برای چندین دهه افغانستان یکی از نامناسب‌ترین مناطق برای زندگی کودکان بوده است.
جنگ، فقر، کمبود خدمات بهداشتی و تحصیلات پایین خانواده‌ها، مرگ‌و‌میر کودکان را افزایش داده است.
واشنگتن‌پست نوشت: بعد از 15 سال حمایت غربی‌ها از افغانستان، به‌خصوص از مردم غیرنظامی، اکنون وضعیت تغییر کرده است.
به گزارش سالانه سازمان ملل‌متحد، در سال 2000 پس از 4 سال سلطه گروه طالبان بر افغانستان وضعیت وخیم شد به طوری که زنان را در خانه‌هایشان زندانی کرده بودند. در آن زمان نزدیک به 100 کودک از 1000 کودک، پیش از تولد جانشان را از دست می‌دادند.
امروزه، خدمات بهداشتی برای زنان افغانستانی به شکل گسترده‌تری فراهم شده و میزان مرگ و میر کودکان نیز کاهش یافته است.
با این حال بسیاری از مادران هنوز هم به تحصیل دسترسی ندارند و نوزادانشان را در خانه زایمان می‌کنند.
در ولایت‌ها هنوز هم میزان مرگ و میر کودکان بالا است. اما ارزیابی‌های اخیر دولت افغانستان نشان می‌دهد که بین سال‌های 2001 و 2015 در سراسر افغانستان، میزان مرگ و میر کودکان برای همه کودکان از 66 مرگ و میر در هر هزار ولادت به 45 در هر 1000 ولادت رسیده است.
این گزارش می‌افزاید: این آمار برای کودکانی که زیر 5 سال دارند، از 87 مرگ و میر به 55 در هر یک هزار تولد رسیده است.
این یافته‌ها که توسط سرویس بین‌المللی توسعه‌ای آمریکا حمایت مالی شده، برآیندی از 29 هزار مصاحبه با زنان در سراسر افغانستان شده است.
نتایج به‌دست آمده به صورت واضحی متفاوت از ارزیابی‌هایی است که توسط سازمان ملل سالانه انجام می‌شود. یافته‌های سازمان ملل نیز نشان می‌دهد که میزان مرگ و میر کودکان در 5 سال اخیر در افغانستان در هر 1000 ولادت به 71 تن می‌رسد.
به‌گفته «فیروزالدین فیروز» وزیر بهداشت افغانستان، یکی از کلیدی‌ترین موضوع، کاهش میزان مرگ‌و‌میر کودکان، تلاش‌های جدی آموزش هزاران ماما در جوامع روستایی افغانستان است که در آنجا هیچ بیمارستان و پزشکی وجود ندارد.
در سال 2002، شمار ماماها تنها به 200 تن می‌رسید اما اکنون اما این رقم به بیش از 5000 نفر افزایش پیدا کرده است. فیروز در مصاحبه‌ای با واشنگتن‌پست گفته که ما برای بهبود سلامتی کودکان و مادران، به تلاش‌های بیشتری نیاز داریم.
وی گفت: برای فراهم کردن امنیت زایمان‌ها، ما هنوز به 11 هزار ماما نیاز داریم. وزیر بهداشت افغانستان می‌گوید که ماما برای تولد سالم نوزادان به مهارت‌های بیشتری نیاز دارند.
در کنار این تلاش‌ها، آنها باید برای مادرانی که به درس و تعلیم دسترسی ندارند، زمینه‌های آموزش بهداشتی را فراهم سازند.
براساس این گزارش، 84 درصد از بین حدود 29 هزار تن که در سال 2015 ارزیابی شده‌اند، گفته‌اند که آنها هرگز به مدرسه نرفته‌اند.
این گزارش می‌افزاید: تنها 8 درصد آنها مدارس ابتدایی را به اتمام رسانده و 9 درصد دیگر به دانشگاه و دبیرستان رفته‌اند.
از سوی دیگر افغانستان یکی از کشورهایی است که بیشترین آمار زاد و ولد را دارد و میانگین داشتن کودک در افغانستان برای هر زن 3،5 کودک است.
واشنگتن‌پست نوشت: تنها 23 درصد زنانی که ازدواج کردهاند، از روش‌های مختلف برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند. اما در مناطق شهری اکثریت بانوان نوزادانشان را در بیمارستان‌ها به‌دنیا می‌آورند و خدمات قبل و بعد از تولد را دریافت می‌کنند.
در سال 2015 بیش از 75 درصد از مادران نوزادانشان را در یک فضای مناسب به دنیا آورده‌اند و توسط کسانی‌که آموزش دیده‌اند، کمک دریافت کردهاند. زنان در مناطق شهری مانند «کابل»، «هرات» و «مزارشریف» دارای تحصیلات عالی هستند و موفقیت‌های بزرگی را تجربه کردهاند.
اما دسترسی به زاد و ولد سالم و حفظ سلامتی نوزادان در مناطق روستایی پایین است. در ولایت «نورستان» در شرق افغانستان میزان تفاوت‌ها تکان‌دهنده است.
براساس ارزیابی‌های انجام شده، تنها یک درصد از زاد و ولدها در ولایت نورستان در مکان بهداشتی صورت می‌گیرد و تنها 11 درصد از زنانی زایمان کردهاند، مراقبت‌های پس از زایمان را دریافت می‌کنند.
واشنگتن‌پست نوشت: همچنین تنها 2 درصد بانوان، توسط ماماها بچه‌هایشان را به‌دنیا می‌آورند. در همین حال، 74 درصد از نوزادان واکسن دریافت نمی‌کنند. همچنین 79 درصد دیگر واکسن قطره فلج اطفال دریافت کردهاند.
وزیر بهداشت افغانستان به نا‌امنی، مشکلات اقتصادی و مشکل‌های جغرافیایی در ولایت «نورستان» اشاره کرد.
از سوی دیگر، وزیر بهداشت افغانستان گفته که بخش بهداشت در افغانستان نیز از انواع مختلف فساد در کشور رنج می‌برند. یکی دیگر از مشکلاتی که وزیر بهداشت افغانستان به آن اشاره کرده، مسافرت شمار زیادی از مردم این کشور به بیرون از افغانستان برای مداوا است.
فیروز می‌گوید به طور تخمینی سالانه 300 میلیون دلار از افغانستان برای مداوای اتباع این کشور در د‌بی، ایران و پاکستان هزینه می‌شود.
وی در پایان گفت: ما نمی‌توانیم فرهنگ مردم افغانستان را تغییر دهیم اما قادریم تا اصولی را در این باره پایه‌گذاری کنیم.
