دونالد ترامپ روز چهارشنبه در حساب توئیتری خود نوشت: «پس از پیروزی تاریخی علیه داعش اکنون زمان بازگرداندن جوانان رشید ما به خانه فرا رسیده است». این توئیت موجی از نگرانی و واکنش‌ها را در داخل آمریکا و نیز در سطح بین‌المللی به همراه داشت
الوقت- دونالد ترامپ روز چهارشنبه در حساب توئیتری خود نوشت: «پس از پیروزی تاریخی علیه داعش اکنون زمان بازگرداندن جوانان رشید ما به خانه فرا رسیده است». این توئیت موجی از نگرانی و واکنش‌ها را در داخل آمریکا و نیز در سطح بین‌المللی به همراه داشت. ایالات متحده هم‌اکنون حدود دو هزار نیرو در سوریه دارد که بیشتر آنها نیروهای عملیاتی ویژه هستند و با متحدان کرد و شبه‌نظامیان عرب موسوم به نیروهای دمکراتیک سوریه کار می‌کنند. خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را می‌توان تاییدی بر دکترین حاکم بر سیاست خارجی دونالد ترامپ در کشور سوریه ارزیابی کرد. بدین معنا که آمریکا به هیچ عنوان نباید با تعهد به دیگر بازیگران بین‌المللی، زمینه درگیر شدن خود در بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را ایجاد کند و بر همین اساس، واشنگتن به شکل مداوم از تعهدات به متحدان خود دست می‌کشد و از عهدنامه‌ها و حتی سازمان‌های بین‌المللی نیز خارج می‌شود. با تمام این اوصاف، تصمیم ترامپ برای خارج کردن نظامیان آمریکایی از مناطق شمال و شمال شرق سوریه، سطحی بزرگ از واکنش‌های منفی را در پی داشته است.
دفاع ترامپ از تصمیم خود برای خارج کردن آمریکا از سوریه
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا روز پنج‌شنبه در پیام‌های توییتری اظهار کرد: تصمیم عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی از سوریه ناگهانی نبوده و من سال‌های قبل به ویژه شش ماه قبل درباره این مساله صحبت کرده بودم، روسیه، ایران و سوریه و دیگر طرف‌ها دشمن بومی داعش هستند و اکنون زمان آن رسیده که نیروهای ما به وطن بازگردند. وی با دفاع از تصمیم خود گفت: من به قولی که در کمپین انتخاباتی‌ام دادم وفا کردم. زمان آن رسیده به سرزمین خود بازگردیم و به حل مشکلات داخل آمریکا بپردازیم. رئیس‌جمهوری آمریکا تاکید کرد: زمان آن رسیده دیگران در سوریه بجنگند. وی این سوال را مطرح کرد که آیا آمریکا می‌خواهد پلیس خاورمیانه شود که فقط جان افرادی را از دست داده و تریلیون‌ها دلار برای حمایت از دیگران هزینه کند؟ درحالی که غالبا آنها قدر کاری که می‌کنیم را نمی‌دانند. وی افزود: آیا می‌خواهیم برای همیشه آنجا بمانیم؟ اما زمان آن رسیده دیگران در آنجا بجنگند.
