الوقت- یک هفته مانده تا مهمترین رویداد سیاسی سال جاری در عراق، این کشور صحنه رقابتهای شدید انتخاباتی و تبلیغات نامزدها در ششمین دوره انتخاباتی پارلمانی است. برای بررسی بیشتر تحولات مربوط به انتخابات، الوقت؛ با سینا علیزاده، کارشناس مسائل عراق به گفتگو نشسته است.
ابتدا لطفا مقداری درباره اهمیت انتخابات این دوره و تفاوت‌های آن با ادوار گذشته بفرمایید. ارزیابی شما از فضای سیاسی عراق در آستانه انتخابات پارلمانی ۲۰۲۵ چیست؟
علیزاده: در ابتدا برای درک اهمیت انتخابات عراق باید قانون جدید انتخاباتی مورد بررسی قرار گیرد. در این میان، مهمترین مولفه‌‌ای که در آرایش سیاسی و ترکیب بازیگران و نوع ائتلاف های انتخاباتی حائز اهمیت است ، قانون انتخابات است. چرا که بر اساس نوع نظام انتخاباتی نوع ائتلاف انتخاباتی و همچنین ترکیب بازیگران و جریان های سیاسی مشخص خواهد شد. کاربست نظام انتخاباتی و همچنین اختلافات درون شیعی در دوره گذشته انتخابات عراق بر تعدد و تکثر جریان های سیاسی تاثیر گذار بوده است. نظام انتخاباتی تناسبی با قانون سانت لیگو تظام انتخاباتی عراق محسوب می شود. در نظام تناسبی بر خلاف نظام اکثریتی که حائزین نصف بعلاوه همه کرسی ها را به خود اختصاص می دهند، هر حزب یا گروهی به تناسب آرای خود می توانند صاحب کرسی نمایندگی شوند. بدین ترتیب نظام انتخاباتی به ارائه فهرست از طرف احزاب یا ائتلاف ها مبتی است و انتخابات تنها در یک مرحله انجام می شود. اگر نظام انتخاباتی اکثریتی بود به واسطه اختلاف های درونی و بافت موزاییکی عراق عملا بدست آوردن اکثریت مطلق کرسی ها با توجه به تفسیر 2010 امکان پذیر نبود.
بعد از اعتراضات سراسری در سال 2019 که منجر به برکناری دولت عادل عبدالمهدی شد و طی آن قانون جدید انتخابات تصویب شد. این قانون جدید که مورد تایید نمایندگان مستقل بود روند ائتلافها و تعداد کرسیها را تغییر داد. تفاوتی که انتخابات 2021 با انتخابات فعلی دارد این است که لیست انتخاباتی آن زمان لیست باز بود و انتقال پذیری آرا و نظام سانت لیگو حذف گردید و رای به شخص داده می شد که این مهم به مستقلین وزن بیشتری داده است و متعاقب آن وزن سیاسی احزاب و ائتلافهای بزرگ کاهش پیدا کرده بود.
بر اساس نتیجه انتخابات 2021، مستقل‌ها 54 کرسی کسب کردند و دیگر جریانهای سیاسی نیز در رقابت درون حزبی با اینکه آرای زیادی کسب کردند اما باتوجه به شیوه جدید انتخاباتی، نتوانستند وارد پارلمان شوند.
بعد از انتخابات 2021 بن‌بست سیاسی رخ داد و اختلافات در بیت شیعی به وجود آمد و حتی شبه کودتایی در خیابانها از سوی برخی جریانهای سیاسی انجام شد. در نهایت مقتدی صدر 73 نماینده خود را از پارلمان خارج کرد و چارچوب هماهنگی از طریق ائتلاف با سایر احزاب کردی و شیعی و سنی توانست در ائتلاف اداره دولت محمد شیاع السودانی را به عنوان نخست وزیر معرفی کند.باتوجه به تجربه دور قبلی، در زمان برگزاری انتخابات استانی در 2023 قانون اصلاح شد و قانون شماره 12 سال 2018 به عنوان مبنای قانون انتخابات 2025 قرار گرفته است.
