الوقت- یک ماه پس از برگزاری رفراندوم الحاق استان خرسون به خاک روسیه، اکنون مقامات مسکو تصمیم جدیدی برای این استان گرفته‌اند. روسیه تصمیم گرفته نیروهای خود را از بخش راست رودخانه «دنیپر» از جمله خرسون خارج کند.
وزارت دفاع روسیه روز چهارشنبه در توضیح این استراتژی گفت که می‌خواهد از تلفات غیرضروری در میان نیروهای خود جلوگیری کند و جان غیرنظامیان را در خرسون نجات دهد. ژنرال سرگئی سوروویکین، فرمانده عملیات نظامی روسیه در اوکراین در اظهاراتی به سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه با اشاره به حملات اوکراین به غیرنظامیان در خرسون گفته است:«اگر رژیم کی‌یف حمله ویرانگرتری به سد کاخوفسکایا انجام دهد، جریان آب ممکن است سرازیر شود که مناطق وسیعی را آب برده و تلفات غیرنظامی قابل توجهی به همراه خواهد داشت». سوروویکین گفت که خروج از این منطقه به جلوگیری از بدترین سناریو و همچنین حفظ نیروها در منطقه کمک می‌کند.
فرمانده نیروهای روسیه در اوکراین گفت که مناسب‌ترین گزینه برای اقدامات در منطقه یک عملیات نظامی ویژه سازماندهی دفاع در امتداد خط مانع دنیپر است. سوروویکین گفت، ما جان سربازان و ظرفیت جنگی واحدهای خود را نجات خواهیم داد. نگه داشتن آنها در ساحل غربی بیهوده است. شویگو نیز به این ژنرال روس دستور داده تا جابجایی امن را برای نظامیان و غیرنظامیان ترتیب دهد.
دِنیپر رودخانه‌ای است که از روسیه آغاز شده و پس از گذشتن از بلاروس و اوکراین به دریای سیاه می‌ریزد و طولانی‌ترین رود اوکراین و چهارمین آن در اروپاست. سد کاخوفسکایا هم در امتداد این رودخانه قرار دارد آب زیادی را پشت خود جای داده است که در صورت شکسته شدن آن، بسیاری از ساکنان خرسون در معرض نابودی قرار خواهند گرفت و در روزهای اخیر نیز نیروهای اوکراینی موشکهایی را به سمت این سد شلیک کرده بودند و خطر انهدام آن بسیار بالا رفته است.
مقام‌های اوکراین با لحنی محتاطانه به صدور دستور عقب‌نشینی نیروهای ارتش روسیه از خرسون واکنش نشان داده‌اند. به نظر می‌رسد کی‌یف احتمال می‌دهد که صدور دستور عقب‌نشینی نیروهای روس از خرسون اقدامی تاکتیکی و بخشی از برنامه نظامی روسیه در نبرد با نیروهای اوکراینی باشد. در این میان غربی‌ها و برخی مقامات اوکراینی عقب‌نشینی روسها از خرسون را شکست بزرگی برای ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه می‌دانند و پیروزی بزرگی برای کی‌یف در نظر می‌گیرند.
حسن نیت روسیه برای ازسرگیری مذاکرات صلح
شاید از نظر برخی مقامات غربی، روسیه به دلیل نه ماه جنگ به لحاظ نظامی و اقتصادی ضعیف شده است و عقب‌نشینی از خرسون هم بر این مبنا انجام شده است اما روسها در حملات گسترده به زیرساختهای اوکراین در هفته‌های گذشته نشان دادند که زرادخانه‌هایشان به اندازه کافی تسلیحات در اختیار دارد که بتواند برای مدت زمان زیادی درگیریها را ادامه دهد اما پوتین و دیگر مقامات کرملین تمایلی ندارند تا تلفات انسانی بیش از این افزایش یابد و تخلیه خرسون هم نوعی عقب‌نشینی تاکتیکی است. همچنین در حالی که سران مسکو طی هفته‌های اخیر از آمادگی برای نشستن بر سر میز مذاکره با اوکراین خبر داده اند اکنون رسانه‌های روسی خروج از خرسون را نشانه حسن نیت مسکو برای پایان دادن به جنگ عنوان می‌کنند. روسیه دو ماه پیش نیز فراخوان بسیج 300 هزار نفری از نیروهای ذخیره خود را اعلام کرد و بخش زیادی از این نیروها قرار است در مناطق شرقی اوکراین که تحت کنترل روسها است، مستقر شوند و بنابراین، حتی در میان غربی‌ها برآورد مشترکی در مورد ضعف نظامی و کمبود نیروی انسانی در ارتش روسیه به چشم نمی‌خورد.
