تجربه سیاسی ژنرال دوستم در چند ماه اخیر نشان میدهد که گوشه گیری او از حکومت و عدم حضور او درحلقات اپوزیسیون، او را در برابر خطر انزوا یا حتی محو شدن کامل از صحنه رقابت های سیاسی در افغانستان قرار داده است.
ژنرال عبدالرشید دوستم، معاون اول رئیس جمهوری افغانستان روز پنجشنبه ۱۴ دلو/ بهمن در کنگره جوانان حزب " جنبش ملی اسلامی" حضور یافت و در اظهاراتش در این کنگره، درباره غیبت چندین ماهه اش از انظار عامه، رسانه ها و محافل رسمی حکومتی توضیحاتی ارائه کرد.
آقای دوستم که رهبری " جنبش اسلامی" را بدوش دارد در کنگره جوانان این حزب گفت بدلیل اینکه نتوانسته به وعده های انتخاباتی اش عمل کند، « گوشه گیری » کرده است.
او با اشاره به اینکه بعنوان یکی از متحدان اصلی اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان در دوران انتخابات، در پیروزی او نقش «اساسی» داشته با عذرخواهی گفت نتوانسته به بسیاری از همکاران خود، سهم مناسب بدهد.
آقای دوستم در بخش دیگری از سخنانش به سقوط شهر قندوز در ماه سپتامبر گذشته بدست طالبان اشاره کرد و از ساکنان قندوز نیز بدلیل ناامن شدن این ولایت عذرخواهی کرد.
ژنرال دوستم با این حال شایعات درباره کناره گیری خود را از حکومت رد و تاکید کرد که علیرغم « کشمکش»های پیش آمده، هرگز این حکومت را «خراب» نخواهد کرد.
آقای دوستم همانند سایر سیاستمداران و دولتمردان کنونی افغانستان، سخنران ماهری نیست اما اظهارات صریح روز گذشته او درباره اختلافاتش با آقای غنی و نارضایتی اش از سهم ازبک ها در حکومت، دست کم بر موضوع غیبت چندین ماهه اش از حکومت و محافل رسمی، مهر تائید می گذارد.
در چنین صورتی، آیا ظاهر شدن دوباره ژنرال دوستم در انظار عامه از توافق پشت پرده او با رئیس جمهوری برای رفع اختلافات یادشده خبر میدهد یا ترس او از انزوای سیاسی ای را که درین چند ماه اخیر دامنگیر اوشده، بازگو می کند ؟
گوشه گیری یا انزوا ؟
شایعات گوشه گیری ژنرال دوستم از حکومت افغانستان برای بار اول در روز ۲۲ جدی/ دیماه گذشته با انتشار مقاله ای در روزنامه " هشت صبح" فراگیر شد.
هشت صبح در این مقاله با عنوان « دوستم کجاست ؟» از قول منابع موثق گزارش داده بود که علت غیبت آشکار آقای دوستم در چندین محفل رسمی و حتی مجالس کابینه، اختلاف نظر عمیق او با اشرف غنی روی مسائل مهمی چون سهمگیری ازبک ها در حکومت ویا مخالفت رئیس جمهوری با ایجاد یک واحد نظامی مستقل تحت رهبری او بوده است.
در شرایطی که اشرف غنی، گفتگوهای صلح با طالبان را یکی از محورهای اساسی سیاست های خود نامیده و امیدوار بود در همکاری با پاکستان این گفتگوها را به ثمر برساند، مخالفت او با نقش سیاسی و یا نظامی بیشتر ژنرال دوستم در حکومت، بخوبی میتواند قابل درک باشد، زیرا ژنرال دوستم، طی چند دهه گذشته یکی از اصلی ترین مهره های جنگ علیه طالبان بوده است. کافی است در این زمینه بیاد بیاوریم که چگونه اشرف غنی، رحمت الله نبیل، رئیس خوشنام "اداره امنیت ملی فغانستان" را بدلیل مخالفت های او با گفتگوهای صلح با طالبان با شرکت پاکستان، در ماه دسامبر گذشته وادار به کناره گیری کرد. آنچه بدرستی از محکوم شدن ژنرال دوستم به سرنوشت آقای نبیل جلوگیری کرده است نفوذ نظامی و مردمی ژنرال دوستم در مناطق شمال افغانستان است که رئیس جمهوری افغانستان فعلا حاضر نیست از آن محروم گردد.
و اما به نظر می رسد مخالفت ها با اشرف غنی تنها علت غیبت ژنرال دوستم از حکومت در ماههای گذشته نبوده است. در این جریان گروهی از شخصیت ها و افراد قدرتمند جهادی و غیرجهادی تلاش کردند بعنوان مخالفان سیاسی و قانونی دولت کنونی، یا حداقل بعنوان گروههای فشار روی آن، عرض اندام کنند. تشکیل "شورای حراست و ثبات افغانستان" و یا تحرکات سیاسی حامد کرزی، رئیس جمهوری پیشین برای ایجاد نوعی "حکومت سایه " بخشی از این تلاش ها بود که نه شخص ژنرال دوستم و نه هم پیروان او در آن حضور نداشته اند. تجربه سیاسی ژنرال دوستم در چند ماه اخیر نشان میدهد که گوشه گیری او از حکومت و عدم حضور او د رحلقات اپوزیسیون، می رفته است تا او را در برابر خطر انزوا یا حتی محو شدن کامل از صحنه رقابت های سیاسی در افغانستان سوق دهد.
شاید به همین دلیل است که علیرغم پرده برداری از اختلافات چند ماه اخیرش با رئیس جمهوری، اظهارات روز گذشته ژنرال دوستم لحن نسبتا آشتی جویانه ای دارد. او ضمن تاکید بر اینکه نمی خواسته با کنار رفتنش، به دولت فعلی آسیب بزند، از جوانان حامی خود خواست خود را برای شرکت در انتخابات پارلمانی آماده کنند و قول داد دخترش، یکی از نامزدان برنده این انتخابات باشد.
این لحن نرمش جویانه همچنین حاکی از آن است که شاید میانجیگری های پشت پرده برای آشتی دادن ژنرال با رئیس جمهوری به ثمر نشسته باشد. مگر اینکه انتصاب یک تن از نمایندگان حامی ژنرال دوستم در ولسی جرگه افغانستان به ریاست "اداره مستقل نورم و ستندرد "، درست یک روز بعد از این اظهارات، کاملا تصادفی بوده باشد.
