پایگاه تحلیلی الوقت - تحولات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی اخیر آمریکا از وقوع همه گیری کرونا و بروز بی سابقه ترین رکود اقتصادی تا تنش های پسا انتخاباتی و یورش به کنگره این کشور توسط هواداران خشونت طلب «دونالد ترامپ» رئیس جمهور پیشین موجب بی اعتمادی روز افزون مردم آمریکا به دولت و حاکمیت و نیز رسانه های این کشور شده است.
این وضعیت در آمار موسسات معتبر نظرسنجی نیز آمده است و نظرسنجی ها نشان می دهد که مردم آمریکا، رسانه ها را به عنوان دشمن خود تصور می کنند. بر اساس نظرسنجی که موسسه «راسموسن» انجام داده است، ۵۸ درصد از رای دهندگان آمریکایی با این موضوع موافق هستند که رسانه ها «واقعا دشمن مردم» هستند.
در گزارش «راسموسن» آمده است: «۳۴ درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی، قاطعانه با این موضوع اعلام موافقت کرده اند که رسانه های آمریکا دشمن منافع مردم هستند.»
در این نظرسنجی، شرکت کنندگان با اجماع گفته اند که اعتقاد دارند «اخبار جعلی» یک چالش به شمار می آید و اغلب آنها با گفته «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور سابق آمریکا، موافق هستند که رسانه ها به دشمن مردم تبدیل شده اند.
حملات ترامپ علیه رسانه های جریان اصلی آمریکا
دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا بارها و بارها در دوره چهار ساله خود در کاخ سفید، رسانه های آمریکایی را به تحریف واقعیت متهم کرد و رسانه های کشورش را «فاسد» خوانده و از نبود آزادی رسانه در این کشور انتقاد کرده بود. از جمله او طی توئیتی در آخرین هفته های حضورش در کاخ سفید نوشته بود: «آمریکا آزادی رسانه ندارد، ما سرکوب روایت ها یا فقط اخبار جعلی داریم.»
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، رویکردهای ضدرسانه ای از سوی رئیس جمهور سابق آمریکا، به تضعیف بسیار زیاد رسانه ها منجر شد و خشونت، نفرت پراکنی و به استهزاء گرفتن رسانه ها در ایالات متحده امریکا نشان می دهد که چگونه آزادی مطبوعات تضعیف می گردد. در عین حال ترامپ در استراتژی ضد رسانه ای خود تنها نبود، بلکه مقلدانی در دیگر کشورها نیز داشت که مانند او علیه رسانه ها جبهه گیری می کردند، مانند رئیس جمهور برزیل که همواره به پیروی از ترامپ علیه رسانه ها در آمریکا لاتین مشهور بود.
درواقع ترامپ با مواضع خود علیه رسانه های غالب در آمریکا مانند سی ان ان یا نیویورک تایمز، به شبهه عمومی علیه این گونه رسانه های جریان اصلی دامن زد و اعتماد عمومی به این رسانه ها را بیش از گذشته خدشه دار کرد.
تضعیف آزادی مطبوعات در غرب
نکته جالب آن که آزادی مطبوعات و رسانه ها در غرب طی چند سال گذشته به شدت در آمریکا و برخی کشورهای اروپایی در معرض تهدید قرار گرفته است.
از جمله در جریان گزارش دهی از اعتراض های اخیر به مرگ جورج فلوید، مرد سیاه پوست امریکایی، آشکار شد که دموکراسی های غربی نیز آزادی بیان را محدود می کنند. یک خبرنگار شبکه «سی ان ان» در حال گزارش دهی در پیش روی دوربین بازداشت شد و دو کارمند خبرگزاری رویترز و همچنین خبرنگار یک روزنامه سوئدی با گلوله پلاستیکی مصدوم شدند. از سوی دیگر اشتفان زیمونس خبرنگار دویچه وله نیز در معرض شلیک پلیس قرار گرفت و گزارش مستند همه این فشارها بر خبرنگاران موجود است.
