الوقت- هفته گذشته وزرای دفاع چین و کره جنوبی در حاشیه مذاکرات امنیتی بانکوک توافقاتی را برای تضمین ثبات در شمال و شرق آسیا با ایجاد خطوط مستقیم میان ارتشهای دو کشور و برخی همکاری های دفاعی در آینده انجام دادند. این اقدام در زمانی رخ داده که سئول از درخواست اخیر آمریکابرای افزایش هزینه های نظامی به 5 میلیارد دلار شدیداً ابراز نارضایتی کرده است.
از دو سال گذشته تا کنون بحران در شبه جزیره کره وارد مراحل جدیدی شده است. باوجودی که نگاه به شرق و تسلط براین منطقه برای مهار چین اولویت اول سیاست خارجی فعلی آمریکاست، اما تا کنون هزینه منافع آمریکا در این منطقه به عهده متحدین واشنگتن از جمله کره جنوبی و ژاپن بوده است. از زمان مذاکرات سنگاپور در خرداد سال 97 تاکنون، روند تحولات نشان داده است که راهبرد آمریکا یافتن راه حل عملی برای پایان دادن به مناقشات شبه جزیره کره نیست. 9 ماه بعد از مذاکرات سنگاپور، ترامپ جلسات مذاکره هانوی ویتنام را نیمه کاره رها کرد و تلویحا نفوذ چین در هیئت حاکمه کره شمالی را یکی از دلایل شکست مذاکرات دانست. اقدامات ترامپ در یک سال اخیر نشان داد نه تنها عزمی برای پایان دادن به بحران دو کره ندارد، بلکه به دنبال ایجاد آشوب مرکب برای بهره برداری چند جانبه از آن است. به عنوان نمونه در فاصله بین مذاکرات سنگاپور و هانوی، در بهمن ماه 2019سئول را مجبور کرد تا برای حضور ۲۸ هزار و ۵۰۰ نیروی آمریکایی ۸.۲ درصدبودجه اختصاص داده وآنرا به حدود ۸۹۰ میلیون دلار برساند از طرف دیگر این قرارداد را به جای سه یا پنج سال فقط تا یکسال تمدید کرد. پس از این بهره برداری بود که ترامپ با آسودگی خاطر مذاکرات هانوی را در ماه مارس ترک کرد.
بازی تکراری واشنگتن
از اوایل ماه اکتبر/مهر آمریکا دوباره از سرگیری مذاکرات با کره شمالی را مطرح نموده است. اما این بار چندین مساله باعث شده تا محیط بازی متفاوت از دو سال گذشته باشد. از تیرماه تا کنون روابط بین ژاپن و کره جنوبی به عنوان دو متحد آمریکا بر سر آثار دوران استعمار ژاپن بر کره و همچنین جزایر تاکشیما(دوکو) رو به تیرگی رفته است. این مساله به هیچ وجه در راستای منافع آمریکا نیست زیرا اختلاف بین این دو متحد آنها را به سوی چین سوق میدهد. بنابراین در همان مراحل آغازین«جان سالیوان» قائم مقام وزارت امور خارجه آمریکا برای حل بحران راهی ژاپن شد. سئول اخیرا اعلام کرد به دلیل رفتار نامناسب ژاپن و محدودیتهای تجاری که بر سئول اعمال کرده، قصد ندارد «توافق کلی امنیت نظامی» با ژاپن را تمدید کند.
بنابراین مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا رئیس پنتاگون پس از یک نشست بلندپایه در زمینه سیاست دفاعی با «جئونگ کیونگ دوو» وزیر دفاع کره جنوبی گفت که دو کشور باید نسبت به رزمایش نظامی مشترک شان انعطاف پذیر باشند تا از تمهیدات دیپلماتیک برای پایان دادن به برنامه هسته ای کره شمالی حمایت شود. این فشار و باج گیری آمریکا از کره جنوبی باعث شد تا این کشور روز جمعه موقتاً پایان دادن به این پیمان نظامی را به تعویق بیاندازد .در واکنش به این اقدام ، توکیو که از فشار آمریکا بر سئول آگاه بود موضعی برتری جویانه اتخاذ نمود. «آبه شینزو» نخستوزیر ژاپن اعلام کرد که توکیو برای تصمیم کره جنوبی مبنی بر به تعویق انداختن پایان توافقنامه اشتراکگذاری اطلاعات نظامی با ژاپن، هیچ امتیازی را در نظر نگرفته است.» او در ادامه تاکید کرد: «کره جنوبی به دلیل فشارهای شدید از سوی آمریکا، این تصمیم را گرفته است.»
