الوقت- درحالی که مقامات آمریکایی و اروپایی مدعی هستند جنگ اوکراین تا هر زمان ادامه داشته باشد نیازهای تسلیحاتی آنرا تامین خواهند کرد اما در عرصه عمل خلاف این ادعاها ثابت شده است. تحرکات آمریکا در دهمین ماه جنگ اوکراین نشان میدهد که غربیها در مسیر کمک تسلیحاتی به متحد خود برای ایستادگی در برابر روسیه به مشکل خورده و با کمبودهای زیادی مواجه هستند و از اینرو به ابتکارهای جدیدی دست زدهاند تا شاید بتوانند در میدان زورآزمایی با رقیب خود موفقیتی کسب کنند.
نشریه پولتیکو در گزارشی فاش کرد که ایالات متحده در حال مذاکره با کشورهای عربی برای انتقال مجموعهای از سامانههای دفاع هوایی موجود در منطقه به اوکراین است. گرک هایز، مدیر اجرایی شرکت دفاعی «ریتیان تکنالوجیز» در این زمینه گفت، هدف از این اقدام ارسال سامانههای موشکی پیشرفته زمین به هوا «ناسامز» به اوکراین ظرف سه تا شش ماه آینده است و واشنگتن ظرف دو سال آینده این سامانهها را با سامانههای موشکی زمین به هوا جایگزین خواهد کرد.
هایز گفته که سامانههای موشکی پیشرفته زمین به هوای ایالات متحده در سراسر خاورمیانه پراکنده شده و واشنگتن و ناتو در حال حاضر با دو کشور خاورمیانه که از این سامانهها استفاده میکنند برای انتقال آنها به اوکراین رایزنی میکنند. هایز از ذکر نام دو کشوری که قرار است این سیستمها را به کییف بفرستند، خودداری کرد، با این حال، پولیتیکو گفته بر اساس آنچه که سوابق آژانس همکاری امنیتی دفاعی وزارت دفاع آمریکا نشان میدهد، دو طرف این معامله در منطقه «عمان و قطر» هستند.
ناسامز یک سامانه دفاع موشکی «زمین به هوا» با برد متوسط تا بلند است که اوکراین از آمریکا درخواست کرده بود زیرا سلاحهای روسی میتوانند اهدافی را در فاصله بیش از ۱۰۰ مایلی هدف قرار دهند. ارسال این تسلیحات به اوکراین در شرایطی است که مقامات کرملین بارها گفتهاند هر گونه محموله تسلیحاتی ناتو به اوکراین در تیررس روسها خواهد بود و با آن مقابله میکنند و تا به حال نیز هزاران تن از سلاحها را قبل از رسیدن به مقصد منهدم کردهاند.
دست گدایی به سمت اعراب
انتقال سامانههای پدافندی از خلیج فارس درحالی است که این کشورها در سالهای گذشته پول این تسلیحات را پرداخت کردهاند و آنرا برای تامین امنیت خود لازم دارند، اما آمریکا سعی دارد این تسلیحات را که شیخ نشینهای عربی مالک آن هستند، با قلدری برای جبران کاستیهای خود در اوکراین استفاده کند.
این اولین بار نیست که آمریکا از اعراب اخاذی میکند، در سپتامبر 2021 پس از خروج آمریکا از افغانستان، این کشور تعدادی از سامانههای موشکی پاتریوت را از خاک عربستان سعودی خارج کرد. خروج سامانههای موشکی و پدافندی از کشورهای عربی درحالی است که آمریکا جبهههای جدیدی از تقابل با رقبا را به روی خود گشوده و این مسئله هزینههای زیادی را به واشنگتن تحمیل کرده است. به همین دلیل، دست به دامن متحدان عرب خود شده است تا بخشی از هزینههای جاهطلبانه خود در جهان را از جیب شیوخ تامین کند.
هر چند عمان و قطر به عنوان مبدأ انتقال سامانههای پدافندی به اوکراین معرفی شدهاند اما این احتمال وجود دارد که دیگر کشورهای عربی خلیج فارس هم در تامین اینگونه تسلیحات مشارکت داشته باشند. عربستان سعودی و امارات در ماجرای بحران اوکراین، موضعی محتاطانه در پیش گرفتند تا با روسیه دچار تنش نشوند و شاید نام این کشورها برای جلوگیری از واکنش مسکو ذکر نشده است و به طور مخفیانه سعی دارند به آمریکا کمک کنند.