آخرین وضعیت آماری و اصلاحات انتخاباتی
کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق (IHEC) آخرین مراحل ثبت‌نام و بررسی فهرست‌های نهایی را اعلام نموده است بر اساس اخرین دادهای کمیساری عالی انتخابات عراق انتخابات ۳۱ ائتلاف و ۳۸ حزب سیاسی به طور رسمی مشارکت دارند و ۷۵ فهرست منفرد نیز ثبت شده‌اند، در حالی که مجموع احزاب دارای مجوز انتخاباتی کشور ۳۴۳ حزب و شمار احزاب ثبت‌نام‌شده برای این رقابت‌ها ۱۱۸ حزب عنوان شده است. در این انتخابات شاهد بازگشت به نظام انتخاباتی تک‌حوزه‌ای استانی و استفاده مجدد از روش سانت لیگو تعدیل‌شده با عدد اعشاری 1.7 و انتقال پذیری آرا با نظام انتخاباتی فهرست باز و کاهش تعداد حوزه انتخابیه از 83 حوزه به 18 حوزه هستیم که در واقع نشان‌دهنده ی پیروزی منطق ائتلاف‌سازی و ثبات سیاسی بر اصلاحات رادیکال پس از اعتراضات اکتبر 2019 است. این تغییرات به طور طبیعی سبب تقویت جایگاه احزاب بزرگ و سنتی و به ضرر مستقلین و احزاب کوچک می شود. روش سانت لیگو با تضمین کسب کرسی برای احزابی که پایگاه رأی گسترده اما غیرمتمرکز دارند، عملاً به تثبیت نیروهای سیاسی باسابقه کمک می‌کند تا بتوانند با قدرت بیشتری در پارلمان، منافع ملی و منطقه‌ای عراق را دنبال کنند به عبارت دیگر، این یک بازگشت عملی به مدل ائتلاف‌محور است. بنابراین در این دور از انتخابات افراد مستقل وزن چندانی نخواهند داشت و قدرت اصلی در دست احزاب سنتی خواهد بود. همچنین شخصیتهای بزرگی مانند محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق، نوری مالکی و محمد الحلبوسی می‌توانند نقش مهمی در کسب کرسیها ایفا نمایند.
به طور مثال در حوزه انتخابی بغداد آستانه انتخاباتی برای ورود یک نماینده به پارلمان 100 هزار رای باشد، فرض می‌گیریم که السودانی یک میلیون رای کسب کند، و با 100 هزار رای، وارد پارلمان خواهد شد و 900 هزار رای باقی مانده او به سایر نامزدهای لیست السودانی انتقال می‌یابد و افرد انتهای لیست که رای کمتری دارند می‌توانند وارد پارلمان شوند. به مانند دوره 2014 که نوری المالکی نفر اخر لیست خود یعنی حیدر العبادی را به واسطه آرای فراوان خود صاحب کرسی نمود.
انتخابات عراق در همه دوره‌‌ها حائز اهمیت است، چون وزن سیاسی جریانها را مشخص می‌کند و تاثیر به سزایی در روند تصمیمات سیاسی، اقتصادی و امنیتی این کشور دارد. این دور از انتخابات که پس از تحولات دو سال اخیر در غرب آسیا انجام می‌شود اهمیت دوچندانی دارد. الآن در آستانه انتخابات، فشارهای سیاسی آمریکا به دولت عراق به ویژه علیه گروههای مقاومت افزایش یافته است، تا جایی که اقدام به تحریم برخی از گروه های مقاومت وشرکت المهندس و بانک های مرتبط با حشد الشعبی و جلوگیری از تصویب قانون حشدالشعبی و فشار به حاکمیت عراق برای انحلال و یا خلع سلاح گروه های مقاومت و...نم.ده است.
همه این عوامل تداعی کننده اهمیت وجود گروههای مقاومت در عراق است و به همین دلیل مقامات ارشد واشینگتن هشدار می‌دهند که حشدالشعبی باید منحل شود و سلاح تنها در اختیار دولت قرار گیرد. حتی اخیرا ادعا کرده‌اند که احزاب مرتبط با گروه های مقاومت نباید در انتخابات حضور پیدا کنند و سعی دارند با این تهدیدات علیه حاکمیت عراق، گروه های مقاومت عراق را تضعیف کنند. بنابراین، انتخابات از این جهت مهم است که اگر جریانی مخالف مقاومت روی کار آید در این صورت فشارها در پارلمان علیه گروههای مقاومت افزایش خواهد یافت.