این اعمال فشار تحقیرآمیز بر کره جنوبی در کنار چشم انداز ناامید کننده مذاکرات واشنگتن-پیونگ یانگ قرار دارد.« کیم یونگ چول » مذاکره کننده ارشد هسته ای کره شمالی، پنجم آبان دربیانیه ای اعلام کرد:« پیشرفتی در روابط ایالات متحده و کره شمالی حاصل نشده است و خصومتهایی که می توانند به تبادل آتش منجر شوند، همچنان ادامه یافته است». او با لحنی تهدید آمیز تاکید کرد:« آمریکا مرتکب اشتباه خواهد شد اگر ضرب الاجل یک ساله برای پایان یافتن روابط دوستانه رئیس جمهوری دونالد ترامپ و رهبر کیم جونگ اون را نادیده بگیرد.» علاوه براین، کره شمالی نیز از بازی آمریکا با پیونگ یانگ توسط کشورهای واسطه آگاه است؛ هفته گذشته «کیم میونگ-گیل» فرستاده ارشد کره شمالی در امور هسته ای در واکنش به در خواست آمریکا برای انتخاب یک کشور ثالث (سوئد) گفت: « پیونگ یانگ تنها زمانی تمایل به تعامل دارد که واشنگتن ابتدا یک راه حل بنیادین برای حل این بن بست هستهای ارائه کند.» او در ادامه اضافه نمود:« در حال حاضر کره شمالی و آمریکا شناخت خوبی از یکدیگر دارند و نیازی به تلاش سوئد برای مذاکره میان پیونگیانگ و واشنگتن نیست.» با توجه به موارد مذکور و بی اعتمادی که در بین مقامات کره جنوبی نسبت به تضمینهای امنیتی آمریکا شکل گرفته است، سئول به دنبال اتخاذ سیاستهای متفاوت و مستقل تری برای خروج از چرخه انفعال-باج دهی است.
سیاستهای مستقل کره جنوبی
ماه سپتامبر/شهریور وزارت دفاع کره جنوبی در بیانیه ای اعلام کرد: «با توجه به فضای امنیتی نامطمئن فعلی، دولت در حال سرمایه گذاری هنگفتی در قابلیت های دفاعی است.» از جمله این اقدامات ساخت یک ناو هواپیما بر سبک است. در این مورد دانیل پینکستون استاد روابط بین المللی در دانشگاه تروی سئول ،ماه گذشته در مورد سیاستهای جدید نظامی سئول معتقد است: «در بلندمدت مقام های کره جنوبی قصد دارند تسلیحات ساخت این کشور را در سراسر جهان عرضه کنند. شرکتهای دفاعی کره جنوبی خواستار افزایش صادرات تسلیحات نظامی شده اند». کره جنوبی ترجیح میدهد به جای هزینه های نظامی هرساله که برای حضور نظامی آمریکا افزایش میدهد این هزینه ها را صرف زیرساختهای نظامی پایدار و درونزا کند.
براین اساس سئول قصد دارد طی سال های 2020 تا 2024 میلادی بودجه نظامی را به بیش از 239 میلیارد دلار افزایش دهد .اقدام دیگری که سئول همزمان درپیش گرفته ، افزایش ابتکار برای تنش زدایی با کره شمالی است مانند دیدار سران دو کشور در روستای صلح پانموجوم در تاریخ27آوریل/ 7 اردیبهشت بود که بیانیه مشترکی در مورد صلح و اتحاد دو کره منتشر نمودند. در کنار این اقدامات، سئول به دنبال تقویت مناسبات امنیتی خود با کشورهای قدرتمند منطقه مانند روسیه و چین برای کاهش نقش آمریکاست. ماه ژوئن معاونین وزرای دفاع روسیه و کره جنوبی در حاشیه کنفرانس امنیتی سنگاپور توافقاتی برای توسعه همکاری های دفاعی دو کشور انجام دادند.
در این میان توسعه روابط نظامی با چین ازحساسیت بیشتری برخوردار است.آمریکا بیش از 80 پایگاه نظامی در کره جنوبی دارد، قبل از اینکه این پایگاهها تضمینی برای امنیت سئول در برابر کره شمالی ایجاد کند، به نظر میرسد که در راستای سیاست مهار چین قرار دارد. همکاری های امنیتی اخیر چین و کره جنوبی باعث تضعیف روابط امنیتی واشنگتن-سئول نیز میشود زیرا کره جنوبی که در میانه روابط امنیتی با این دو قدرت قرار گرفته است تاکنون سعی کرده بود با احتیاط قدم برداشته و ضمن تقویت روابط دفاعی با واشنگتن، چین را نیز تحریک نکند اما همکاری های اخیر با چین چرخش آشکارتری در مواضع سئول را نشان میدهد. هفته گذشته روزنامه کوریا تایمز کره جنوبی در مقاله ای نوشت: «ائتلاف امنیتی آمریکا-کرهجنوبی احتمالا به خاطر زیادهطلبیهای واشنگتن از بین خواهد رفت.»