استعفای معنادار جیمز متیس از ریاست پنتاگون
بدون تردید مهم‌ترین واکنش تصمیم ترامپ برای خروج ارتش آمریکا از سوریه را می‌توان، استعفای وزیر دفاع آمریکا ارزیابی کرد. در همین زمینه، بر اساس گزارش آسوشیتدپرس، جیمز ماتیس نیز نامه استعفایی منتشر کرده و در آن ضمن اعلام کناره‌گیری خود از دولت ترامپ، به اختلاف‌نظرهایش با رییس‌جمهوری آمریکا اشاره کرده است. ماتیس در بخشی از این نامه نوشته است: از آنجا که شما حق داشتن وزیر دفاعی را دارید که در خصوص این مسائل و سایر موضوعات نظراتش با نظرات شما بیشتر همسو باشد، معتقدم اقدام درست برای من این است که از سمت خود کناره‌گیری کنم. ماتیس خاطرنشان کرد: در شرایطی که ایالات متحده کشوری با نقش اساسی در جهان آزاد است، ما نمی‌توانیم بدون حفظ هم‌پیمانان قدرتمند خود و احترام به این هم‌پیمانان، این نقش را به طور موثر ایفا نموده و از منافع خود حفاظت کنیم. او نوشت: ما باید در راستای پیشبرد نظام بین‌المللی که برای امنیت، آبادانی و ارزش‌هایمان بیشترین فایده را داشته باشد، هر آنچه را که ممکن است، انجام دهیم و در این راستا از طریق انسجام با هم‌پیمانان خود، قدرتمندتر می‌شویم. ماتیس به ابراز نگرانی در خصوص روسیه و چین پرداخته و تصریح کرد، این دو کشور به صراحت نشان داده‌اند که «خواهان ایجاد جهانی هستند که با مدل مستبدانه آنها منطبق باشد». او تأکید کرد، کشورش باید رویکردی قاطع و مشخص در قبال این کشورها داشته باشد؛ کشورهایی که منافع راهبردی آنها به طور روزافزون با منافع آمریکا در تعارض و تنش است.
در واکنش به موضوع استعفای جیمز ماتیس دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا در صفحه توییتر خود نوشت: «ژنرال جیمز ماتیس پس از خدمت در دولت من به عنوان وزیر دفاع طی دو سال گذشته، در پایان فوریه با سربلندی بازنشست می‌شود. در دوره وزارت جیم، پیشرفت عظیمی به ویژه در زمینه جنگ‌افزارهای جدید حاصل شده است.» او ادامه داد: «ژنرال ماتیس در این مورد که هم‌پیمانان و سایر کشورها سهم خود را از تعهدات نظامی بپردازند، کمک بزرگی به من کرد. وزیر دفاع جدید به زودی معرفی خواهد شد. از جیم به خاطر خدماتش بسیار سپاسگزارم!»
اعلام آمادگی ارتش ترکیه برای حمله به شرق فرات
در شرایطی که تصمیم ترامپ سطحی بزرگ از تنش را در داخل آمریکا و نیز در سطح جهانی ایجاد کرده ایت، وزیر دفاع ترکیه در شرایطی که به قطر سفر کرده است در سخنرانی خود در پایگاه نیروهای ارتش ترکیه در دوحه، از آمادگی کامل ارتش ترکیه برای حمله مواضع کردهای سوریه در منبج وشرق فرات خبر داد. خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه در اظهاراتی با اشاره به آمادگی نیروهای ارتش ترکیه به منظور آغاز عملیات نظامی در شرق فرات عنوان کرد: گفته می شود در شرق فرات و منبج برخی تونل‌ها و خندق ها حفر شده است. چه تونل حفر کنند چه خندق و یا چه در دل زمین پنهان شوند، زمانش که فرا برسد آنها را در همان گودال ها دفن خواهیم کرد. هیچ کس شکی در این باره نداشته باشد.
واکنش شدیداللحن کردهای سوریه به تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا
تصمیم ترامپ برای خروج آمریکا از سوریه به شدت موجب نگرانی کردهای سوریه شده است. در همین زمینه، ائتلاف به رهبری کردها در سوریه هم در واکنش به تصمیم تصمیم غیرمنتظره دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، برای خارج کردن نیروهای این کشور از سوریه گفته که این اقدام آمریکا به داعش امکان تجدید قوا می دهد. بیانیه‌ای که از سوی نیروهای دموکراتیک سوریه (اس‌دی‌اف) منتشر شده هشدار می‌دهد «خلاء نظامی به وجود آمده، نیروهای ائتلاف را میان دو جبهه متخاصم گیر می‌اندازد.»
