یک منبع در گروهک «ارتش آزاد سوریه» (الجیش السوری الحر) در سوریه، گفت که این گروه درصدد تغییر و تنظیم امور داخلی و تغییر نام به «ارتش متحد سوریه» (الجیش السوری الموحد) است. عمار الواوی دبیر تشکیلات ارتش آزاد گفته است، ارتش آزاد هنوز در خیلی از جبهههای سوریه مثل درعا (جنوب)، حماة (مرکز-غرب) دمشق و ریف دمشق حضور دارد و ادعا کرد که تعداد زیادی از گروههای مسلح در سوریه همکاری با «ارتش متحد سوریه» را پذیرفتهاند که دفتر سیاسی این گروه، همچنان با ائتلاف معارضان و هیأت عالی مذاکرهکننده معارضان و کشورهای حامی، ارتباط دارد همچنانکه «اتاق عملیات نظامی مرکزی» کار خود را در همه مناطق آغاز کرده است.
تاسیس ارتش آزاد سوریه
«ارتش آزاد سوریه» از جمله گروههای تروریستی مسلحی است که پس از آغاز بحران سوریه در این کشور شکل گرفت تا به مبارزه مسلحانه علیه نظام سوریه بپردازد. این گروه در تاریخ 29 ژوئیه 2011 یعنی چهار ماه و نیم پس از آغاز بحران این کشور در 15 مارس 2011 به فرماندهی «ریاض موسی ریاض الاسعد» و جمعی از نظامیان فراری و جدا شده از ارتش سوریه تاسیس شد. ارتش آزاد سوریه پس از تاسیس، اصول و مبانی مانند تلاش برای براندازی نظام در سوریه، محافظت از میراث فرهنگی و تمدنی، محافظت از اموال عمومی و متعهد بودن تمام عناصر این گروه به اجرای اصول و مبانی قوانین بشردوستانه را اعلام کرد و مدعی شد این گروه مسلح براساس این اصول و مبانی عمل می کند. در حالی که عملکرد این گروه کاملاً برخلاف اصول و مبانی مورد ادعای آن بود.
براساس گزارش اندیشکده خاورمیانه واشنگتن ارتش آزاد سوریه حدود 37 گروه را دربرمیگیرد که تعداد هریک افراد این گروهها بین 17 تا 23 فرد مسلح است. در مقابل ارتش آزاد سوریه ادعا میکند که حدود 40 هزار فرد مسلح در اختیار دارد. گردان خالد بن الوليد، گردان فاروق، گردان محمد طلاس و گردان الناصر صلاح الدين از مهم ترین گروههای تشکیل دهنده ارتش آزاد سوریه هستند. علاوه بر پایگاه اصلی ارتش آزاد در جنوب، نیروهای ارتش آزاد در منطقه حما و حمص، حلب و ادلب نیز فعال هستند و همراه با یگانهای مدافع خلق کرد در جنگهای ادامهدار کوبانی و تل ابیض علیه داعش شرکت کردهاند.
حمایت از ارتش آزاد
با اعلام تشکیل گروه مسلح ارتش آزاد کشورهایی که به وجود آورنده بحران در سوریه بودند و هر روز بیش از پیش بر آن دامن میزدند، حمایت مالی و تسلیحاتی و رسانهای خود از این گروه مسلح تروریستی را اعلام کردند. ریاض الاسعد در 20 فوریه 2011 در گفتوگو با روزنامه «الرای» صراحتاً از حمایتهای گسترده عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان از گروههای مسلح تروریستی وابسته به ارتش آزاد در سوریه تقدیر میکند. از دیگر حامیان ارتش آزاد باید از فرانسه و انگلیس و آمریکا یاد کرد. این کشورها بارها و به مناسبتهای مختلف ضمن حضور در نشستهای معارضان سوری حمایت مالی و نظامی و سیاسی خود از گروه تروریستی ارتش آزاد سوریه را اعلام کردهاند.
