- دبیرکل ناتو: هدف بعدی روسیه ما هستیم
- سناتور آمریکایی خواستار فشار علیه "اسرائیل" شد
- طالبان جنگیدن خارج از افغانستان را ممنوع کرد
- رئیس مجلس لبنان: فرستاده آمریکا غلط بزرگی کرده است
- شهادت ۸۵ اسیر فلسطینی در اسارت
- تمدید ماموریت نیروهای آلمانی در عراق تا ۲۰۲۷
- وزیر خارجه رژیم صهیونیستی: توافق ما با سوریه بعید است
- جولان جنگندههای صهیونیستی بر فراز سوریه
- یک سال پس از بشاراسد؛ وضعیت سوریه چگونه است؟
- نشانههای از بین رفتن تعادل راهبردی در اسرائیل
انتخاب سردبیر
تروریستیخواندن اخوانالمسلمین؛ معماری سیاسی آمریکا و اسرائیل برای خاورمیانه جدید تصمیم اخیر دولت آمریکا به ریاست دونالد ترامپ برای قرار دادن چندین شاخه از اخوانالمسلمین در فهرست سازمانهای تروریستی، موجب شده ت...
آیا نبرد حضرموت نقشه یمن را تغییر خواهد داد؟ منطقه شرق یمن در روزهای گذشته دستخوش تحولات میدانی سریع و مهمی بوده است که منجر به تغییر اساسی در وضعیت سیاسی و امنیتی این منطقه شده است...
یوسف رجی، نظریه ضعف و کودتای خزنده القوات؛ نبرد برای مهندسی قدرت در لبنان در هفتههای اخیر، که فضای سیاسی لبنان در تشدید مواضع مخالفان مقاومت در لبنان برای پیگیری طرح عبری- عربی- غربی برای خلع سلاح حزبالله سپری شد،...
امارات در آفریقا؛ ظهور نئوامپریالیسم عربی و هیستریک قدرتهای سنتی در ماههای اخیر، تنش لفظی و رسانهای میان الجزایر و امارات متحده عربی از سطح اختلافات دیپلماتیک معمول فراتر رفته و به نشانهای از یک رقابت ژئوپولیتیک...
صلح در گذرگاه بحران؛ آیا خلعسلاح پ.ک.ک به بنبست رسیده است؟ فرآیند صلح میان دولت ترکیه و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) که پس از سالها خشونت و بنبست، با نشانههای امیدوارکنندهای احیا شده بود، اکنون ...
خبر
دبیرکل ناتو: هدف بعدی روسیه ما هستیم
دبیرکل ناتو با طرح ادعایی مبنی بر اینکه این ائتلاف «هدف بعدی روسیه» است، از متحدانش....سناتور آمریکایی خواستار فشار علیه "اسرائیل" شد سناتور آمریکایی خواستار فشار واشنگتن علیه "اسرائیل" شد...
طالبان جنگیدن خارج از افغانستان را ممنوع کرد در بحبوحه تشدید تنشهای مرزی میان کابل و اسلامآباد، برخی منابع آگاه از صدور سندی رسمی.....
رئیس مجلس لبنان: فرستاده آمریکا غلط بزرگی کرده است نبیه بری: فرستاده آمریکا غلط بزرگی کرده است....
شهادت ۸۵ اسیر فلسطینی در اسارت مرکز مطالعات اسرای فلسطین اعلام کرد که از آغاز تجاوز رژیم صهیونیستی به نوار غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳.....
تمدید ماموریت نیروهای آلمانی در عراق تا ۲۰۲۷ ماموریت نیروهای آلمانی در عراق تا ۲۰۲۷ تمدید شد.
وزیر خارجه رژیم صهیونیستی: توافق ما با سوریه بعید است گدعون ساعر گفت در شرایط کنونی با توجه به مطالبات جدید دمشق، امکان دستیابی به توافق دوجانبه بعید است.....
جولان جنگندههای صهیونیستی بر فراز سوریه همزمان با شدت گرفتن تهدیدهای مقامات صهیونیستی درباره وقوع جنگی حتمی با سوریه، جنگندههای این رژیم بر فراز مناطق مختلف سوریه به پرواز درآمدند...
