هند به دنیال پیگیری سیاست «اقدام خاور» برای توسعه مناسبات سیاسی و اقتصادی با جنوب شرق آسیاست. در همین زمینه هندی‌ها روز جمعه 26 ژانویه همزمان با سالروز استقلال این کشور میزبان نشست کشورهای سازمان آ.سه.آن بودند. هدف دهلی از این امر همکاری با آ.سه.آن بر سر امنیت دریایی است که بر اساس نظر این کشورها، چین آن را به مخاطره انداخته است.
الوقت- اعلام استراتژی جدید ایالات متحده آمریکا در کنار وجود اختلافات مرزی و تاریخی، مزید بر علت شده است تا رقابت‌های موجود بین قدرت های بزرگ منطقه جنوب شرق آسیا بیش از پیش خود را آشکار سازد. این استراتژی که به جای پاکستان، هند را به عنوان متحد جدید امریکا در نظر گرفته است موجب شده تا اسلام آباد روز به روز به چین نزدیک‌تر شود. همین نزدیکی اسلام آباد به پکن باعث شده است تا رقابت‌های چین و هند نیز جلوه‌های جدیدتری به خود بگیرد به صورتی که، استیلا در دریا به صحنه رقابت‌های موجود بین دو کشور اضافه شده است. این که سرانجام این تعارض‌ها بین پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان به چه سمت و سویی خواهد رفت و چه چشم‌اندازی را می توان برای آینده این تحول متصور بود، پرسش مهمی است که در این زمینه مطرح می شود.
اختلاف اصلی حاکم بر منطقه بین چین و مجموعه‌ای از کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا است؛ بدین ترتیب که چین مدعی مالکیت بر جزایری است که دیگر کشورهای منطقه شامل تایوان، فیلیپین، ویتنام، مالزی و برونئی که از قصا همگی از متحدین آمریکا هستند، ادعای حاکمیت بر آن را دارند. برمبنای طرح موسوم به خطوط 9 گانه - Nine dash line- که در دوران حکومت ملی‌گرای چیان‌کای‌شک (کومینتانگ) ارائه گردید و اکنون نیز مورد تایید حکومت کمونیست این کشور می باشد، تقریبا کل مساحت دریای جنوبی به‌طور تاریخی متعلق به چین بوده است. همین موضوع باعث شده است تا هند نیز به عنوان متحد جدید آمریکا وارد معرکه شود. بر اساس برخی دیدگاه‌ها، هند به دنیال پیگیری سیاست «اقدام خاور» برای توسعه مناسبات سیاسی و اقتصادی با جنوب شرق آسیاست. در همین زمینه هندی‌ها روز جمعه 26 ژانویه همزمان با سالروز استقلال این کشور میزبان نشست کشورهای سازمان آ.سه.آن بودند. هدف دهلی از این امر همکاری با آ.سه.آن بر سر امنیت دریایی است که بر اساس نظر این کشورها، چین آن را به مخاطره انداخته است.
بعضی از کشورهای آسیای جنوب شرقی به تدریج هند را به عنوان یک شریک تجاری بزرگ و یک نیروی کاتالیزور و متعادل کننده برای ثبات در منطقه می‌پذیرند. البته اوضاع همچنان به نفع چینی‌هاست، چرا که طرفین بیش از 470 میلیارد دلار با یکدیگر مبادلات اقتصادی دارند که دست کم شش برابر بیشتر از مبادلات کشورهای عضو آ.سه.آن و هند است. براساس آمار ارائه شده ، در سال ۲۰۱۶-۲۰۱۷ میلادی تجارت آ.سه.آن و هند با افزایش نسبت سال گذشته به ۷۰ میلیارد دلار رسید.
دولت مودی نیز قصد دارد روابط تجاری و سرمایه‌گذاری با کشورهای آسیای جنوب شرقی، را بیش از پیش دنبال کند. هند همچنین علاقه‌مند به درگیر شدن و تأثیرگذاری در جهت مذاکرات مربوط به توافقنامه تجارت آزاد منطقه‌ای جامع اقتصادی (RCEP) است. نخست‌وزیر هند همچنین تلاش می‌کند تا روابط دوجانبه با تمامی کشورهای آسیای جنوب شرقی را توسعه دهد و با رهبران کشورهایی نظیر فیلیپین که شدیداً سیاست‌های ضد چینی را دنبال می کنند، ارتباط و همکاری داشته باشد. با این حال، مسئله امنیت دریایی با تمرکز بر افزایش نیروهای دریایی در منطقه اقیانوس آرام و اقیانوس هند، تمرکز اصلی طرفین در طول اجلاس بود.
در دیدار نارندا مودی با رهبران آ.سه.آن که آنگ سانگ سوچی، نخست وزیر میانمار، جوکو ویدودو، رییس جمهور اندونزی و رودریگو دوترتی، رییس جمهور فیلیپین هم در آن حضور داشتند، بر ارزشهای فرهنگی، منافع و سرنوشت مشترک بین هند و کشورهای سازمان آ.سه.آن تاکید شد که این از جمله رویکردهایی است که مقامات دهلی‌نو برای پیشبرد اهداف خود در منطقه از آنها استفاده می‌کنند.
در هر حال تحولات در منطقه آسیا-پاسیفیک شدت یافته است به طوری که بعضاً از تغییر استراتژی آمریکا از آسیا-پاسیفیک به هندو-پاسیفیک نیز سخن به میان می‌آید. از طرف دیگر سخن گفتن از استراتژی های جدید با شراکت مربعی از کشورهای امریکا، استرالیا، ژاپن و هند در آسیای شرقی، نشان از تغییر معادلات بازی و افزایش سطح رقابت قدرت‌ها در این منطقه است.
تقریبا تمامی تحلیل گران چینی بینش بدبینانه ای نسبت به استراتژی جدید امنیت ملی آمریکا دارند و معتقدند که این استراتژی فضای تفاهم و دیالوگ را برای حل بحران‌های بین‌المللی بویژه در شرق آسیا در آینده خواهد کاست. با این حال به نظر می‌رسد هدف اساسی امریکا و متحدان این کشور بویژه هند، جلوگیری از تبدیل شدن چین از یک قدرت خشکی به یک قدرت دریایی است و به همین دلیل کاخ سفید هم سیاست‌گذاری‌های خود را در قبال آسیا بیشتر در این حوزه متمرکز کرده است. با این حال باید به این نکته اساسی توجه کرد که سند دفاعی سال 2015 چین، دریا را به عنوان یکی از مهمترین حوزه هایی که پکن باید در آن ورود نموده و توانمندی خود را در این حوزه ارتقا و نمایش دهد معرفی می‌کند. بر این اساس دریای چین جنوبی نقش بسیار مهمی در راهبرد امنیت ملی چین دارد. البته باید توجه کرد که هر چند چین اقدامات مهمی را در طول 8 سال گذشته به انجام رسانیده اما این اقدامات هنوز تغییری در سیستم توازن قدرت منطقه ای ایجاد نکرده است.