علاووه براین، سخنگوی نیروهای ارتش دموکراتیک سوریه در اظهاراتی با اشاره به انتشار اخبار خروج نیروهای آمریکایی از سوریه گفت این تصمیم آمریکا مبارزه با ترور را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به گزارش کردپرس، امجد عثمان، سخنگوی نیروهای ارتش دموکراتیک سوریه در اظهاراتی با اشاره به انتشار اخبار خروج نیروهای آمریکایی از سوریه عنوان کرد: این تصمیم آمریکا مبارزه با ترور را تحت تأثیر قرار خواهد داد زیر این جنگ به مدتی بسیار طولانی ادامه خواهد داشت. همچنین شوان خابوری، مسئول کشورهای حوزه خلیج فارس جنبش جامعه دموکراتیک کردهای سوریه نیز در گفتگو با خبرگزاری صدای آمریکا در این خصوص عنوان کرد: اخبار منتشر شده مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از سوریه قطعی نیست. اگر چنین چیزی رخ دهد بار دیگر خشونت نه تنها در شرق فرات بلکه در تمامی شهرهای سوریه افزایش خواهد یافت.
علاوه براین، کمیته وضعیت فوق العاده روژاوا با انتشار بیانیه ای با انتقاد از این تصمیم آمریکا عنوان کرد: آمریکا در گذشته بارها در سوریه دچار بلاتکلیفی شده است. ولی این بار اگر بتواند جلوی اردوغان را بگیرد و او را از سوریه دور نگه دارد خواهد توانست از قتل عام و آواره شدن هزاران انسان از خانه های خود جلوگیری کند. آمریکا می تواند ترکیه را تشویق کند تا در درون مرزهای خود با کردها روند مذاکرات صلح جدیدی را آغاز کرده و این روند خشونت آمیز را متوقف کند. ما از دولت ترامپ و کنگره آمریکا درخواست می کنیم تا دیر نشده است از کردستان سوریه محافظت کنند.
در سطحی دیگر، همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد امکان ورود ارتش سوریه و همکاری آنها با نیروهای دموکراتیک سوریه برای دفاع از مناطق شمالی کشور در برابر تهاجم آنکارا وجود دارد. در همین زمینه، ریاض دِرار، رئیس مشترک مجلس دموکراتیک سوریه در پی تهدیدات ترکیه مبنی بر حمله نظامی به شرق فرات و انتشار اخبار خروج نیروهای نظامی ارتش آمریکا از سوریه، در گفتگو با روزنامه لبنانی الاخبار با اشاره به این تحولات عنوان کرد: ما از ارتش سوریه دعوت می کنیم تا به دفاع از مرزهای کشور بپردازد. ارتش سوریه سمبل کشور است و دفاع از مرزهای کشور به همراه این ارتش یک اقدام ملی به حساب می آید. وی در ادامه اظهارات خود با اشاره به اختلاف نظر موجود در خصوص سیستم فدرالیسم با دولت مرکزی سوریه نیز تصریح کرد: پروژه فدرالیسم یک پروژه ضروری از گذشته برای سوریه بود. ما در این خصوص با هیئت دولت مرکزی سوریه نیز گفتگو کرده و به آنان اعلام کرده ایم. بازخوردهای آن هم از رده های بالا صادر شد. به عنوان مثال اظهارات ولید معلم در خصوص فدرالیسم. ولی پروژه فدرالیسم لغو شد. اکنون دمشق باید به مطالبات ما بدون تعیین پیش شرط جواب بدهد.
وعده فرانسه برای حمایت از امنیت کردهای سوریه پس از خروج آمریکا
پس از اعلام تصمیم ناگهانی ترامپ برای خارج کردن نیروهای آمریکا از سوریه، شاهد وعده مهم دولت فرانسه برای حمایت از کردهای سوریه هستیم. در همین زمینه، به گزارش کردپرس، واشنگتن ایگزامینر گزارش داد یکی از دیپلمات های ارشد فرانسوی قول داده است کشورش امنیت کردهای سوریه را تضمین کند. آگنس وندر مول، از سخنگویان وزارت خارجه فرانسه گفت: « فرانسه در هفته های آینده به شدت تلاش خواهد کرد تا امنیت همه شرکای آمریکا در سوریه از جمله نیروهای دموکراتیک سوریه ( تحت رهبری نیروهای کرد سوریه) تضمین شود. یک منبع از ریاست جمهوری فرانسه نیز ضمن تاکید بر ادامه حضور نیروهای فرانسه در مناطق تحت کنترل کردهای سوریه، به رویترز گفته است چند تن از مقامات شورای دموکراتیک سوریه، شاخه سیاسی نیروهای دموکراتیک سوریه فردا وارد پاریس می شوند تا با رهبران فرانسه دیدار کنند. در صورت تحقق این وعده دولت فرانسه می‌توان دورانی جدید از نظم منطقه‌ای را شاهد باشیم و حتی می‌تواند معادلات از آنچه که اکنون وجود دارد بسیار پیچیده‌تر نیز شود.