نسبت به انتخابات گذشته در سال ۲۰۲۱، چه تفاوت‌هایی در نحوه تبلیغات، شعارها و گفتمان‌های انتخاباتی مشاهده می‌شود؟ حضور نیروهای مستقل و جوان در فهرست‌های انتخاباتی تا چه حد جدی و تأثیرگذار است؟
علیزاده: در هر دوره شاهد یک گفتمان مسلط در انتخابات بودیم مثلا در دوره پساداعش، گفتمان امنیتی و مقابله با تروریسم غالب بود و در این فضا، ائتلاف «الفتح» وابسته به مقاومت در ادوار قبلی توانست کرسی‌های بیشتری را کسب کند. الآن گفتمان غالب، توسعه و پیشرفت و سازندگی است و شعارهای نامزدها در چارچوب گفتمان ملی‌گرایی و توسعه قرار دارد و پرچم دار این گفتمان نیز السودانی است.
گفته می‌شود رقم بسیار هنگفت ۹ میلیلرد دلار در این انتخابات خرج شده است. چقدر این ارقام واقعی است و چنین هزینه‌ای از کجا نشات می‌گیرد و تاثیراتی میتواند در انتخابات داشته باشد؟
علیزاده: بر اساس گزارشها هزینه این دور از انتخابات بالاست و رقم 9 میلیارد دلاری اختصاص یافته هم نزدیک به واقعیت است و پولهای کثیفی که از سوی برخی قدرتهای خارجی وارد عراق می‌شود برای خرید و فروش آراء و نمایندگان خرج می‌شود و بر اساس گزارش کارشناسان این دوره پرهزینه‌ترین دوره بوده است. این پولهای خارجی نیز باتوجه به قانون جدید انتخاباتی بر نتایج انتخابات تاثیر خواهد گذاشت.
مهمترین ائتلافها و جریانهای سیاسی حاضر در این دوره چه گروه‌هایی هستند و آیا شگفتی خاصی در شکل‌گیری ائتلافها در این دور مشاهده می‌شود؟
علیزاده: اجازه دهید به طور جامع مهمترین ائتلاف های و احزاب و شخصیت های سیاسی را در این دوره از انتخابات بررسی کنیم.
در مکون شیعی :
ائتلاف ائتلاف دولة القانون نوري المالكي
ائتلاف ائتلاف الأعمار والتنمية محمد السودانی
ائتلاف تحالف قوى الدولة الوطنية عمار الحكيم
ائتلاف ابشر ياعراق همام حمودي
ائتلاف ائتلاف الاساس العراقي محسن مندلاوی
ائتلاف حركة الصادقون قيس خزعلی
حزب منظمة بدر هادی عامری
حزب حركة حقوق حسین مونس
ائتلاف تحالف تصميم عامر الفائز
ائتلاف تحالف العمق الوطني خالد الاسدی
حزب اشراقة کانون باسم الغرابی
ائتلاف تحالف خدمات شبل الزیدی
ائتلاف واسط اجمل بالخدمات محمد جمیل المیاحي
حزب ثابتون برهان المعموری
حزب کتلة دعم الدولة عباس الزاملی
ائتلاف تحالف البدیل عدنان الزرفی
حزب تجمع الفاو زاخو عامرعبدالجبار
حزب منقذون محمدتوفیق علاوی
حزب حرکةسومریون دکتر عمار التمیمی
حزب حزب الایثار العراقی احمد محمد المشهدانی
و تعداد دیگری از شخصیت های مستقل و احزاب سیاسی حضور دارند.
