الوقت- تهران از امروز (چهارشنبه) میزبان نشستی مهم در مورد افغانستان با حضور وزرای خارجه 5 کشور همسایه آن شامل تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان، ترکمنستان و ایران با مشارکت غیرحضوری روسیه و چین خواهد بود. این نشست دومین جلسه وزرای خارجه این پنج کشور و در ادامه گفتگوهای صورت گرفته قبلی در اسلام آباد می‌باشد که در شهریورماه امسال برگزار شد.
تحولات افغانستان از زمان خروج نیروهای اشغالگر خارجی و روی کار آمدن حاکمان جدید بر این کشور به یکی از مهمترین موضوعات دیپلماسی منطقه‌ای تبدیل شده است و پلتفرم‌های مختلفی برای پیشبرد همکاری‌های منطقه‌ای و بی المللی برای حل و فصل مسائل و مشکلات مربوط به این کشور مهم منطقه ایجاد شده است. در میان این پلتفرم‌ها مطمئناً نشست مذاکرات پنج کشور همسایه افغانستان به همراه چین و روسیه به عنوان دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل از اهمیت و قدرت تأثیرگذاری بالایی برای تعیین روند تحولات مربوط به این کشور برخوردار می‌باشد.
اهداف نشست تهران
نشست تهران در ادامه گفتگوهای قبلی در پاکستان و یا همانند نشست مسکو، که هفته گذشته برگزار شد، برای بررسی مشکلات و چالش‌های عمده پیش روی افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی و تأثیرات محتمل آن بر امنیت و ثبات منطقه‌ای، رسیدن به درکی مشترک از تهدیدات و منافع حول تحولات افغانستان، و درنهایت ارائه راه‌کارهای لازم و واقع‌بینانه و در عین حال حرکت در مسیر عملیاتی کردن آنها از طریق تداوم نشست‌های هماهنگی می‌باشد.
در حال حاضر اولویت مهم مروبط به تحولات افغانستان، نه تنها برای کشورهای همسایه بلکه برای مجموعه نظام منطقه‌ای در آسیای میانه، غرب و جنوب آسیا به مقابله با تهدیدات امنیتی و بروز بی ثباتی در افغانستان باز می‌گردد.
در سالهای اخیر گسترش فعالیت‌های تروریستی داعش شاخه خراسان در افغانستان نگرانی در مورد گسترش تروریسم و فرقه‌گرایی مذهبی را تشدید کرده است بویژه که از یک طرف از همپاشیدگی شیرازه دفاعی و نظامی ارتش افغانستان در کوتاه مدت زمینه لازم را برای تقویت فعالیت‌های داعش در مناطق مختلف این کشور فراهم آورده است و از طرف دیگر استراتژی اصلی آمریکا برای خروج سریع نیروهایش از افغانستان بر مبنای ایجاد کانون بی‌ثباتی و تروریسم در منطقه برای به چالش کشیدن رقبایی چون چین، روسیه و ایران طرح ریزی شده است. عملیات‌های داعش در هفته‌های اخیر علیه شیعیان حاکی از تلاش برای ایجاد جنگ فرقه‌ای میان شیعه و سنی می‌باشد. یکی از مفاد مهم بیانیه مشترک نشست پیشین وزرای خارجه در اسلام آباد تأکید بر جلوگیری از تبدیل خاک افغانستان به تهدیدی علیه دیگر کشورها و مقابله با سازمان های تروریستی مانند داعش، القاعده، تحریک طالبان پاکستان، جندالله و سایرین در خاک افغانستان بود.
همچنین تلاش طالبان برای انحصارطلبی در قدرت و نادیده گرفتن حقوق اقلیت‌ها بخش دیگری از اولویت‌های امنیتی گفتگوهای تهران خواهد بود. به طور حتم تکرار عملکرد گذشته حکومت طالبان با اقوام و اقلیت‌های غیرپشتون زبان در سالهای قبل از حمله ائتلاف ناتو، می‌تواند به تکرار تجربه شروع جنگ داخلی و ایجاد بی ثباتی در منطقه و بحران پناهندگان بیانجامد. امروزه اکثر اقوام و اقلیت‌های افغان شامل ازبک‌ها، تاجیک‌ها و هزاره‌ها و ... نسبت به آینده نگران هستند و در حالی سران طالبان وعده تشکیل دولتی فراگیر را داده بودند اما اقدام این گروه در چینش اعضای کابینه بدون حضور جدی و تأثیرگذار اقلیت‌ها نگرانی‌های گذشته را افزایش داد.
در این شرایط نشست تهران می‌تواند حاوی این پیام مهم برای سران طالبان به عنوان حاکمان جدید افغانستان باشد که برای شناسایی و به رسمیت شناخته شدن توسط کشورهای منطقه باید نگرانی‌های امنیتی همسایگان را درک و در مسیر رفع این نگرانی‌ها حرکت کند. طالبان اگر بخواهد در سطح بین المللی به رسمت شناخته شود چاره‌ای جز ارتباط و همکاری با کشورهای همسایه ندارد بنابراین در این مقطع هماهنگی بین وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان از اهمیت بسیاری برخوردار است.
آورده‌های نشست تهران برای افغان‌ها
بدون تردید مردم افغانستان که نسبت به تحولات کشورشان بویژه تداوم بی ثباتی و مشکلات اقتصادی پس از کاهش کمک‌های مالی بین المللی بسیار نگران هستند، به نتایج نشست‌های بین المللی بوبژه تصمیمات کشورهای همسایه برای کمک به افغانستان برای گذار مرحله دشوار و مبهم کنونی چشم دوخته‌اند. در این میان یکی از مهمترین دستاوردهای نشست تهران برای افغان‌ها می تواند گرفتن تصمیماتی در مورد ارسال کمک‌های بشردوستانه در شرایط تشدید وخامت اوضاع اقتصادی این کشور باشد. به گفته بهادر امینیان سفیر ایران در افغانستان کشورهای شرکت‌کننده در این نشست درباره ارسال کمک‌های انسانی برای مردم افغانستان و پروژه‌های درازمدت و توسعه‌ای نیز صحبت خواهند کرد. در حال حاضر علاوه بر قحطی و قطع حمایت‌های بین المللی، غربی‌ها منابع مالی دولت افغانستان در نزد بانک جهانی را نیز بلوکه کرده اند.
پروژه های بزرگ بین المللی انرژی، ترانسپورت، ارتباطات، زیربنایی و سایر پروژه های اجرا شده توسط کشورهای همسایه برای انکشاف اقتصادی-اجتماعی افغانستان، نقش مهمی در توسعه رفاه و ایجاد ثبات در افغانستان خواهد داشت.
حمایت از آوارگان افغان بخش دیگری از رایزنی‌های نشست تهران می‌تواند باشد که در ادامه تصمیمات نشست پیشین در اسلام آباد خواهد بود. در نشست اسلام اباد از جامعه جهانی خواسته شد تا حمایت مالی کافی، قابل پیش‌بینی، منظم و پایدار را در راستای اصل مسئولیت بین‌المللی و تقسیم بار برای پناهندگان افغان از جمله برای بازگرداندن به موقع و با منابع خوب آنها فراهم کند.
