الوقت- درحالی که فضای سیاسی لبنان در هفتههای اخیر متأثر از بن بست در انتخاب رئیسجمهور و تشکیل کابینه جدید وضعیت آشفته و سردرگم را تجربه میکند و این امر به نوبه خود مداخله بازیگران خارجی برای تأثیرگذاری بر روند تحولات را موجب شده است، در این بین کشته شدن یک سرباز سازمان ملل در این کشور طی روزهای گذشته مزید بر علت شده تا دولتهای خارجی مداخلات خود را بیشتر و آشکارتر کنند.
اواخر هفته گذشته یکی از سربازان صلح سازمان ملل موسوم به «یونیفل» در جنوب لبنان کشته شد که علت دقیق این ماجرا کماکان مبهم باقی مانده است. بر اساس گزارشها، چهارشنه شب گذشته (23 اذر) دو دستگاه خودروی نیروهای یونیفل که قصد عزیمت به شهر بیروت را جهت تبدیل نیروهای قدیم با جدید را داشتند، یکی از این خودروها به دلیلی نامعلوم از بزرگراه اصلی خارج شده و به شهرک العاقبیه که بیرون از منطقه عملیاتی این نیروها است وارد شد و از آنجایی که مردم این شهرک به دلیل تماشای مسابقات فوتبال جام جهانی در خیابانها حضور داشتند با دیدن گشتی یونیفل تعجب کرده و خواهان خروج آن از شهرک شدند و اوضاع شهرک به سرعت متشنج شد.
این ماشین از ترس لبنانیها قصد بازگشت داشته که ناخواسته یک شهروند لبنانی را زیر میگیرد و افراد مسلحی که داخل جمعیت بودند به سمت ماشین یونیفل تیراندازی میکنند و ماشین نیز در حین فرار به یکی از ساختمانها برخورد کرده و واژگون میشود و یک سرباز ایرلندی کشته میشود. هنوز جزئیات دقیقی از نحوه کشته شدن او اعلام نشده است و تحقیقات در این زمینه بین سازمان ملل و لبنانیها ادامه دارد.
هر چند حزبالله و ارتش لبنان گفتهاند که این حادثه، اتفاقی و از پیش برنامه ریزی نشده بود اما مخالفان حزبالله چه در داخل و در منطقه سعی کردند از آب گلالود ماهی گرفته و با بزرگنمایی این واقعه، انگشت اتهام را به سمت مقاومت نشانه گرفتهاند. رسانههای مخالف و همچنین برخی کابران در شبکههای مجازی مدعی شدند که حزبالله پشت این حادثه قرار دارد و سعی کردند آنرا به فرآیند انتخاب رئیس جمهور جدید ربط بدهند. اتهامزنی به حزبالله درحالی است که از زمان حضور نیروهای یونیفل در لبنان از سال 1978 میلادی، تاکنون چندین بار چنین حوادثی رخ داده اما جنجال آفرینی در شرایط کنونی هدفمند انتخاب شده است.
ریاض و پاریس دست بکار شدند
در پی خلاء قدرت در لبنان که در نبود نخستوزیر و رئیس جمهور به وجود آمده است، عربستان سعودی و فرانسه بار دیگر تحرکات دیپلماتیک خود را شروع کردهاند و در نشستی که در اخیراً میان مقامان سعودی و فرانسوی در پاریس برگزار شد؛ دو طرف درباره انتخاب رئیس جمهور لبنان و حادثه کشته شدن سرباز یونیفل رایزنی کردند. به گفته منابع آگاه، در این نشست هیچ توافقی بین مقامات سعودی و فرانسوی حاصل نشده است چرا که مواضع سعودیها مبهم و نامشخص است. گفته میشود بین عربستان و فرانسه بر سر نحوه انتخاب رئیس جمهور اختلاف نظر وجود دارد، چرا که پاریس تاکید دارد رئیس جمهور باید از سوی پارلمان و مورد توافق همه جریانهای سیاسی باشد اما سعودیها روی شخصیت افراد که نزدیک به خود باشند اصرار دارند.
روابط عربستان و لبنان در سالهای اخیر با چالشهای زیادی همراه بوده است و سعودیها که نتوانستند از مسیر دیپلماتیک مهرههای خود را وارد پارلمان کنند سعی کردند با اعمال تحریمهای گسترده و با همدستی آمریکا، بتوانند حزب الله را از طریق اعمال فشار وادار به عقبنشینی کنند. لذا این بار هم به نظر میرسد مرگ سرباز یونیفل فرصت خوبی برای آنها فراهم کرده تا بتوانند نقشههای شکست خورده خود را اجرایی کنند.
سعودیها درحالی روی مهرههای خود برای ریاست جمهوری و نخست وزیری لبنان اصرار دارند که در سالهای گذشته جریانهای وابسته به سعودی از جمله سعد حریری، به دلیل عملکرد ضعیف و غیرمستقلانه روند رو به زوالی را در انتخاباتهای پارلمانی طی کرده اند و از این رو ریاض و متحدان آن با فرافکنی و بدون در نظر گرفتن خواست عمومی لبنانیها، که خواهان ظهور چهرههای کارآمد و مستقل هستند، این خواستهها را که در مواضع مقاومت و برخی دیگر از جریانات سیاسی نیز تبلور یافته است تحت عنوان نقض توافقنامه طائف تفسیر میکنند.