روسیه در میانه‌های جنگ اهداف اولیه و اصلی خود را به سمت تصرف مناطق شرقی اوکراین بویژه استانهای دونتسک و لوهانسک که مردمان روس تبار آنها از سال 2014 به دنبال الحاق به روسیه بودند، تغییر داد. این امر با برگزاری رفراندوم و ضمیمه شدن این مناطق به خاک روسیه هم اکنون محقق شده است و از این رو مستوان گفت مسکو به اهداف اصلی خود در جنگ تاحدودی دست یافته است و حتی توانسته فراتر از این دو استان در خاک اوکراین پیشروی کند.
تمایل مسکو برای بازگشت به میز مذاکرات درحالی است که در روزهای اخیر هم اخباری منتشر شده بود که مقامات آمریکایی به کی‌یف پیام داده‌اند تا روی پیشنهاد روسیه برای از سرگیری مذاکرات صلح فکر کند. هر چند ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین ازسرگیری مذاکرات صلح را به بازگرداندن همه مناطق اشغال شده منوط کرده است اما مقامات واشنگتن بر این باورند که اوکراینی‌ها توان آزادسازی مناطق از دست رفته را ندارند و باید از برخی خواسته‌های خود عقب نشینی کنند و به حداقل‌ها راضی شوند. اخیرا امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه هم در سخنانی توپ را به زمین اوکراین انداخته بود که زودتر تصمیم بگیرد که می‌خواهد به جنگ ادامه دهد یا تمایل به مذاکرات دارد. اروپاییها از اینکه به خاطر حمایت همه‌جانبه از اوکراین، با بحران انرژی مواجه شده‌اند نگران هستند و ادامه این روند را به نفع اقتصادهای خود نمی‌دانند.
اقدام تاکتیکی برای تقویت جبهه‌های دیگر
به دلیل نزدیکی خرسون به شبه جزیره کریمه، این منطقه به لحاظ استراتژیک برای روسها مهم است و روسها سعی دارند تا در بخش شرقی این استان مستقر شده و توان نیروهای خود را برای پیشرویهای احتمالی در آینده تقویت کند.
یکی از کارشناسان نظامی غربی معتقد است، «اگر روسیه بتواند یگان‌های خود را بدون تلفات سنگین از خرسون خارج کند، احتمالاً در موقعیت قوی‌تری برای حفظ خطوط مقدم موجود خود خواهد بود، زیرا می‌تواند این نیروها را راحت‌تر برای مهار منطقه دنباس و زاپوریژیا حرکت دهد».
روسیه می‌تواند از نیروهای خود در خرسون برای اعزام به جبهه‌های نبرد در سایر مناطق استفاده کند و این محورها را در مقابل اوکراینی‌ها تقویت کند. استانهای دونتسک و لوهانسک برای روسها اهمیت ویژه‌ای دارد و برای حفظ این مناطق به نیروهای بیشتری نیاز است که روسهای خارج شده از خرسون می‌توانند در این زمینه کمک شایانی بکنند.
همچنین باید این مسأله را مد نظر داشت که حضور نیروهای روسی دورتر از مرزهای خودشان مسأله انتقال نیرو و امدادرسانی را با مشکل مواجه می‌کند و به دلیل در پیش بودن زمستان سرد و طاقت فرسا، هزینه‌های این عملیات برای مسکو بیش از پیش افزایش خواهد یافت. خرسون هم مثل سایر شهرهای اوکراین بسیاری از زیرساختهای آن نابود شده است، لذا در زمستان مشکل تامین انرژی و برق برای تولید سیستم‌های گرمایشی سخت خواهد بود و از اینرو روسها برای کاهش هزینه‌های خود و تلفات کمتر ناشی از سرمای سخت زمستان، از خرسون خارج شده‌اند.
باتوجه به اینکه مقامات کی‌یف می‌خواهند به هر قیمتی شده خرسون را آزاد کنند این مسئله می‌تواند تلفات غیرنظامیان اوکراینی را افزایش دهد و تشدید درگیریها همراه با سرما و کمبود غلات و مواد غذایی ممکن است فاجعه انسانی را در این منطقه رقم بزند و لذا مقامات مسکو با درایت لازم، مسائل انساندوستانه را به حفظ سرزمین ترجیح داده‌اند.
