الوقت- درحالی که مقامات روسیه هر روز نسبت به جنگ افروزیهای غرب در اوکراین هشدار میدهند و ارسال تسلیحات را مانعی بر سر راه صلح میدانند، اما آمریکا هیچ اعتنایی به این هشدارها نمیکند و کماکان بر طبل جنگ میکوبد. پس از ارسال انواع موشکها و تانکها به اوکراین، آمریکا گزینههایی جدیدی را در دستورکار قرار داده است.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز جمعه گفت که دولت آمریکا هزاران مهمات خوشهای را در اختیار اوکراین قرار خواهد داد و متعهد شد که ایالات متحده، اوکراین را بیدفاع نخواهد گذاشت. سالیوان مدعی شد که کییف قول داده از مهمات بحث برانگیز با دقت استفاده کند.
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا هم گفت که ارسال بمبهای خوشهای به اوکراین تصمیم سختی بوده ولی اوکراینیها به این مهمات نیاز داشتند، زیرا مهمات آنها دارد تمام میشود. دولت آمریکا در توجیه این اقدام تنش زا مدعی شد، درست است که ارسال بمبهای خوشهای خطر تلفات غیرنظامیان را بالا میبرد اما در صورتی که به روسیه اجازه داده شود سرزمینهای اوکراین را اشغال کند جان غیرنظامیان بیشتری در خطر است و این اقدام را با حمله اتمی به هیروشیما و ناکازاکی مقایسه میکنند که توانست جلوی کشتارهای بیشتر را بگیرد.
یکی از دلایلی که آمریکا تصمیم گرفته با ارسال این بمبها به اوکراین موافقت کند این است که شرایط در میدان جنگ به هیچ عنوان به نفع اوکراین نیست. این اقدام درحالی است که نیروهای اوکراین در گلولههای توپخانه به شدت دچار کمبود هستند، به این دلیل که با سرعت بالایی سلاحها را استفاده میکنند و متحدان غربی اوکراین نمیتوانند در کوتاه مدت آنها را جایگزین کنند و لذا به بمب خوشهای متوسل شدهاند تا شاید بخشی از این کمبودها را جبران کنند.
مهمات خوشهای مؤثرتر از گلولههای توپخانه معمولی هستند، زیرا به منطقه وسیعتری آسیب میرسانند و این برای اوکراین مهم است که تلاش میکند تا مناطق اشغالی را از دست روسها آزاد کند. به گفته کارشناسان نظامی، استفاده از انباشت مهمات خوشهای میتواند کمبود مهمات اوکراینی را برطرف کند و فشار بر انبارهای بمبهای 155 میلی متری در ایالات متحده و اروپا را کاهش دهد.
غربیها در ابتدای جنگ امیدوار بودند که با ارسال تسلیحات مدرن میتوانند مسیر پیشروی روسها را متوقف کنند اما با موفقیتهای روسیه در مناطق شرقی و جنوبی اوکراین، به مرور تصمیمات جدید اتخاذ کردند. اقدام جدید آمریکا پس از آن انجام شد که ضد حمله اوکراین که قرار بود بخشی از سرزمینهای از دست رفته را بازگرداند، در سه هفته گذشته هیچ موفقیتی نداشته است و علاوه بر نابودی تجهیزات نظامی، حتی هزاران نفر از اوکراینیها در این ضد حملات کشته شدند. لذا، واشنگتن امیدوار است که با کمک به بمب خوشهای بتواند موازنه میدانی را به نفع ناتو برگرداند اما این حربه هم مثل طرحهای قبلی با شکست مواجه خواهد شد.
بمب خوشهای چیست؟
مهمات خوشهای روشی برای پراکنده کردن تعداد زیادی بمب کوچک از یک موشک یا گلوله توپخانه است که در هوا منفجر شده و تعداد زیادی بمبهای کوچکتر را در منطقه وسیعی پخش میکند که خطر کشتار کور غیرنظامیان را به همراه دارد. مهمات خوشهای که «قاتلهای خاموش» نامیده میشوند، برای از بین بردن تانکها و تجهیزات و همچنین نیروها و هدف قرار دادن چندین هدف به طور همزمان طراحی شدهاند.
علاوه بر این، برخی از بمبهای کوچکتر ممکن است هنگام برخورد با زمین خیس یا سطوح نرم منفجر نشوند و تا مدتها جان غیرنظامیان به ویژه کودکان را به خطر بیندازند که در بسیاری موارد سبب معلولیت انسانها میشود.
حدود 120 کشور از جمله بریتانیا، فرانسه و آلمان کنوانسیون مربوط به مهمات خوشهای را امضا کردهاند که استفاده یا انباشت این سلاحها را به دلیل تأثیر بیرویه آنها بر جمعیت غیرنظامی غیرقانونی و جنایت جنگی میداند. استفاده از این نوع سلاحها ممنوع شده، ولی آمریکا به تعهدات بینالمللی اعتنایی ندارد و برای رسیدن به خواستههای جاهطلبانه خود، حاضر است میلیونها نفر را قربانی کند.
شعلهور شدن آتش جنگ
هر چند واشنگتن میخواهد با استفاده از بمب خوشهای مسیر پیشروی روسها را متوقف کند و گوشه چشمی هم به پیروزیهای اوکراین دارد اما اگر روسها بخواهند اقدام مشابهی انجام دهند، تنشها تشدید خواهد شد. سفیر روسیه در آمریکا تصمیم کاخ سفید درباره تحویل مهمات خوشهای به اوکراین را اقدامی در جهت تشدید جنگ خواند و گفت که آمریکا با درگیر شدن روزافزون در مناقشه اوکراین، جهان را به سمت یک جنگ جهانی سوق میدهد.
