الوقت - تا سه سال قبل ، واژه سنجار تقریبا ناشناخته بود، اما خبر جنایات داعش در آگوست 2014 در سنجار یعنی کشتار بیش از 1200 ایزدی ، رسانههای منطقه و بینالملل را دچار شوک کرد. در این جنایت هولناک بیش از 6 هزار کرد ایزدی نیز ربوده شدند که تنها 2800 نفر آنان آزاد شدند. کشف بیش از 300 گور دسته جمعی و آواره شدن هزاران نفر از ساکنان سنجار یکی دیگر از ابعاد جنایت داعش بود. به عبارت بهتر آنچه که در سنجار صورت گرفت، از ویژگیهای نسل کشی کاملا برخوردار است.
پس از تصرف این منطقه توسط داعش اهمیت راهبردی آن نیز برجسته تر شد. ایزدی های سنجار در مرز تلاقی ترکیه، عراق و سوریه قرار دارند و فاصله سنجار با سوریه بسیار اندک است. علاوه بر جنایات داعش، ایزدی های سنجار تجربه تلخ دیگری را با خود دارند؛ یعنی عدم دفاع پیشمرگههای حزب دموکرات کردستان از ایزدی ها و سقوط سنجار و ناراحتی آنها از این موضوع. اهالی سنجار امروز حزب دموکرات کردستان را به قدرت طلبی محکوم میکنند چرا که برخی از واحد های مقاومت سنجار اعلام کرده اند که در آن زمان خواهان کمک بودهاند اما هرگز کمکی دریافت نکرده اند. آنها معتقدند که تلاش جدی برای نجاتشان صورت نگرفته است.
در عین حال پ.ک.ک رقیب حزب دموکرات از همان آغاز ورود به سنجار و با حمایت از آوارگان ایزدی در کوهستان سنجار دست به تبلیغات رسانهای گسترده در سطح منطقه بر علیه حزب دمکرات و ناتوانی این حزب در دفاع از مردم کرد ایزدی و نشان دادن خود به عنوان قهرمان و نجات دهنده فراریان از دست داعش زد. نکته دیگر به ادعای کردها باز میگردد؛ یعنی تمایل مردم مناطق مورد مناقشه برای پیوستن به کردستان که البته با اما و اگرهایی رو به رو است. ایزدیها در واقع ساکن مناطق مورد مناقشه کردها با دولت مرکزی عراق و جزو استان نینوا می باشند.
حزب دموکرات کردستان هم با این ادعا که سنجار یک منطقه کردی بوده و تنها به دلایل سیاسی از سایر کردها جز استان نینوا قرار گرفته است، خواهان الحاق آن به اقلیم کردستان است ؛ در حالی که ایزدیها مخالف این امر می باشند. عدم حمایت پیشمرگههای وابسته به اقلیم کردستان عراق در مقابل تکفیری ها در برابر لطمات گستردهای که به ایزدیها وارد شد، موجب دلسردی شدید ایزدیها نسبت به حزب دموکرات شد و آنها را به پ.ک.ک متمایل ساخت. در این میان سازمان ملل گزارشی منتشر کرد که نشان از عقبنشینی پیشمرگه بدون مقاومت داشت که تجربه تلخی را برای ایزدیها رقم زد و به ویژه بدبینی نسبت به حزب دموکرات را به دنبال داشت.
به عبارتی در حال حاضر از یک طرف نیروهای پیشمرگه خواهان کنترل امنیت سنجار هستند و از سوی دیگر واحد های مقاومت سنجار تمایلی به این مسئله ندارند و خواهان کمک از دولت فدرال هستند. در واقع ایزدی ها امیدوارند تا اتفاقات ناگوار سه سال پیش تکرار نشود و از این روی به نیرویی قابل اعتمادتر همچون حشد الشعبی نیاز دارند. فعالیتها و پیروزیهایی که حشد الشعبی از جمله در این منطقه داشته ، نوعی پایگاه اعتماد وثیق را در نزد ایزدیها بوجود آورده است؛ بگونه ای که رهبر آنها خواهان پیوست ایزدیها به حشد الشعبی گردید تا امنیت منطقه از این طریق تأمین گردد. مسئله دیگر که باید مد نظر داشت، همکاری ایزدیها با حشد الشعبی در رسیدن به مرز سوریه است. رابطه کردهای سوریه با ایزدیها مثبت است و طبیعتا حشد الشعبی از این فرصت میتواند برای پیشروی بیشتر استفاده کند.
در مجموع میتوان گفت یک سوال بزرگ در مورد آینده سیاسی سنجار قرار دارد. از سه سال پیش سنجار به محل نزاع احزاب کردی از جمله پ.ک.ک و حزب دمکرات تبدیل شد و در این میان نیز اتحادیه میهنی براساس منافع و رقابت های خود با حزب دمکرات وارد بازی شد و مواضعی نزدیک به پ.ک.ک رادر این موضوع دنبال کرد. در حال حاضر امکان درگیری میان نیروهای مستقر و ذینفع در سنجار، یعنی حزب دموکرات کردستان، پ.ک.ک و حشد الشعبی وجود دارد. به عبارتی آینده سیاسی سنجار به خوبی واضح نیست چرا که عرصه رقابت گروههای متعدد و در عین حال تقابل آرا گروه های مختلف ایزدی است. طرفداران و مخالفان حزب دموکرات و رقابت آنها از یک سو و از سوی دیگر گرایش اخیر ایزدیها به حشد الشعبی به عنوان نیروی وابسته به مرکز، بر پیچیدگی اوضاع افزوده است.
در حقیقت بر اساس گزارشهای موجود، بیش از 700 هزار نفر از مردم ایزدی شهر سنجار و اطراف آن خواهان تأمین امنیت مناطق خود توسط حشدالشعبی هستند. رهبر مذهبی ایزدیها حمایت قاطع خود را از حشد الشعبی اعلان کرده و خواهان همکاری ایزدیها با آنها شده است اما زیادهخواهیهای مسعود بارزانی نسبت به آینده شهر سنجار میتواند چالشی برای اجرایی شدن خواست مشروع ساکنان این منطقه گردد و بر پیچیدگی اوضاع بیفزاید.