مسلمان را افزایش داده است، فکر نمی‌کنم که این موضوع، از تعداد زائران اندونزیایی کم کند." این موقعیت برجسته اندونزی در میان زائران حج در عربستان با سفر رسمی ملک سلمان و به احتمال زیادی بخشش‌های دست و دلبازانه به مراکز اسلامی اندونزی آن گونه که مطلوب ریاض است، بیشتر نیز تقویت خواهد شد.
از طرف دیگر کمک مالی عربستان به نهادهای مذهبی شرق آسیا حتی پیش از آن که پای ملک سلمان را به مقصد بعدی سفر آسیایی خود یعنی مالدیو باز کند، با خشم و اعتراضات نهادهای مدنی و سیاسی مالدیو مواجه شده است. این اعترضات پس از آن انجام شده که دولت مالدیو اعلام کرد که عربستان برای سرمایه‌گذاری ده میلیارد دلاری در این کشور به آنجا سفر می‌کند. پس از اعلام این خبر اعترضات خیابانی علیه سفر ملک سلمان با واکنش پلیس مالدیو روبرو شد. در این ارتباط تایمز انگلیس گزارش داد که پلیس مالدیو قبل از سفر ملک سلمان به این کشور شبه‌جزیره‌ای، اقدام به سرکوب مخالفان کرده است. تایمز اعترضات را مربوط به شایعه خرید یک جزیره مرجانی توسط ملک سلمان از مالدیو اعلام کرد، اما همزمان به این موضوع نیز اشاره کرد که ریاض منابع مالی برای ساخت مراکز مروج وهابیت را در مالدیو طی این سفر تامین خواهد کرد. در گزارس تایمز گفته شده که بیش از 200 نفر از جوانان مالدیو این کشور را برای پیوستن به داعش ترک کرده‌اند و نگرانی‌های فزاینده‌ای درباره بازگشت آنها به کشور و انجام عملیات تروریستی در آنجا وجود دارد. نگرانی که به احتمال زیاد از جمله دلایل اصلی اعترضات مالدیوی‌ها علیه سفر ملک سلمان به این کشور بوده است.
با این حال اگرچه نمی‌توان نقش عوامل و نتایج اقتصادی را در جریان سفر ملک سلمان به کشورهای اسلامی شرق آسیا نادیده گرفت، اما بدون شک اهداف تبلیغی در قالب کمک به موسسات دینی برای رهبران سعودی بسیار حائز اهمیت است. کمک‌هایی که برجسته‌ترین نمونه آن با عنوان بوسه 250هزار دلاری این روزها در رسانه‌ها بازتاب داشته است.