واکنش منفی نمایندگان کنگره به تصمیم ترامپ
تصمیم دونالد ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی از سوریه واکنش قانونگذاران جمهوریخواه را به دنبال داشته است. سناتور جمهوریخواه لیندسی گراهام با انتقاد از این تصمیم گفته است، خروج نیروهای آمریکا از سوریه از «منظر ایران و دیگر بازیگران بد» به مثابه ضعف آمریکا برای مقابله با گسترش نفوذ ایران ارزیابی می شود. لیندسی گراهام تصریح کرده است: وقتی آمریکا از سوریه خارج می‌شود، ما خیلی ساده این کشور را به روسیه و ایران و به ویژه ایران تحویل می‌دهیم. سناتور جمهوریخواه مارکو روبیو نیز خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را اشتباهی وحشتناک توصیف کرده است. همچنین، مایک تورنر، نماینده جمهوریخواه مجلس نمایندگان و عضو کمیته نیروهای مسلح گفته است، زمان‌بندی خروج نیروهای آمریکایی از سوریه هنوز مشخص نیست.
مخالفت متحدان سنتی آمریکا
علاوه بر مخالفت نمایندگان کنگره و کردهای سوریه، کشورهای متحد آمریکا در رعصه بین‌المللی نیز واکنش‌های منفی را نسبت به تصمیم ترامپ نشان دادند. در مهم‌ترین واکنش، بنیامین نتانیاهو،نخست وزیر اسرائیل، در بیانیه ای اعلام کرد: «اسرائیل موضوع خروج سریع آمریکا از سوریه و تاثیر آن بر امنیت خود را بررسی می کند.» نتانیاهو همچنین تصریح کرد: «طی دو روز اخیر با دونالد ترامپ و وزیر امور خارجه آمریکا در خصوص خروج نیروهای آمریکایی از سوریه صحبت کرده است.» همچنین، دنی دانون، نماینده اسرائیل در سازمان ملل متحد، هم تاکید کرد که آن کشور نگرانی‌های خاص خود از حضور نیروهای ایرانی در سوریه دارد و به اقدامات خود در آن کشور «چه با حضور نظامیان آمریکایی یا روسی و چه بدون آنها ادامه خواهیم داد.» در همین حال یک سخنگوی دولت بریتانیا نیز گفته است که چنین تحولی به مثابه پایان نبرد ائتلاف بین المللی علیه داعش نیست و دولت بریتانیا خود را متعهد می داند که از شکست کامل داعش اطمینان حاصل کند. این سخنگو تصریح کرده است که بریتانیا به مذاکرات خود با آمریکا و دیگر اعضای ائتلاف بین المللی علیه داعش در خصوص وضعیت عملیاتی ادامه می دهد.
استقبال مسکو از تصمیم ترامپ
تصمیم ترامپ برای خروج آمریکا از سوریه، با استقبال روسیه نیز مواجه شد. در همین زمینه، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، گفته است که با ارزیابی پرزیدنت ترامپ درباره شکست گروه موسوم به «دولت اسلامی» (داعش) در سوریه موافق است، اما اضافه کرد که تاکنون نشانه‌ای از خروج نیروهای آمریکایی از سوریه وجود ندارد. پیش از این، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، در یک برنامه تلویزیونی گفته بود، این اقدام آمریکا می تواند راه را برای دستیابی به راه حل سیاسی واقعی باز کند.
