الوقت- در شرایطی که ماراتن مذاکرات صلح درون افغانی در دوحه قطر میان نمایندگان دولت افغانستان و هیئت طالبان بدون پیشرفت خاصی برای رسیدن به توافق دنبال می شود و همچنین جنگ و ناامنی طی هفته گذشته شدت یافته و تلفات زیادی را از هر دو طرف و همچنین از میان غیرنظامیان افغان در برداشته است، در اقدامی حائز اهمیت عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی صلح افغانستان روز دوشنبه در سفری سه روزه وارد اسلام آباد شد تا در مورد روند صلح افغانستان با دولتمردان پاکستانی مذاکره کند. این نخستین سفر عبدالله عبدالله در مقام رئیس شورای عالی صلح به پاکستان از سال 2018 محسوب می شود.
در بیانیه وزارت خارجه افغانستان پیش از این سفر آمده است "این دیدار فرصتی برای تبادل نظر گسترده در مورد روند صلح افغانستان و تقویت روابط دو جانبه پاکستان و افغانستان فراهم می کند." همچنین در این بیانیه گفته شده "پاکستان از تمام تلاشهای صلح ، ثبات و سعادت مردم افغانستان کاملاً حمایت می کند. سفر دکتر عبدالله عبدالله به تقویت بیشتر دوستی ، برادری و همکاری نزدیک بین دو کشور کمک خواهد کرد. "
گفتگوهای درون افغانی هنوز در مراحل اولیه است. دولت افغانستان می خواهد طالبان در مورد پذیرش آتش بس دائمی قانع کنند ، خواسته ای که تاکنون توسط گروه شورشی رد شده است.
دیدگاه پاکستان به مذاکرات صلح افغانستان
روابط آشکار و پنهان اسلام آباد و طالبان و نفوذ این کشور بر طالبان همواره محل مناقشه و بی اعتمادی دولت افغانستان به همسایه جنوبی خود بوده است. با این حال نقش آفرینی جدید دولت عمران خان برای سوق دادن طالبان به سوی مذاکرات با آمریکا و از طرف دیگر نقشی که اسلام آباد در شکلگیری گفتگوهای درون افغانی ایفا کرد، دولتمردان کابل را به امکان تعامل سازنده با اسلام آباد برای ایجاد صلح در افغانستان امیدوار کرده است.
چند ماه پس از انتخاب عمران خان به عنوان نخست وزیر پاکستان در ژوئیه 2018 جنگ لفظی میان کاخ سفید و اسلام آباد بر سر کمک های ایالات متحده به پاکستان و نقش این کشور در جنگ علیه تروریسم شدت یافت. اما در ماه دسامبر (آذر97 ) ، اندکی پس از اولین سفر خلیل زاد به منطقه به عنوان نماینده آمریکا ، ترامپ با ارسال نامه ای به خان خواستار کمک وی در روند صلح افغانستان شد.
پاکستان در میان ناباوری خلیلزاد با این موضوع همراهی کرد. برای پاکستان نتایج این مذاکرات محل تلاقی منافع مهمی بود: خان مدت هاست که با حضور نظامی آمریکایی ها در افغانستان مخالف است و از توافق با طالبان از طریق مذاکره طرفداری می کند. در همین حال ، ارتش پاکستان که نقش اصلی را در پرونده افغانستان بر عهده دارد تشخیص داد که تثبیت جایگاه سیاسی طالبان در افغانستان از طریق شکلگیری هرگونه توزیع قدرت در توافقنامه صلح به احتمال زیاد با چشم انداز "عمق استراتژیک" پاکستان (یعنی وجود یک دولت متحد در افغانستان) همسو خواهد بود. هیچ شکی نیست که با روابط اسلام اباد دولت فعلی افغانستان سرد و تنش آمیز است.
از طرف دیگر پاکستان از مزایای همکاری در مذاکرات صلح نیز بهره مند شده است و در پی آن است تا چهره سابق خود را در ارتباط با تروریسم پاک کند بویژه که نام این کشور در کارگروه اقدام مالی علیه پولشویی در یکسال اخیر در وضعیت خاکستری ثابت باقی مانده است. این عوامل پاکستان را بر آن داشت تا طالبان را به میز مذاکره سوق دهد.
با این حال انتظارات پاکستان از مذاکرات صلح با دو موضوع همخوانی ندارد. اولین مورد خروج عجولانه آمریکا است. بر اساس توافقنامه صلح دوحه میان آمریکا و طالبان، جدول زمانی ژوئیه 2021 برای خروج نیروهای خارجی تعیین شده است. برای پاکستان ، این دوره زمانی برهه خلا قدرت پس از خروج نیروهای ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی از افغانستان را تداعی می کند.
عمران خان اخیرا در مطلبی که برای واشنگتن پست نوشت در مورد تعیین جدول زمانی غیرواقعی برای روند صلح افغانستان هشدار داد.
وی نوشت: "همه کسانی که در روند صلح افغانستان سرمایه گذاری کرده اند باید در برابر وسوسه تعیین جدول زمانی غیر واقعی مقاومت کنند." به نظر می رسد اظهارات وی حاکی از آن است که مذاکرات درون افغانی برای رسیدن به اجماع روندی زمانبر باشد. در واقع اگرچه پاکستان از خروج نیروهای آمریکایی حمایت میکند اما همچنین نمی‌خواهد یک امارت اسلامی همانند آنچه در اوایل دهه 1990 افغانستان روی داد را شاهد باشد که تهدیدات امنیتی را برای این کشور نیز بالا برد.
پاکستان به دنبال شکل دادن به نوعی از آرایش تقسیم قدرت در افغانستان است که طالبان در آن به اندازه کافی نقش داشته باشد. در واقع این کشور در تلاش است تا از طریق مرحله دوم گفتگوهای طالبان و کابل ، با عقب نشینی کُند آمریکا ، وضعیت خود را به عنوان بازیگر اصلی صحنه تحولات افغانستان حفظ کند.
بیم و امیدهای کابل از نقش پاکستان در مذاکرات
تلقی از نوع دیدگاه پاکستان به روند صلح در افغانستان بیم و امیدهایی را برای کابل ایجاد کرده است که موضوع سفر عدبالله عبدالله می باشد. کابل امیدوار است که اسلام اباد از نفود خود بر طالبان به عنوان اهرمی برای کاهش و توقف عملیاتهای این گروه و پذیرش آتش بس در شرایط مذاکره استفاده کند. جناح های ضد صلح و توافق در طالبان کم نیستند و بخش عمده ای از ناامنی‌های اخیر می‌تواند در نتیجه اقدامات این گروه ها برای به شکست کشاندن مذاکرات باشد. با این حال این سوال باقی است که آیا رویکرد پاکستان به گروه های شبه نظامی - به ویژه حقانی ها - به طور اساسی تغییر خواهد کرد؟
گزارش وزارت امور خارجه آمریکا در ماه ژوئیه (تیر) در مورد تروریسم حاکی از آن است که حقانی ها و طالبان افغانستان هنوز در پاکستان پناهگاه امن دارند.
واقعیت آن است که تا زمانی که ارتش معمار اصلی سیاست خارجی پاکستان در مورد افغانستان می باشد، به سادگی نمیتوان در مورد تغییر رویه مداخلات بی ثبات ساز اسلام آباد در افغانستان اظهار نظر کرد. موضوع نگران کننده این است که ارتش پاکستان در دو سال گذشته به طور قابل توجهی تسلط خود بر دولت غیرنظامی عمران خان تحکیم بخشیده است. شهید اعلام کردن اسامه بن لادن از سوی نخست وزیر در همین راستا قابل خوانش است.