اما در میان حامیان ارتش آزاد ترکیه عنوان واسطهای میان ارتش سوریه و کشورها و طرفهای حامی این ارتش عمل می کرد. دولت اردوغان پایگاههای متعددی برای آموزش اعضای این گروه تروریستی در مرزهای این کشور دایر کرد که آموزش آنها را افسران و نظامیان ارشد سابق آمریکایی و انگلیسی و ترک و برعهده داشتند. همچنین ترکیه با باز گذاشتن مرزهای خود زمینه انتقال سلاح و افراد مسلح و کمکهای مالی به گروههای این ارتش را فراهم کرد. اما عواملی چند از جمله اعتراض مردم ترکیه و برخی تغییرات در سیاست های این کشور، باعث شد فاصله ای بین آن و این گروه ایجاد شود و مقر فرماندهی این گروه نیز از ترکیه خارج و به داخل سوریه منتقل شد.
جایگاه و موقعیت ارتش آزاد در سوریه
اگرچه در ابتدا ارتش آزاد سوریه با سردادن شعارهایی از قبیل آزادی و دمکراسی و حقوق برابر و مساوات برای همه توانسته بود، جایی به طور موقت در میان برخی از مردم سوریه در برخی شهرها باز کنند، اما برملاشدن ماهیت واقعی این گروه هر روز بیش از پیش بر نفرت مردم سوریه از این گروه تروریستی میافزاید. ارتش آزاد سوریه از زمان تاسیس تاکنون دست به کشتارهای متعددی در مناطق مختلف سوریه زده است که در بیش از 90 درصد این موارد قربانیان افراد غیر نظامی و به خصوص زنان و کودکان بیدفاع و بیپناه بودهاند. کشتار الخالدیه، کشتار الحوله و کشتار داریا از جمله فجایعی است که بدست این گروه صدها تن کشته شده اند.
دست داشتن در بسیاری از کشتارهای صورت گرفته در سوریه که در آن کودکان و زنان بی شماری به وحشیانهترین شکل قتل عام شدند، تا تنها نظام سوریه در ارتکاب این جنایتها مقصر جلوه داده شود، از جمله این اقدامات است.
تغییر نام به ارتش متحد
ضعف ارتش آزاد در سال 2013 تا جایی پیش رفت که برخی به نابودی این گروهک قائل شدند و گفتند عملاً چیزی به نام ارتش آزاد، دیگر وجود ندارد و به حدی ضعیف و جزئی شده که کنترلی بر جایی در سوریه ندارد. اما از سال 2016 به بعد، این گروهک با حمایت خارجی بازیابی و تقویت شد تا در حقیقت جایگزین گروه های تروریستی مثل داعش و جبهة النصره شود که به وحشی گری و تکفیر در سوریه معروف شدهاند.
اکنون به نظر می رسد باتوجه به تغییرات میدانی و سیاسی در سوریه و مسائلی که در داخل ارتش آزاد در این چند سال طی شد و تجربه موفقی حاصل نگردید، این گروه نام خود را از ارتش آزاد به ارتش متحد سوریه تغییر داده است. به گفته عمار الواوی، ارتش متحد سوریه شامل همه افسران، نیروها و تمامی نظامیان جداشده از ارتش سوریه است و گفت این گروه همان «ارتش آینده سوریه» خواهد شد که برای متحد کردن همه گروها، زیرنظر فرماندهی نظامی مرکزی و اتاق عملیات واحد تلاش میکند و در تاکتیک خود، نفوذ نظامی، سلسله مراتب، سابقه و اجرای اوامر نظامی و عملیات جنگی را در همه مناطق سوریه دنبال میکند و تعداد نیروهایش به هزاران افسر میرسد که درجهشان از سرتیپ تا گروهبان و سرباز است.
اما باید به این نکته اشاره کرد که با نگاهی به سیر تغییر و تحولات سوریه و همچنین عملکرد این گروه در چند سال پس از بحران سوریه، تغییر نام نمی تواند فجایع و کارنامه منفی این گروه را پاک کند و یا باعث تغییر در سیاست کلی آن گردد. تغییر نام نمی تواند وجهه ای جدید به این گروه بدهد و یا باعث شکل گیری روندی جدی برای آن گردد.