در مکون سنی :
ائتلاف تحالف السيادة خمیس خنجر
ائتلاف الحسم الوطنی ثابت العباسی
ائتلاف تحالف عزم مثنی السامرایی
حزب تقدم محمدحلبوسی
ائتلاف تحالف التفوق ابراهیم الجبوری
ائتلاف تحالف قمم خالد بتال
ائتلاف تحالف الانبار هویتنا علی فرحان
حزب القیادة محمود المشهدانی
حزب جماهیر الوطنية أحمد عبدالله الجبوري. ابومازن
حزب حزب العراق للاصلاح اسامه النجیفی
حزب جبهه التركمانية العراقية حسن توران
ائتلاف جبهه ترکمان العراق الموحد محمد سمعان
در مکون کردی:
حزب حزب دمکرات کردستان مسعود بارزانی
حزب اتحادیه میهنی کردستان بافل جلال طالبانی
حزب نسل نو شاسوار عبدالواحد
حزب موضع ملی علی حمه صالح
حزب سوسیالیست دمکرات کردستان محمد حاجی محمود
حزب جبهه خلق لاهور شیخ جنگی
حزب اتحاد اسلامی کردستان صلاح‌الدین محمد بهاءالدین
حزب جماعت عدالت کردستان علی بابیر
درباره شگفتی این دور از انتخابات می‌توان به ائتلاف السودانی اشاره کرد که در انتخابات قبلی تنها 2 کرسی کسب کرد اما از انجا که السودانی در مبارزه با فساد نقش مهمی داشت و در جامعه عراق به عنوان یکی از پاکدست‌ترین افراد شناخته می‌شود و به واسطه ائتلافی که در این دوره تشکیل داده و گفتمان توسعه خود را طی سه سال گذشته فعال کرده و زیرساختهای زیادی در عراق بنا کرده و بنابراین کارنامه نسبتا موفقیتی از خود ارائه داده است. السودانی در لیست خود با 54 نماینده فعلی پارلمان در کنار شخصیتهایی مانند فالح الفیاض و احمد الاسدی و جریان مدنی ایاد علاوی و نصیف خطابی استاندار کربلا و... و سایر افراد ائتلافی قدرتمند تشکیل داده و یکی از شگفتی‌های انتخابات خواهد بود و میتواند کرسی‌های بیشتری را کسب پیش بینی برآن است که این ائتلاف بیشترین تعداد کرسی ها و یا در بدبینانه ترین حالت در مرتبه دوم و سوم از نظر تعداد کرسی ها قرار گیرد.
شگفتی دیگر این دور از انتخابات اتفاق جدیدی است که در این دوره از انتخابات پارلمانی عراق رقم خورده است. جناحهای اهل سنت بعد از اینکه در انتخابات گذشته در استان‌های سنی‌نشین بین خود به رقابت می‌پرداختند اکنون در این دوره از انتخابات رقابت را از استان‌های سنی‌نشین به بغداد گسترش دادند. محمد الحلبوسی از بغداد نامزد شده است و خود را در بغداد بین اهل‌سنت نفر اول و بدون رقیب می‌بیند. مثنی السامرائی رئيس ائتلاف العزم و ائتلاف حسم الوطنی ثابت العباسی در بغداد هم این ادعا را برای حزب خود کرده است
شگفتی سوم تحریم انتخابات توسط جریان صدر و تبعات آن برای بیت شیعی است. تحریم انتخابات پارلمانی ۲۰۲۵ توسط مقتدی صدر و کاهش شدید مشارکت شیعیان در پایگاه‌های اصلی مانند بغداد در کنار افزایش احتمالی مشارکت اهل سنت و کردها در مناطق مختلط، بر اساس قانون Sainte-Laguë ۱.۷ و تبدیل هر استان به حوزه واحد، عمدتاً منجر به انتقال کرسی‌های صدر به رقبای شیعه منتقل می شود و قدرت بلوک شیعه را تثبیت می‌کند؛ با این حال در بغداد (۷۱ کرسی)، کاهش آرای شیعیان میتواند ۴ تا ۶ کرسی اضافی برای لیست‌های سنی مانند تقدم یا عزم به ارمغان بیاورد، زیرا بسیج آنها در برابر تحریم‌ها مقاومت می‌کند. دیاله (۱۳-۱۴ کرسی) و کرکوک (۱۲ کرسی) ممکن است هر یک ۲ تا ۳ کرسی برای کردها و سنی‌ها به دلیل اختلافات بر سر منابع و امنیت به دست آورند. نینوا (۳۱ کرسی) و صلاح‌الدین (۱۲ کرسی)، که سنی‌محور اما با عناصر شیعه هستند، می‌توانند در مجموع ۳ تا ۵ کرسی سنی اضافه کنند. در مجموع، تحلیل‌ها پیشبینی می‌کنند که سنی‌ها (1-۱۵ کرسی) و کردها (1-۵ کرسی) در مجموع ۱۰ تا ۲۰ کرسی به دست آورند و این مهم مطلقا به ضرر کیان شیعی در عراق خواهد بود. این سناریو ممکن است با ظرفیت رای آوری بالای سودانی و مالکی و با توجه به نظام انتخاباتی سانت لیگو عملا منتفی گردد و شیعیان هیچ کرسی نسبت به گذشته از دست ندهند.
