الوقت- وزیر خارجه سوریه به تهران خواهد آمد. این خبری بود که امروز (یکشنبه) رسانه‌های داخلی ایران به نقل از منابع سیاسی در وزارت خارجه منتشر کردند. این سفر علاوه بر موضوعات مورد گفتگو، از جنبه نمادین نیز حائز اهمیت است زیرا اولین سفر مقامات بلندپایه سوریه به ایران در دوران ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی و سکان‌داری حسین امیرعبداللهیان در وزارت خارجه جمهوری اسلامی می‌باشد.
ایران و سوریه به عنوان دو عضو از ائتلاف بزرگ منطقه‌ای محور مقاومت، در سالهای پس از 2011 به همکاری نزدیک و مشترک برای غلبه بر فتنه غربی- عربی – عبری علیه نظام حاکم بر سوریه و ایجاد بحران تروریسم در منطقه پرداختند و حاصل این همکاری علاوه بر بازگرداندن ثبات به شامات (شامل عراق و سوریه)، موجب تقویت و گسترش روابط دو کشور تا سطح روابط راهبردی انجامید. بر همین اساس سفرهای مکرر مقامات دو کشور در سالهای اخیر نشانه‌ای از روند به رشد همکاری‌ها بر اساس یک خط‌مشی راهبردی در سیاست خارجی ایران و سوریه برآورد شده است.
حفظ روابط استراتژیک با تهران در فضای گشایش عربی به سوریه
سفر فیصل مقداد به تهران با پیام نزدیکی روابط دو متحد استراتژیک در منطقه غرب آسیا، در برهه زمانی انجام می‌گیرد که فضای سیاسی عربی و بین المللی با سرعت به سمت باز کردن پل‌های روابط دیپلماتیک با دمشق و پذیرش مجدد نظام سوریه به عنوان یک عضو مشروع نظام بین المللی حرکت می‌کند.
در ماه‌های اخیر دولت‌های عربی یکی پس از دیگری به سمت عادی‌سازی روابط و بازگشایی سفارتخانه‌‌های خود در سوریه سوق یافته اند و موضوع احتمال بازگرداندن کرسی سوریه در اتحادیه عرب در نشست آینده الجزایر نیز بسیار به گوش می‌رسد.
در این شرایط عده‌ای بر این اعتقادند که تنش زدایی سیاسی با سوریه، همراه با دادن وعده‌هایی در مورد مشارکت در بازسازی اقتصادی این کشور و حتی احتمالاً بازگرداندن کرسی اتحادیه عرب به دولت بشار اسد، همگی در راستای ایجاد موازنه در برابر نفوذ ایران در جهان عرب و اتحاد استراتژیک تهران- دمشق صورت می‌گیرد.
به عبارت دیگر ادغام سوریه در محور مقاومت و همکاری‌های گسترده دمشق با تهران در دوران پسابحران، انتقادات گسترده ای در میان سیاسیون عرب از عملکرد دولت‌هایشان در قبال دولت سوریه را در پی داشته است که به ذن آنها دمشق را بیش از پیش به سمت اتحاد و نزدیکی به محور مقاومت و تهران سوق داده است.
با توجه به این موضوع و در حالی که مدت زیادی از سفر پرسروصدای وزیر خارجه امارات به دمشق نمی‌گذرد، سفر وزیر خارجه سوریه به تهران حاوی پیام اهتمام کامل نظام سوریه به حفظ و گسترش روابط با تهران و در طرف مقابل حمایت جمهوری اسلامی از بهبود روابط کشورهای عربی با دمشق در راستای گذار کامل این کشور از بحران می‌باشد.
گفتنی است که «فیصل المقداد»، وزیر امور خارجه سوریه پیشتر در مورد روابط میان دو کشور گفته بود که سوریه و جمهوری اسلامی ایران روابط طبیعی دارند و کشورش در رابطه با ایران «توازن» را به منطقه بازگرداند.
در این میان البته، مذاکرات و لزوم هماهنگی دو طرف در مورد شرایط جدید منطقه و بازار داغ تنش‌زدایی‌ها و مسائل مرتبط با آن (همانند اختلافات ایران با کشورهای خلیج فارس در مورد بحران یمن) و حتی احتمال رد و بدل شدن پیام‌های دیپلماتیک با وساطت دمشق، می‌تواند بخش دیگری از اهداف سفر وزیر خارجه سوریه به تهران باشد.
توجه ویژه به همکاری‌های اقتصادی در سفرهای دیپلماتیک
با غلبه دولت و ملت سوریه بر فتنه حضور گروه‌های تروریستی و بحران امنیتی، تلاش برای بازگرداندن شرایط به دوران پیش از آغاز بحران و فراهم ساختن مسیر بازگشت آوارگان به مناطق خود از طریق پیشبرد پرونده بازسازی اقتصادی در دستور کار جدی دولت سوریه قرار گرفته است. در این میان ایران به عنوان شریک راهبردی سوریه یکی از مهمترین بازیگران حاضر در صحنه بازسازی برآورد می‌شود و دولتمردان ایرانی بارها نسبت به آمادگی کامل برای مشارکت در بازسازی سوریه موضع‌گیری کرده‌اند.
در این میان دولت جدید ایران بر مبنای سیاست اولویت دادن به گسترش همکاری‌های اقتصادی با همسایگان، تحرکات خود را برای شتاب بخشیدن به روند همکاری‌های اقتصادی با شروع کرده است.
در این راستا هفته گذشته وزیر صنعت، معدن و تجارت در صدر یک هیات بلندپایه اقتصادی راهی سوریه شد و در جریان این سفر علاوه بر افتتاح مرکز تجاری ایران در دمشق و تشکیل کمیته مشترک تجاری دو کشور، در مذاکرات دوجانبه راه‌های تقویت همکاری اقتصادی و صنعتی، افزایش تبادلات تجاری و تهاتر کالا و مواد مورد نیاز بازار دو کشور برای غلبه بر اثرات تحریم‌های ظالمانه تحمیلی علیه دو ملت نیز مورد بررسی و تفاهم قرار گرفت.
در حال حاضر سطح مناسبات اقتصادی به هیچ عنوان در حد ظرفیت‌های اقتصادی و روابط راهبردی سیاسی میان دو کشور نیست. گفتنی است حسین عرنوس نخست وزیر سوریه در آستانه سفر فیصل مقداد به تهران گفته بود: همکاری‌های اقتصادی باید هم‌سطح با روابط سیاسی راهبردی بین سوریه و ایران باشد.
تراز تجاری ایران و سوریه در سال ۹۹ طبق آمارها ۱۷۰ میلیون دلار بوده است که به گفته کیوان کاشفی رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و سوریه این رقم در سال جاری به ۳۰۰ میلیون دلار و در آینده نزدیک نیز به هدف‌گذاری یک میلیارد دلاری خواهد رسید.
محمد سامر الخلیل وزیر اقتصاد و بازرگانی خارجی سوریه در پی استقبال از فاطمی امین گفته بود: این سفر بر جنبه اقتصادی در زمینه های تجاری، صنعتی و سرمایه گذاری متمرکز است.
بر این اساس باید اهتمام به گسترش همکاری‌های اقتصادی را به عنوان بخش مهمی از سفرهای دیپلماتیک مقامات سوریه و ایران همواره مورد توجه داشت.