توافقنامه طائف که در سال 1989 و برای پایان دادن به جنگ داخلی 15 ساله لبنان میان تمامی گروههای سیاسی لبنانی در عربستان سعودی امضا شد نحوه تقسیم قدرت میان مسیحیان مارونی و مسلمانان (شیعیان و اهل سنت) را تعیین کرده است که بر اساس آن پست ریاست جمهوری متعلق به مسیحیان مارونی، رئیس مجلس به شیعیان و پست نخست وزیری به اهل سنت داده میشود.
در حال حاضر دو جریان عمده در میان مسیحیان، یکی نزدیک به مقاومت (جریان آزاد میهنی به رهبری جبران باسیل) و دیگری نزدیک به عربستان سعودی (حزب قوات به رهبری سمیر جعجع) بر سر کسب ریاست جمهوری رقابت میکنند.
تحریمهای آمریکا؛ آتش پشتیبانی از طرح عربستان و فرانسه
هممزان با سعودیها، آمریکا هم تحرکات خود را برای تاثیرگذاری در تحولات لبنان افزایش داده است. در این رابطه، کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در نامهای به وزرای خارجه و خزانهداری این کشور خواهان تحریم کسانی شد که در روند انتخاب رئیس جمهو جدید لبنان کارشکنی میکنند. در این نامه ادعا شده که حزبالله و متحدانش در دادن اولویت به نیازهای ملت به جای منافع خود شکست خوردهاند. لبنان به یک دولت منتخب و قدرتمند نیاز دارد که تحت تأثیر بیگانگان نباشد و اولویت را به نیازهای ملت خود بدهد و حزبالله، جنبش أمل و جریان آزاد ملی لبنان در جلسات انتخاب رئیس جمهور جدید کارشکنی میکنند.
ادعای آمریکاییها درحالی است که حزبالله و جزیان آزاد مسیحی تمام تلاش خود را میکنند تا هر چه سریعتر به بحران سیاسی لبنان پایان دهند و ایستادگی آنها در مقابل فشارهای خارجی در حکم کارشکنی عنوان میشود. آمریکاییها درحالی دایه عزیزتر از مادر برای لبنانیها شدهاند که عملا با تحریمهای گسترده و قطع کمکهای مالی، بحران اقتصادی بیسابقه را برای لبنان رقم زدهاند.
از نظر ریاض و واشنگتن، موفقیت حزبالله در تعیین فردی مستقل برای گزینه ریاست جمهوری نقش این جریان در تحولات لبنان را بیش از پیش تقویت خواهد کرد و این امر قدرت محور مقاومت برای به شکست کشاندن طرحهای مداخلهگرایانه آنها در لبنان را افزایش خواهد داد . از آنجا که جریانهای سیاسی لبنان این روزها مشغول برگزاری جلسات پارلمان برای انتخاب رئیس جمهور جدید هستند، کشته شدن سرباز یونیفل میتواند دستاویزی برای واشنگتن و ریاض باشد تا در این زمینه از حزبالله امتیازی بگیرند و گزینه مورد نظر خود را به لبنانیها قالب کنند همانگونه که در روزهای اخیر برخی منابع اعلام کردند که سعودی و قطر روی ژوزف عون، فرمانده ارتش لبنان برای انتخاب رئیس جمهور اتفاق نظر دارند.
تلاش جبهه عربی-غربی برای تحمیل گرینه خودشان برای ریاست جمهوری لبنان درحالی است که حزبالله و متحدانش با این گزینهها مخالفت هستند و گفتهاند رئیس جمهوری را باید انتخاب کنند که در مقابل زیاده خواهی آمریکا بایستد و منافع ملی لبنان را تامین کند. حزبالله و متحدانش اکثریت کرسیهای پارلمان را در اختیار دارند و تا زمانی که نمایندگان مقاومت با گزینه رئیس جمهوری موافقت نکنند هر گونه سناریویی با شکست مواجه خواهد شد.
از طرفی، موج سواری روی این موضوع در زمانی که حزبالله و رژیم صهیونیستی در ماههای اخیر بر سر مسئله ترسیم مرزهای دریایی دچار تنش شدهاند، میتواند به نفع صهیونیستها هم باشد تا توجهات مقاومت را از سرزمینهای اشغالی دور کنند.
افزایش تحرکات عربی-غربی پس از کشته شدن سرباز یونیفل، این فرضیه را تقویت میکند که شاید این حادثه برنامه از پیش طراحی شده بازیگران خارجی بوده باشد تا از کاه کوه ساخته و بتوانند حزبالله را تحت فشار قرار دهند، زیرا همه سناریوهای دیپلماتیک قبلی با شکست مواجه شده و ناگزیر این مسیر را انتخاب کردهاند. به عبارتی، این حادثه به سود ریاض و واشنگتن تمام شده تا با فضاسازی علیه حزبالله بتوانند برنامههای خود را اجرایی کنند.