در خصوص مشارکت باید گفت باتوجه به با تحریم انتخابات از سوی جریان صدر و تعداد دیگری از جریانهای سیاسی مدنی، مشارکت کاهش خواهد یافت و این مسئله در بین شیعیان تاثیر خود را خواهد گذاشت و نتیجه آن در بغداد ملموس خواهد بود. در اقلیم کردستان نیز برخی احزاب کُرد خواستار تحریم انتخابات شده‌اند و لذا در این منطقه نیز مشارکت تا حدودی کاهش خواهد یافت. در مقابل، بین جریانهای سنی مذهب شاهد افزایش مشارکت خواهیم بود و این بی‌ارتباط با تحولات اخیر منطقه نیست. با توجه به سقوط نظام بشار اسد و روی کار آمدن جریانهای سنی در سوریه، اهل سنت عراق نیز به دلیل نزدیکی جغرافیایی و سایر مولفه‌ها از نظام سنی سوریه تاثیر می‌پذیرد و این مسئله در افزایش مشارکت سنی‌ها تاثیر مثبتی خواهد گذاشت. همچنین تصویب قانون عفو عمومی، توسط نمایندگان اهل سنت که طی آن بیش از 35 هزار نفر از زندانیان با جرایم مختلف آزاد شدند کمک شایانی برای افزایش مشارکت در بین سنی‌ها خواهد داشت. این زندانیان آزادی خود را وابسته به رهبران اهل سنت و نقش این افراد در پنجمین دوره انتخابات پارلمانی عراق می دانند. هر چند ممکن است که در روزهای آینده اتفاقات خاصی رخ دهد که مشارکت در سراسر عراق افزایش یابد اما تا این لحظه فضای مشارکت همان طور که شرح داده ام خواهد بود. است.
نقش چارچوب هماهنگی (الإطار التنسیقی) در این انتخابات چگونه ارزیابی می‌شود؟ آیا می‌توان انتظار داشت در این انتخابات یکپارچگی درونی خود را حفظ کند؟
علیزاده: در حال حاضر شاهد اختلافاتی در داخل چارچوب هماهنگی هستیم اما امیدواریم که این اختلافات ظاهری باشد نه عمیق. در ادوار قبلی شاهد رقابت در داخل و ائتلاف در خارج بودیم اما در این دوره علاوه بر رقابت در خانه شاهد رقابت در خارج (استان های متنازع علیها)هستیم. برخلاف دوره‌های قبلی که شیعیان یک لیست واحد می‌دادند و اتحاد در حوزه‌های استانی داشتند این بار چند لیست مجزا ورود کردند.
برای اینکه در چارچوب هماهنگی همگرایی پس از انتخابات ایجاد شود، به مولفه‌های زیادی بستگی دارد. اگر هر عضو چارچوب هماهنگی پیروزی قاطع کسب کند مانند جریان صدر در دور قبل، این اختلافات بیشتر خواهد شد. باتوجه به فشارهای خارجی در شرایط کنونی چارچوب هماهنگی این احساس خطر را دارد که بن‌بست سیاسی پس از انتخابات چه خسارتهایی را برای شیعیان خواهد داشت. از اینرو، اگر رهبران چارچوب هماهنگی به این باور برسند که منافع ملی و شیعه را بر منافع فردی رجحان دهند می‌توانند یکپارچگی را حفظ کنند.
