الوقت - با گذشت حدود 100 روز از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق در 12 می 2018 (22 اردیبهشت 1397) همچنان بحث تشکیل دولت جدید و برگزاری نشست پارلمان برای تشکیل فراکسیون اکثریت پارلمانی در جریان است. هر چند علت اصلی تاخیر کنونی را می‌توان در ارتباط با اعتراضات مطرح شده جناح‌های سیاسی پیرامون نتایج نهایی اعلام شده از سوی کمیسیون مستقل انتخابات عراق ارزیابی کرد اما واقعیت آن است که طی این زمان نسبتاً طولانی جناح‌های سیاسی پیروز در انتخابات نیز در مذاکرات قبل از تشکیل جلسه اول پارلمان نتوانسته اند به توافق با یکدیگر دست پیدا کنند.
با تمام این اوصاف، تایید رسمی و نهایی نتایج انتخابات پارلمانی 12 می از سوی دادگاه فدرال عراق در 19 آگوست 2018 (28 مرداد 1397) را می‌توان رخدادی مهم و قابل توجه برای زمینه سازی جهت تشکیل سریع کابینه و شروع به کار دولت ارزیابی کرد. زمانی این موضوع جدی‌تر به نظر می‌رسد که حیدر العبادی نخست‌وزیر و فواد معصوم رئیس‌جمهوری عراق، بر ضرورت تشکیل سریع اولین نشست پارلمانی برای تعیین رئیس پارلمان و رئیس‌جمهوری جدید و اجرایی شدن روند مدون در قانون اساسی برای تشکیل کابینه دولت جدید، تاکید کرده‌اند.
در راستای ایجاد دولت جدید نیز متعاقب تایید نتایج انتخابات از سوی دادگاه فدرال، رهبران چهار لیست انتخاباتی سائرون به رهبری مقتدی صدر، النصر به رهبری حیدر العبادی، الحکمة به رهبری عمار حکیم و الوطنیه به رهبری ایاد علاوی در 19 آگوست 2018 نشستی مشترک را در هتل بابل بغداد برگزار کردند و بر اساس بیانیه مشترک پایانی این نشست، آنها برای ایجاد هسته اولیه و اصلی فراکسیون اکثریت پارلمانی به توافق رسیده‌اند.
در ابتدای امر برگزاری این نشست و حصول توافق میان این جریان‌های سیاسی جهت ایجاد دولت جدید در عراق را می‌توان امری مثبت ارزیابی کرد اما در سوی دیگر معمای ایجاد فراکسیون اکثریت پارلمانی، شاهد ایجاد قطب بندی دیگری هستیم که تلاش برای تشکیل آن از سوی دفتر اظلاع رسانی نوری‌المالکی نخست‌وزیر سابق و معاون فعلی رئیس‌جمهوری عراق بود. بر اساس اعلام دفتر نوری المالکی رهبر ائتلاف دولت قانون، گفتگوهایی میان ائتلاف فتح به رهبری هادی العامری و دولت قانون به رهبری نور المالکی و دو حزب اصلی برنده انتخابات پارلمانی عراق در اقلیم کردستان یعنی حزب دموکرات کردستان عراق (pdk) به رهبری مسعود بارزانی و حزب اتحادیه میهنی کردستان (puk) به رهبری کوسرت رسول علی انجام گرفته است.
