الوقت- اگرچه حدود 16 ماه از عملیات "طوفان الاقصی" توسط جنبش حماس در 7 اکتبر 2023 میگذرد، اما ترکشهای امنیتی این عملیات تاریخی همچنان از صهیونیستها قربانی میگیرد و استعفای دومینو وار مقامات ارشد ارتش صهیونیستی نمود پذیرش رسمی شکست در برابر گروههای مقاومت است.
در این رابطه، رسانههای عبری روز سهشنبه گزارش دادند که هرتزی هالیوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل به یسرائیل کاتس وزیر جنگ این رژیم گفته که قصد دارد در ششم مارس آینده استعفا کند. تصمیم هالیوی برای استعفا به عنوان قربانی بزرگ شکست رژیم صهیونیستی در برابر رزمندگان مقاومت و مردم غزه به شمار میرود. هالیوی گفته است که مسئولیت شکست ارتش در هفتم اکتبر را برعهده میگیرد.
هالیوی ادعا کرد که ارتش رژیم صهیونیستی در هفت جبهه و ماههای طولانی جنگید و دستاوردهایی که چهره خاورمیانه را تغییر داد، محقق کرد. رئیس ستاد ارتش شکست در برابر مقاومت در عملیات طوفان الاقصی را مخوف و هولناک توصیف کرد. هالیوی اعتراف کرد:«ما متحمل خسارتها و تلفات سنگینی شدیم و شمار زیادی از نظامیان ما هم زخمی شدند».
موج استعفاها فقط به هالیوی محدود نبود و طی هفتهها و ماههای گذشته بعد از عملیات طوفان الاقصی، چند نفر از مقامات نظامی صهیونیست از سمت خود استعفا کردند و رژیم صهیونیستی مجبور شد برای آنها جانشین تعیین کند و به نظر میرسد این موج استعفا ادامه دار باشد.
همزمان با هالیوی، «یارون فنکلمن» فرمانده منطقه جنوبی رژیم صهیونیستی نیز کنارهگیری خود از ارتش را اعلام کرد. به گفته رسانههای عبری، «رونین بار» رئیس شاباک نیز احتمالا در روزهای آتی استعفای خود را اعلام خواهد کرد.
روزنامه یدیعوت آحارونوت در این باره اذعان کرد که استعفای هالیوی از سمت خود تأثیر هرمی از بالاترین پست نظامی ارتش این رژیم تا پایینترین پست خواهد گذاشت. یدیعوت آحارونوت اضافه کرد، همچنین گفته میشود نمرود العلونی مسئول دانشکدههای افسری که به عنوان فرمانده لشکر غزه طی سالهای اخیر فعالیت کرده نیز استعفا دهد. نام الیعازر تولیدانو، رئیس اداره راهبرد و ایران در ارتش نیز به عنوان کسی که قرار است استعفا دهد مطرح شده است. همچنین، نتایج تحقیقات جاری درباره ارتش اسرائیل باعث خواهد شد دهها تن از افسران این رژیم برکنار یا بازخرید شوند.
استعفای هالیوی و دیگر مقامات ارتش ابعاد دیگری را به همراه دارد که برجستهترین آنها تأیید شکست نظام نظامی و سیاسی تلآویو از 7 اکتبر 2023 است. چیزی که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر صهیونیستی سعی دارد آنرا لاپوشانی کرده و نشان دهد که توانسته در برابر فلسطینیان دستاوردهای بزرگی کسب کند. همچنین، موج استعفاها نشاندهنده فروپاشی اعتماد بین رهبری سیاسی و نظامی است که از زمان شروع جنگ غزه همدیگر را به ناتوانی در برابر عملیات حماس متهم میکردند.
با توجه به حجم تلفات انسانی و هزینههای اقتصادی هنگفت ناشی از جنگ غزه، برخی تحلیلگران احتمال میدهند که موج استعفاها به سطوح مقامات اقتصادی نیز سرایت خواهد کرد.
تشدید شکاف سیاسی در سرزمینهای اشغالی
استغای عالیترین مقام ارتش صهیونیستی بدون شک تاثیرات منفی امنیتی و سیاسی خود را در داخل سرزمینهای اشغالی برجای خواهد گذاشت. همانگونه تبعات طوفان الاقصی محدود به مقامات نظامی نشده و گریبان مقامات سیاسی و برخی از وزرای صهیونیست را نیز گرفته و باعث ایجاد دودستگی بین تصمیمگیران و شکاف عمیق بین مسئولان و صهیونیستها در اراضی اشغالی شده است.
این درحالی است که در سطح سیاسی رژیم صهیونیستی، بلافاصله پس از اجرای آتشبس در غزه، ایتمار بن گویر وزیر امنیت داخلی رژیم و اعضای حزبش در مخالفت با این توافق استعفا دادند.
با خروج بن گویر از ائتلاف کابینه و استعفای هالیوی، دولت نتانیاهو اکنون در سراشیبی سقوط قرار گرفته است. از آنجا که بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی نیز تهدید کرده اگر پس از پایان آتش بس، حملات علیه غزه آغاز نشود از کابینه استعفا خواهد داد، لذا شکافهای سیاسی در داخل سرزمینهای اشغالی تشدید خواهد شد.