مهمترین چهره‌های مطرح برای تصدی عنوان نخست وزیری کدامند و پیشبینی شما از کسانی که شانس اصلی را دارند چیست؟ وضعیت بقای نخست‌وزیری سودانی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
علیزاده: برای پست نخست وزیری نام افرادی مانند السودانی، نوری مالکی، عبدالامیر شمری، وزیر کشور فعلی عراق، عثمان غانمی، وزیر کشور سابق عراق، اسعد العیدانی، استاندار بصره ، حمید الشطری رئی جهاز مخابرات، عدنان الزرفی و قاسم الاعرجی و عبدالحسین عبطان و....و چند شخصیت دیگر مطرح است. در مورد بقای السودانی فعلا نمی‌توان اظهارنظر کرد اما تجربه گذشته نشان داد که فردی مانند مصطفی الکاظمی بدون هیچ کرسی در پارلمان نخست وزیر شد و السودانی نیز تنها با دو کرسی نخست وزیر شد ولی حیدرالعبادی با کسب 40 کرسی نتوانست نخست وزیر شود. لذا ممکن است السودانی پدیده انتخابات باشد اما کسب کرسی بیشتر به منزله نخست وزیر شدن نیست. به نظر نمی‌رسد السودانی در خارج از چارچوب هماهنگی شیعی بتواند نخست‌وزیر شود و برای بقای خود باید با این ائتلاف هماهنگی کاملی داشته باشد.
صدر همچنان بر طبل تحریم می‌کوبد. اساسا جنس بازی سیاسی صدر چیست و به دنبال چیست؟ آیا تداوم پافشاری او بر این موضع با اقبال گسترده مردمی مواجه خواهد شد؟
علیزاده: تحریم انتخابات توسط جریان ملی شیعی مقتدی صدر، نه به معنای کناره‌گیری از سیاست، بلکه نشان‌دهندۀ اتخاذ یک استراتژی تأثیرگذاری از خارج نظام رسمی است. مهمترین محور کنشگری این جریان پس از انتخابات، استفاده از بسیج مردمی و فشار خیابانی در کنار سرمایه‌گذاری بر شبکه‌های اجتماعی، خیریه‌ها، مؤسسات دینی و ساختارهای محلی برای تقویت حمایت وفادارانه از هسته اصلی هواداران خود (پایگاه شیعه فقیر و شهرک صدر) خواهد بود.
مقتدی صدر با دوری از فرآیند تشکیل دولت و حفظ وجهه «اپوزیسیون ضدفساد»، خود را در جایگاه «ناجی» ملی قرار می‌دهد تا از طریق قدرت بسیج هوادارانش (به‌ویژه در زمان بحران‌های سیاسی یا نارضایتی عمومی و کاهش مشروعیت نظام سیاسی و یا کاهش قیمت نفت و بحران اقتصادی و...)، دولت و پارلمان جدید را تحت فشار دائمی قرار دهد و برای کسب امتیازات سیاسی از ابزار خیابان استفاده کند.
در کنار اهرم فشار خیابان، جریان صدر به صورت غیرمستقیم از طریق نفوذ در ساختارهای دولتی و لابی‌گری غیررسمی به کنشگری ادامه خواهد داد. هواداران و کادرهای صدر در لایه‌های میانی نهادها همچنان اهرم فشار خواهند بود. همچنین، صدر تلاش خواهد کرد تا با تمرکز بر تقویت پایگاه مذهبی و اجتماعی، مشروعیت خود را فراتر از سیاستهای حزبی(تثبیت خود به‌عنوان یک مرجع دینی مهم و ملی در عراق در پسا آیت الله سیستانی) تثبیت کند و با تکیه بر گفتمان ملی‌گرایی عراقی و ضدیت با نفوذ خارجی، به‌ویژه انتقاد آزادانه از گروههای مسلح غیردولتی، رهبری فراجناحی خود را در صحنۀ سیاسی عراق حفظ نماید.
جریان صدر جریان ریشه دار و مهم عراق و شیعه است و لذا حفظ و بازگشت این جریان کمک شایانی به کیان شیعه خواهد داشت و در نقطه مقابل طرد این جریان مطلقا به ضرر کیان شیعی است
در آستانه انتخابات، تا چه اندازه شاهد دخالت یا تأثیرگذاری بازیگران خارجی هستیم؟
علیزاده: در مورد دخالت و نفوذ قدرتهای خارجی در این دور از انتخابات، شاهد هستیم که ترکیه، قطر، امارات و آمریکا با انتقال پولهای کلان به عراق در پی تاثیرگذری بر نتایج آن به نفع خودشان هستند. در مورد آمریکا به طور خاص می‌توان گفت که عراق به شکل ساختاری در اشغال آمریکا قرار دارد و ساختارهای اقتصادی، امنیتی و سیاسی این کشور تحت سلطه واشنگتن است و به همین دلیل با اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی به دولت بغداد در روند سیاستهای کلان عراق تاثیر می‌گذارد.