با نظر به این معادلات سیاسی در عرصه سیاسی عراق، اکنون به نظر می‌رسد فضای سیاسی بعد از انتخابات پارلمانی این کشور،در مسیر نوعی دو قطبی یا بلوک‌بندی تقابلی میان دو چهره شاخص حزب الدعوه یعنی نوری المالکی و حیدر العبادی قرار گرفته است. هر چند با احتیاط می‌توان از این فرضیه سخن به میان آورد؛ زیرا تاکنون هیچ‌گونه اظهارنظر رسمی پیرامون این بلوک‌بندی مطرح نشده است. مع‌الوصف، اکنون می‌توان اظهار داشت که فضای سیاسی عراق به گونه‌ای است که احتمال دست‌یابی هر یک از این دو بلوک احتمالی ممکن و قابل تحقق به نظر می‌رسد و در این بین این احزاب کردی و اعراب سنی هستند که می‌توانند بیشترین نقش را ایفا کنند. اما در میانه این مباحث این نکته قابل تامل است که قطب‌بندی کنونی میان جریان‌های سیاسی پیروز در انتخابات، تا چه اندازه می‌تواند در راستای منافع ملت عراق باشد؟ همچنین، این پرسش نیز قابل طرح است که ورود جناح‌های سیاسی عراقی علی‌الخصوص شیعیان به دوگانه رقابت سیاسی در پارلمان و دولت در راستای منافع کدام جریان‌ها می‌باشد؟
در پاسخ به این پرسش‌ها توجه به این مساله ضروری است که در مقطع کنونی شکل‌گیری نوعی رقابت و دوقطبی در عرصه پارلمان و دولت هرچند بر روی کاغذ قالب اجرا است اما در عرصه معادلات عینی تحقق این امر بسیار دشوار خواهد بود؛ زیرا در صورت موفقیت هریک از جناح‌های مذکور، این مساله به شکل جدی مطرح می‌شود که آیا جناح دیگر حاضر به ایفای نقش اپوزیسیون خواهد بود یا خیر؟ واقعیت این است که امکان پذیرش نقش اپوزیسیون قدرت در فضای کنونی عراق برای جناح‌های برنده در انتخابات 12 می تا حدود دشوار بوده و ایجاد فشار برای اجرایی کردن چین امری، می‌تواند بحران سازی بزرگ در فضای سیاسی عراق را در پی داشته باشد و حتی منجر به تعطیلی دولت شود. در نتیجه به نظر می‌رسد بهترین سناریوی ممکن ایجاد ائتلاف «اکثریت پدرانه» در پارلمان است که در قالب آن تمامی جناح‌ها و احزاب سیاسی فارغ از وابستگی‌ها و تعلقات فرقه‌ای، توسعه و بهبود وضعیت عراق را در مقام هدف ملی واحد مورد توجه قرار دهند.
در سطحی دیگر، ورود جریان‌های سیاسی عراقی به دو قطبی امری است که از ابتدای امر نیروهای اشغال‌گر آمریکا در عراق پی‌گیری می‌کردند. واقعیات نتایج انتخابات پارلمانی 12 می نشان داد که جریان‌های سیاسی ضدآمریکایی از سوی شهروندان عراقی مورد بیشترین اقبال قرار گرفته‌اند. در نتیجه واشنگتن که خود را بازنده اصلی صحنه سیاسی عراق می‌دید تلاش کرد از هر طریق ممکن، مانع از ایجاد دولتی ضدآمریکایی شود و تنها راه‌حل ممکن برای آنها ایجاد دوقطبی میان جریان های سیاسی عراقی، به ویژه میان ائتلاف سائرون به رهبری مقتدی صدر و هم‌پیمانی فتح به رهبری هادی‌العامری بود که در مقام جریان‌های اصلی ضد آمریکایی به ترتیب با 53 و 48 کرسی بیشترین رای را در انتخابات کسب کرده بودند.
اکنون ورود به دو قطبی میان جناح‌های سیاسی عراقی، در راستای پیشبرد کامل سیاست‌های اشغال‌گرانه آمریکا و بحرانی‌افرینی این کشور در عراق به منظور کسب بهانه لازم برای تداوم حضور است. در همین راستا واشنگتن طی روزهای گذشته برت مک گورک نماینده ویژه رئیس جمهوری آمریکا در گروه موسوم به ائتلاف بین المللی ضد داعش را به بغداد فرستاد تا با رهبران جناح های سیاسی عراق دیدار به ایجاد شکاف و چنددستگی میان آنها بپردازد. در حقیقت، آمریکایی‌ها نسبت به این امر آگاهی دارند که در عراق متحد و در سایه تشکیل دولت ائتلافی با حضور تمامی جریان‌های سیاسی، آنها منفذی برای دخالت و بحران‌آفرینی ندارند و از این رو تلاش می‌کنند با دامن زدن به دوقطبی و حتی چند قطبی‌سازی عرصه میان جریان‌های سیاسی عراقی زمینه تداوم اشغال‌گری و دخالت خود در امور این کشور را ایجاد نمایند. در تایید این موضوع "محمد الصهیود" عضو ائتلاف دولت قانون در مصاحبه با سومریه نیوز در زمینه اهداف سفر مک کورگ اظهار داشت: واشنگتن به منظور تشکیل دولتی که با دیدگاه ها و منافعشان در منطقه همسو باشد، اعمال فشار می کند و خواهان تشکیل دولتی ضعیف و دست نشانده خود است تا سرنوشت آن را به دست بگیرد.
بنابراین، در وضعیت کنونی توجه به این موضوع بسیار ضروری است که بهترین راه‌حل برای گذار از وضعیت فعلی کشور عراق ایجاد دولت حداکثری و ائتلافی با حضور تمامی جریان‌ها بوده و تنها از این طریق است که کشور عراق می‌تواند در مسیر توسعه قرار گیرد.