علاوه بر این ها در جولای سال 2020، حداقل ۲۶ مورد خشونت برجسته علیه کارمندان رسانه ها درمجتمع یا پلاتفورم آنلاین «ردیاب آزادی مطبوعات در ایالات متحده» (US Press Freedom Tracker) ثبت شد که به این ترتیب مجموع آمار خشونت علیه روزنامه نگاران در ایالات متحده فقط از شروع سال 2020 تا شش ماه اول این سال به ۹۶ مورد رسید که رقمی بسیار قابل توجه است.
همچنین گزارش سال 2020 سازمان «شورای اروپا» در مورد آزادی مطبوعات نشان می دهد که در اروپا نیز خشونت علیه خبرنگاران و رسانه ها افزایش یافته است. براساس این گزارش در سال ۲۰۱۹ مجموعاً ۱۴۲ حمله جدی علیه رسانه ها در ۲۵ از ۴۷ عضو این سازمان ثبت شده است، در حالی که در سال ۲۰۱۸ این آمار ۱۳۹ حمله در ۳۲ کشور بود.
در همین ارتباط نیز سازمان گزارشگران بدون مرز در رده بندی آزاد مطبوعات در ۲۰۲۰ از تهدیدات فزاینده علیه رسانه ها در کشورهای بلغارستان، رومانی، مجارستان، لهستان، یونان، کرواسی، مالت و بریتانیا هشدار داده است.
در گزارش گزارشگران بدون مرز آمده است: «در بریتانیا، ادارات همواره آزادی مطبوعات را محدود می کنند و غالباً مسایل امنیت ملی را دلیل می آورند.»
اخبار جعلی، بلای جان رسانه های آمریکایی
موضوع دیگری که باعث تشدید بی اعتمادی به رسانه ها در آمریکا شده، انتشارر اخبار جعلی و غیرموثق از سوی این رسانه هاست.
انتشار اخبار جعلی یا همان «فیک نیوز» از زمان آغاز تهاجم و جنگ آمریکا علیه عراق آغاز شد و بعدتر مشخص شد که خبرهای مربوط به انبار تسلیحات کشتار جمعی شیمیایی صدام که رسانه های آمریکایی آن را بازتاب بسیاری داده بودند، ساختگی و جعلی بوده است. این موضوع کمر اعتبار رسانه های آمریکایی را شکست.
از سوی دیگر ترامپ همواره اعتبار رسانه ها را با عنوان اخبار جعلی زیر سوال می برد و مشروعیت رسانه های معتبر آمریکایی را که مدعی شفافیت و آگاهی رسانی بودند، به چالش کشید. او با جنجال های زیاد توانست مساله فیک نیوز (اخبار جعلی) را این قدر بزرگ‌نمایی کند که مردم در اعتبار رسانه های قدرتمند با امکان اقتصادی بالا شک کنند.
انحصار رسانه ای و محدودسازی صدای مخالف
در عین حال باید به این موضوع توجه داشت که برخلاف شعارهای مبتنی بر آزادی صدای همه گروه ها و طیف های فکری، اما در واقع جریان مسلط رسانه ای در آمریکا در دستان گروهی از سرمایه داران کلان نیویورکی است.
همین انحصار رسانه های آمریکایی در دستان سرمایه داران کلان باعث شده تا دیگر نحله ها و جریان های فکری از جمله گروه های دارای گرایشات چپ نتوانند در میان رسانه های عمده و جریان اصلی جایی برای عرض اندام داشته باشند.
حتی بدتر از این در آمریکا، به بهانه های گوناگون و ساختگی رسانه هایی که اخبار و تحولات خاورمیانه و جریان مقاومت را پوشش می دهند، دچار محدودیت و حتی لغو مجوز فعالیت می شوند، از جمله طی چند سال گذشته دفتر بسیاری از رسانه های مستقل غیر آمریکایی مانند العالم، المنار و یا حتی پرس تی وی در شهرهای آمریکا و حتی اروپا مسدود و یا محدود شده است. همین رویکرد دوگانه در آمریکا و کشورهای غربی در قبال رسانه های مختلف و ایجاد محدودیت برای رسانه های مستقل از جریان سرمایه داری باعث شده تا اعتماد به عملکرد رسانه ها در غرب و بویژه در آمریکا به شدت کاهش پیدا کند و در واقع شهروندان آمریکایی با دیده تردید اخبار و تحولات در رسانه های کشورشان را دنبال کنند.