با توجه به اینکه روسیه هم مانند آمریکا معاهده ممنوعیت استفاده از بمبهای خوشهای را امضا نکرده است، در صورتی که اوکراین بخواهد از این سلاحها علیه روسها استفاده کند، ناگزیر مسکو هم اقدام متقابل را در پیش خواهد گرفت و این مسئله میتواند جنگ را از حالت متعارف آن خارج کند و آمار تلفات غیرنظامیان هم افزایش خواهد یافت که قربانی جاهطلبیهای کاخ سفید شدهاند.
روسها بارها هشدار دادهاند که در برابر هر گونه سلاح ارسالی به اوکراین، مقابله خواهند کرد و این تسلیحات هیچ موفقیتی در میدان نبرد نخواهد داشت. امید بستن به مهمات خوشهای برای شکست روسیه هم میتواند عواقب ناگواری داشته باشد، چرا که مقامات کرملین گفتهاند در صورت اصرار بر تضعیف روسیه، این کشور برای دفاع از خود ناگزیر از سلاح هستهای استفاده خواهد کرد.
ارسال بمب خوشهای با هدف شکست روسیه و تقویت بنیه دفاعی اوکراین، درحالی است مقامات کییف ماهها است که به اعضای ناتو التماس میکنند تا شرایط عضویت آن در این ائتلاف نظامی را فراهم کنند اما برخی کشورها با این مسئله مخالفت کردهاند. با وجود موافقت بسیاری از کشورها از جمله ترکیه با این درخواست، اما آمریکا و تعدادی از شرکای اروپایی آن بر این باورند که در صورت عضویت اوکراین در ناتو، بر اساس تعهدات این ائتلاف باید مستقیم در برابر روسیه صفآرایی کنند که خطر جنگ جهانی را افزایش میدهد. هر چند که آمریکا با ارسال بمبهای خوشهای عملا جنگ را به سمت بحران گسترده سوق میدهد.
مخالفتهای جهانی
باتوجه به ممنوعیت استفاده از بمب خوشهای، اقدام ایالات متحده سبب شکاف در بین متحدان غربی خواهد شد و همانگونه که آلمان و اتریش مخالفت خود را با ارسال این بمبها به اوکراین اعلام کردند.
علاوهبراین، در داخل آمریکا هم صدای انتقادها درباره تصمیم جدید بایدن بلند شده است. قانونگذاران دموکرات با این استدلال که ارائه این سلاحها شرایط اخلاقی را از بین میبرند و در نهایت منجر به کشتار بیرویه غیرنظامیان میشود مخالفت خود را با این برنامه اعلام کردهاند. این قانونگذاران تاکید کردند که آمریکا باید اینگونه سلاحها را از زرادخانه خود حذف کند نه اینکه آنها را در اختیار اوکراین قرار دهد.
آمریکا درحالی بمبهای خوشهای را به متحد خود ارسال میکند که صدای حقوق بشری این کشور گوش جهانیان را کر کرده است. آمریکا در ماههای ابتدایی جنگ اوکراین، مدعی بود که روسیه غیرنظامیان اوکراینی را در شهر بوچا هدف قرار داده و سعی داشت تا جامعه جهانی را علیه مسکو تحریک کنند اما اکنون خودشان فراتر از جنایت ادعایی روسیه، غیرنظامیان را به مسلخگاه میکشانند. رهبران کاخ سفید همواره دولتهای متخاصم را از دم تیغ حقوق بشری میگذرانند اما خودشان در نقض حقوق بشر ید طولایی دارند.
آمریکا پیش از این در عراق و افغانستان، از بمبهای خوشهای استفاده کرده بود که مردم این کشورها هنوز هم با آثار ناشی از این سلاحها دست و پنجه نرم میکنند. در جنگ یمن، هم آمریکا تعداد زیادی از این تسلیحات را به عربستان سعودی تحویل داد تا یمنیها را قتل عام کند و این بار اوکراین به خاکریز کشتار جمعی تبدیل شده است. کشتار هزاران غیرنظامیان اوکراینی، به بهای دستیابی به اهداف سیاسی جنایت جنگی است که در کارنامه سیاه آمریکا ثبت خواهد شد، جنایتی هولناک که حتی صدای سازمانهای بینالمللی را هم درآورده است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل از تصمیم کاخ سفید برای تحویل مهمات خوشهای به اوکراین انتقاد کرده و گفت که با هر گونه استفاده از این گونه مهمات در جبهههای جنگ مخالف است. سازمان دیدهبان حقوق بشر نیز اعلام کرد:«انتقال این تسلیحات به اوکراین به ناچار، تا مدتها به رنج غیرنظامیان منجر خواهد شد». سازمان عفو بینالملل هم تاکید کرد:«دولت بایدن باید متوجه شود که هر تصمیمی که اجازه استفاده گسترده از بمبهای خوشهای در این جنگ را بدهد، به یک نتیجه مورد انتظار منجر خواهد شد، کشتار بیشتر غیرنظامیان». صلیب سرخ بینالمللی هم گفته بمبهای خوشهای میتواند باعث ایجاد تلفات قابلتوجهی در میان غیرنظامیان شود و این چیزی است که میتوان از آن جلوگیری کرد.