الآن با روی کار آمدن دونالد ترامپ و معرفی مارک ساوایا به عنوان نماینده ویژه خود در امور عراق (امریکا در عراق نزدیک به یکسال است که سفیر ندارد) با شعار «یا با ما یا علیه ما». به دنبال تغییر توازن موجود در عراق است. در چارچوب این گفتمان، عراق باید روابط خود را با ایران کنار بگذارد و برای رسیدن به این هدف، به تحریم اقتصادی و تهدیدات امنیتی متوسل شدند تا روابط بغداد و تهران را برهم بزنند. معرفی مارک ساوایا در آستانه انتخابات پارلمانی عراق بدین معناست که در کنار تمام اهداف اعلانی این انتصاب آمریکا به دنبال تغییر نسبی کارگزاران فعلی و انتصاب کارگزاران هم سو با سیاست های امریکاست تا جایی که برخی تحلیل گران عراقی مارک ساوایا را به عنوان حاکم دوم عراق بعد از پل برمر معرفی می کنند.
نکته دیگر این که بر اساس برآوردها حدود 5 میلیارد دلار حقوق به 8.5 میلیون کارمند دولتی در عراق پرداخت می‌شود و همه این مبالغ از طریق فروش نفت انجام می‌شود که آن هم اول به بانک فدرال رزرو آمریکا منتقل می‌شود و از آنجا به صورت ماهانه به عراق سرازیر می‌شود. بنابراین، می‌توان گفت اگر اهرم اقتصادی بر علیه عراق فعال شود و دلارها منتقل نشود، شاهد افزایش قیمت دلار در برابر دینار خواهیم بود و این مسئله بحران اقتصادی را تشدید خواهد کرد. از اینرو، هر شخصیتی که در عراق نخست وزیر شود با دولت آمریکا همکاری خواهد کرد.
در مجموع، پیش بینی بر آن است که علی‌رغم افزایش کمّی بی‌سابقه نامزدها و تشکل‌های نوپا و مدنی ، اصلاحات قانون انتخابات (شامل بازگشت به سیستم تک‌حوزه‌ای استانی و سانت لیگو با عدد اعشاری 17) عملاً باعث تضعیف شدید شانس مستقلین و بازگشت قدرت به ائتلافهای سنتی شده است. در بلوک شیعه، چارچوب هماهنگی شیعی با بهره‌گیری از ساختار جدید و تحریم انتخابات توسط جریان صدر، مسیر تثبیت و کسب اکثریت کرسیها را هموار می‌بیند در بلوک سنی، رقابت اصلی میان تقدم و عزم و سیاده شکل می‌گیرد و در کردستان نیز دو حزب سنتی KDP و PUK همچنان بازیگران غالب هستند در نتیجه، پیشبینی می‌شود پارلمان آتی عراق، با وجود ترکیب ظاهراً متنوع، در عمل تحت سلطه رهبران و ائتلافهای تثبیت‌شده باقی بماند و تغییر بنیادینی در ساختار تقسیم قدرت (مُحاصَصه) رخ ندهد.
انتخابات پیش روی عراق، لحظه‌ای تعیین‌کننده برای حفظ یکپارچگی این کشور، تقویت جایگاه شیعیان در ساختار قدرت و تداوم نقش محوری عراق در محور مقاومت در برابر طرح‌های آمریکایی-صهیونیستی است. ناکامی نیروهای مقاومت در این انتخابات ممکن است عراق را به دام سلطه آمریکا و متحدانش بیندازد، زمینه‌ساز پیشبرد پروژه «اسرائیل بزرگ» شود، محاصره ایران را تشدید کند و پیوندهای محور مقاومت را سست نماید. آمریکا با بهره‌گیری از ابزارهای سیاسی، اقتصادی و انتخاباتی در پی تضعیف مقاومت در انتخابات پیش رو است. لذا ضرورت دارد سه مکون بزرگ عراقی و بالاخص بیت شیعی، منافع کلان شیعه و عراق را با توجه به تحولات مهم منطقه در نظر داشته باشند و بر اساس آن تصمیم گیری جامع و نزدیک به واقعیت اتخاذ نمایند.
