پایگاه تحلیلی الوقت - ترکیه به تازگی اعلام کرده که قرار است موزه ایاصوفیا در شهر گردشگری استانبول را تبدیل به محل اقامه نماز جمعه این شهر کند.
در همین ارتباط رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، پس از ابلاغ دادگاه عالی این کشور، رسماً اعلام کرد که موزه ایاصوفیه در استانبول به مسجد تبدیل می‌شود.
شاید در نگاه نخست تبدیل یک موزه مسجد به محل اقامه نماز در استانبول ترکیه موضوعی عادی و طبیعی به نظر رسد، اما این اقدام در عین حال واکنش‍های بین المللی گسترده‌ای را به همراه داشته است.
در برابر تصمیم اخیر دولت ترکیه در ارتباط با مسجد ایاصوفیا، بسیاری از کشورهای غربی و اروپایی واکنشی منفی از خود نشان دادند و حتی برخی از این کشورها نسبت به تصمیم اخیر دولت اردوغان ابراز تاسف کرده‌اند.
ایاصوفیا، میدان اختلاف جدید ترکیه و غرب
ترکیه در رابطه با کشورهای غربی بویژه اروپا و آمریکا مدت‌هاست دارای اختلاف نظر است.
ترکیه در ارتباط با مسئله اکتشافات گازی در اروپا با یونان دارای اختلاف نظرهای عمیق و گسترده‌ای است و دیگر کشورهای اروپایی نیز در حمایت از یونان، اکتشافات گازی ترکیه در مدیترانه را محکوم می‌کنند.
از سوی دیگر آنکارا با پاریس بر سر مسئله لیبی به شدت دچار اختلاف و تعارض منافع هستند و درگیری‌های لفظی آنان تا سرحد دو کشور متخاصم پیش رفته است.
ترک‌ها همچنین با خرید سامانه موشکی اس-400 از روسیه، آمریکایی‌ها را به شدت نگران ساخته و تهدیدات آمریکا علیه ترکیه برای لغو قرار داد خرید موشک‌های اس 400 از روسیه تا کنون بی تاثیر بوده است و ترکیه مصمم به تداوم شراکت تسلیحاتی خود را مسکو برخلاف میل غرب است.
موضوع سوریه، قبرس و پناهجویان از دیگر مسائل مورد اختلاف ترکیه با دیگر کشورهای اروپایی است که همچنان بی سرانجام ادامه یافته و حال موضوع تبدیل موزه ایاصوفیه به محل اقامه نماز بر مجموعه اختلافات انباشته ترکیه و غرب افزوده است.
چرا غرب نسبت به ایاصوفیا حساسیت دارد؟
این نخستین بار نیست که موضوع کاربری و نحوه استفاده از مسجد تاریخی ایاصوفیه در استانبول ترکیه، به تشدید اختلاف های ترکیه و یونان منجر می شود.
نکته قابل تامل در این زمینه، تلاش یونان برای تسویه حساب با ترکیه است.
چنین به نظر می رسد که یونان درکنار اختلاف های متعدد خود با ترکیه، تلاش می کند از این موضوع نیز جهت اهداف خود علیه ترکیه بهره برداری نماید.
یونان با طرح اتهام های متعدد علیه ترکیه، تلاش می کند نقش اروپا را در امور داخلی ترکیه برجسته تر سازد.
تصمیم ترکیه درباره ایاصوفیا با انتقاد دیگر کشورهای غربی از جمله فرانسه نیز روبرو شد. چنین به نظر می‌رسد که فرانسه نیز
تنش های دیپلماتیک میان ترکیه و یونان درپی انتقاد آتن از برگزاری مراسم قرائت قرآن در مسجد ایاصوفیه واقع دراستانبول شدت گرفته است.
آتن مدعی است؛ برگزاری مراسم دینی در مسجد تاریخی معروف ایاصوفیه ترکیه با کنوانسیون یونسکو مبنی بر حفاظت از اماکن تاریخی تناقض دارد.
تغییر کاربری ایاصوفیا چه دستاوردی برای ترکیه دارد؟
دولت اردوغان به رویکرد اسلامی خود در نظام سکولار ترکیه معروف است. طی سال‌های گذشته نیز دولت اردوغان با وجود دستاوردهای قابل توجهی که در ترکیه به دست آورده، اما در داخل حزب حاکم عدالت و توسعه دچار شکاف‌ها و انشعاب‌هایی شده بود و برخی از هم حزبی ها و هم پیمانان سابق اردوغان، از جمله داوود اوغلو، وزیر خارجه سابق دولت اردوغان و تعدادی دیگر مانند عبدالله گل با حدایی از حزب عدالت و توسعه به صف منتقدان اردوغان پیوسته بودند.
با این حال اقدام اردوغان در تغییر کاربری ایاصوفیا از موزه به مسجد به استقبال گسترده‌ای نه تنها در سطح جامعه این کشور روبرو شد، بلکه حتی منتقدانی همچون داوود اوغلو را نیز به صف حامیان اردوغان در موضوع ایاصوفیا پیوستند.
استقبال عمومی و حمایت افکارعمومی از اقدام اردوغان نه تنها برخی انتقادات داخلی از او در صحنه سیاسی را به حاشیه رانده، بلکه فراتر از آن به تقویب و تثبیت دوباره چهره و جایگاه دولت اردوغان در ترکیه منجر خواهد شد. همین موضوع دستاوردی قابل توجه برای اردوغان در سیاست داخلی به شمار می‌رود.
از سوی دیگر در صحنه خارجی نیز، مخالفت کشورهای غربی و اروپایی با تصمیم اردوغان یک کارت برنده واقعی برای اردوغان در برابر مذاکرات آتی با غرب به شمار می‌رود. بعد از این دولت اردوغان به راحتی در برابر موضوعات مورد اختلاف با غرب از جمله در مسائلی همچون لیبی، مدیترانه، سوریه، پناهجویان و... دارای کارت بازی بنام «مسئله ایاصوفیا» خواهد بود که می‌تواند به تقویت جایگاه چانه زنی آنکارا منجر شود.