از طرفی، با استعفای هالیوی و دیگر مقامات نظامی که مسئولیت شکست خود در هفت اکتبر را برعهده گرفتهاند، فشارهای داخلی به نتانیاهو برای پذیرش مسئولیت شکست در برابر حماس نیز افزایش خواهد یافت.
در این رابطه عظام ابوعداس کارشناس مسائل اسرائیل معتقد است:«این وضعیت همچنین شکل اسرائیل را تغییر میدهد و آن را به سمت تغییرات منفی سوق میدهد و شکاف بین راست افراطی و چپ سنتی که اسرائیل را رهبری میکرد، افزایش میدهد. بنابراین، فشار بر نتانیاهو برای استعفا در مرحله بعد افزایش مییابد و این بدان معناست که او به درگیری جدید - به قول خودشان حواس پرتی - نیاز خواهد داشت که احتمالا در کرانه باختری یا تجدید جنگ در لبنان از طریق عدم عقبنشینی و لجاجت در این زمینه یا گسترش درگیری در سوریه و یا تقابل با ایران خواهد بود».
این درحالی است که نتانیاهو در یکسال گذشته برای اینکه کابینه خود را از خطر فروپاشی نجات دهد، مجبور بود تا به وزرای افراطی باج دهد و جنگ با حماس را تا هفته گذشته ادامه داد تا همچنان در مسند قدرت بماند. بنابراین، بعید نیست که نتانیاهو پس از پایان آتشبس در غزه نیز، ماجراجویی جدید در منطقه را شروع کند. زیرا میداند که توقف جنگ در غزه، به معنای پایان عمر سیاسی او و کابینه محبوبش خواهد بود و به دلیل پروندههای قطوری از فساد و شکست در برابر گروههای مقاومت باید باقی عمرشان را در پشت میلههای زندان سپری کنند.
شکاف در لایههای امنیتی
از سوی دیگر، تشدید اختلافات سیاسی در سرزمینهای اشغالی بر روند درگیری با گروههای مقاومت نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت و چون بدنه ارتش اشغالگر نیز دچار ضعف و سستی شده است، از اینرو ادامه جنگ برای نتانیاهو دشوارتر از قبل خواهد شد.
استعفای هالیوی تنها به دلیل شکست در عملیات طوفان الاقصی و دستیابی به اهداف جنگ غزه نبود، بلکه به دلیل انگیزههای سیاسی دولت نتانیاهو نیز بود که نشان دهنده عمق بحران بین ارتش و دولت است که با گذشت زمان بیشتر آشکار خواهد شد.
تحلیلگران اسرائیلی تخمین میزنند که استعفای بسیاری از افسران ارتش بدون جایگزینی آنها در میان تشدید درگیری بین رهبری سیاسی و ارتش، اسرائیل را وارد بحرانهای عمیقی خواهد کرد.
این احتمال وجود دارد که استعفای هالیوی و همچنین دخالت سیاستمداران در تشکیلات نظامی، چه در سطح انتصابات یا حتی برنامههای نظامی در آینده تأثیرات جدی بر چهره ارتش داشته باشد، زیرا این انتصابات نامناسب است و نخستوزیر یا هر شخصیت سیاسی دیگر افراد همسو با دولت را میخواهند در راس ارتش قرار دهند و این مسئله ممکن است به نافرمانی در ارتش منجر شود.
استعفای هالیوی و سایر فرماندهان امنیتی، ممکن است سرآغاز یک سری تغییرات در تشکیلات نظامی اسرائیل نیز باشد، زیرا ارتش احتمالاً با فشارهای بیشتری برای تغییر استراتژیهای خود با توجه به تشدید چالشهای امنیتی بهویژه در غزه و سایر مناطق مواجه خواهد شد.
در همین راستا، اوفر شله، محقق امور امنیتی و نظامی در موسسه تحقیقات امنیت ملی در دانشگاه تلآویو گفت:«استعفای هالیوی با توجه به مداخلات روزافزون وزیر دفاع و نخست وزیر در امور تشکیلات نظامی، منجر به استعفای بیشتر در میان ردههای افسران ارشد شود که این امر باعث میشود مانند گلوله برفی باشد که ممکن است به تضعیف و برچیده شدن ستاد کل و شکستن روحیه رهبری ارتش اسرائیل کمک کند و آن را به حاشیه براند».
با توجه به اینکه بسیاری از نیروهای ارتش تمایلی به ادامه جنگ با گروههای مقاومت ندارند، لذا اصرار نتانیاهو و دوستانش برای تشدید تنشها در منطقه، ممکن است نافرمانی در بین نظامیان را افزایش دهد و چون دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا نیز اهمیت چندانی به تحولات فلسطین و حمایت از اسرائیل نمیدهد، این مسئله نتانیاهو را در تنگنای بزرگی قرار خواهد داد.
استعفای مقامات ارشد نظامی صهیونیست به خاطر شکست در عملیات طوفان الاقصی، زلزلهای است که تنها به بدنه ارتش محدود نخواهد شد و با تشدید شکافها، پایان عمر سیاسی نتانیاهو را رقم خواهد زد.