خروج سامانههای هوایی از غرب آسیا در برهه حساسی انجام میشود که واشنگتن قصد دارد ناتوی عربی و ناوگان پهپادی را با هدف مقابله با تهدیدات ادعایی ایران تشکیل دهد. پیشتر سعودیها از خروج سامانه پاتریوت ابراز نگرانی کرده بودند و به نظر میرسد این بار هم قطر و عمان ناچار تن به این خواسته واشنگتن دادهاند.
کاهش ذخایر نظامی غرب
تلاش آمریکا برای خارج کردن سامانههای پدافندی از منطقه درحالی است که در ماههای اخیر مقامات غربی و رسانههایشان اعلام کردهاند که ذخایر تسلیحاتی این کشورها به خاطر کمکهای گسترده به اوکراین رو به اتمام است و چند روز پیش روزنامه نیویورک تایمز، نوشت که دو سوم کشورهای عضو ناتو ذخایر تسلیحاتی قابل ارسال خود به اوکراین را تمام کردهاند. پیشتر جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم به این مسئله اعتراف کرده بود و از تمام اعضای ناتو خواسته بود بودجه بیشتری را به امورنظامی اختصاص دهند.
غربیها بر این باورند که باید با همه توان از اوکراین دفاع کنند تا در مقابل روسها پیروز شوند و بر این اساس وظیفه تامین تسلیحات آنرا نیز برعهده گرفتهاند ولی به نظر میرسد با مشکلات زیادی در این زمینه مواجه شدهاند.
کارشناسان نظامی آمریکا گفتهاند که بسیاری از موشکهای این کشور رو به اتمام است و اگر کمپانیهای تسلیحاتی بخواهند به اندازه تعداد ذخایر قبلی خود تولید کنند ساخت این موشکها سه سال زمان خواهد برد. تازه تولید این تسلیحات پیشرفته چندین میلیارد دلار برای دولت آمریکا آب میخورد و از این حیث نیز به ضرر کاخ سفید تمام خواهد شد.
کاهش تسلیحات پیشرفته در ذرادخانههای آمریکایی تا جایی نگران کننده شده است که اخیرا رویترز گزارش داد که پنتاگون قصد دارد بمبهای ارزان قیمت را به کییف تحویل دهد. هر چند 20 کشور عضو ناتو به اوکراین کمک تسلیحاتی انجام میدهند، با این وجود نتوانستهاند به هدف خود که همان زمینگیر کردن روسیه است دست پیدا کنند و از نظر تسلیحاتی هم کم آوردهاند و فرسایشی شدن جنگ بیش از آنکه به ضرر روسها باشد، برای آمریکا و اروپا گران تمام خواهد شد. تحریمهایی هم که قرار بود اقتصاد روسیه را به فروپاشی بکشاند عملا ناکارآمد بوده و روسها مشتریان جدید را جایگزین اروپا کردهاند.
با وجود هزینههای زیادی که جنگ اوکراین روی دوش غربیها گذاشته است، مقامات کاخ سفید در هفتههای اخیر به دولت کییف فشار آوردند که با روسها مصالحه کرده و از برخی خواستههای خود برای بازپسگیری مناطق اشغالی عقبنشینی کند. زیرا غربیها این مسئله را به خوبی درک کردهاند که روسیه مناطق اشغال شده که 15 درصد از خاک اوکراین را تشکیل میدهد را پس نخواهد داد و چشمانداز ادامه جنگ نیز هیچ نشانهای از پیروزی اوکراین را نشان نمیدهد اما فشار بیشتر بر اقتصاد کشورهای اروپایی و امریکا را موجب میشود.
انتقال تسلیحات جدید به اوکراین که برای ایجاد تغییر در تحولات میدانی انجام میشود نه تنها دردی از مشکلات غربیها دوا نخواهد کرد بلکه ادامه جنگ هزینههای غرب را افزایش داده و علاوه بر بحران انرژی، بحران مالی را هم به آنها تحمیل خواهد کرد.