ناپدید شدن یک قایق تفریحی اسرائیلی نزدیک قبرس ناپدید شدن یک قایق تفریحی اسرائیلی نزدیک قبرس گزارش شده است.....
حماس: نتانیاهو وارد مرحله دوم آتشبس نمیشود با وجود اعلام آمادگی حماس برای آغاز دور جدید مذاکرات و تلاش میانجیها برای اجرای مرحله دوم آتشبس در غزه، سخنگوی این جنبش گفت ...
وزیر صهیونیست:جنگ با سوریه حتمی است با تداوم حملات زمینی و هوایی رژیم صهیونیستی به سوریه، یک وزیر تندرو این رژیم بار دیگر لحن جنگطلبانه در پیش گرفت و اعلام کرد...
طرح تازه تلآویو برای گسترش مناطق اشغالی در غزه آوارگان فلسطینی میگویند ارتش رژیم صهیونیستی در نقشه جدیدش «منطقه زرد» را جابهجا کرده تا بخشهای بیشتری از غزه را تحت کنترل بگیرد.
فروش جنگندههای اف-۳۵ آمریکا به عربستان؛ تل آویو به شدت نگران است خبر موافقت واشنگتن با فروش احتمالی جنگندههای رادارگریز اف-۳۵ به عربستان ....
چگونه ایران با هک مداربستهها شلیک کرد؟ صهیونیستها به عملیات موفق ایران در زمینه هک دوربین های نظارتی اسرائیل اعتراف کردند.....
دزدی اسرائیل از سازمان ملل / محکومیت گسترده دزدی صهیونیستها آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (آنروا) اعلام کرد که نیروهای ا......
ماهیگیری در غزه، با دست قطع شده و سه انگشت باقیمانده «مهدی بکر» یکی از هزاران فلسطینی نوار غزه است که در جنگ دو ساله، برخی از اعضای بدن خود را از دست داده است....
نخست وزیری عراق به ائتلافهای اکثریت داده میشود به گفته یک منبع نزدیک به ائتلاف چارچوب هماهنگی، تازهترین رایزنیها نشان میدهد که سمت نخستوزیری عراق به ائتلافهایی داده خواهد شد که ...
جنگ غزه، یک چهارم صهیونیستها را فقیر کرده است یافتههای یک مرکز پژوهشی در رژیم صهیونیستی نشان میدهد که جنگ غزه موجب افزایش فقر در میان شهروندان صهیونیستی شده...
منابع عبری:حزبالله کنترل پهپادهای اسرائیلی را در دست دارد رسانههای عبری اذعان کردند که حزبالله لبنان توانایی بالایی در در اختیار گرفتن کنترل پهپادهای صهیونیستی دارد و در موارد متعددی موفق شده...
تهاجم زمینی و هوایی صهیونیستها به جنوب لبنان همزمان که رژیم صهیونیستی به بخشهایی از جنوب لبنان یورش برده است، چندین منطقه دیگر در این کشور نیز توسط جنگندههای صهیونیستی بمباران شد.
بیشترین بازدید
طالبان جنگیدن خارج از افغانستان را ممنوع کرد
سناتور آمریکایی خواستار فشار علیه "اسرائیل" شد
دبیرکل ناتو: هدف بعدی روسیه ما هستیم
رئیس مجلس لبنان: فرستاده آمریکا غلط بزرگی کرده است
یونیفل:«اسرائیل» قطعنامه ۱۷۰۱ را نقض کرده است
نعیم قاسم: همسویی با تلآویو مانند کشتی سوراخ همه را غرق میکند
بازگشت به برنامه اف-۳۵؛ خلأ بازدارندگی ترکیه پُر میشود؟
خط و نشان سخت سپاه پاسداران برای دشمنان از خلیج فارس
تسلیم شدن ۸ مزدور وابسته به اسرائیل در غزه
هشدار تلآویو درباره جنگ داخلی میان مقامات نظامی
حماس سلاحش را به دولت فلسطینی تحویل میدهد
مردم سوریه علیه جولانی اعتصاب میکنند
نتانیاهو: در ازای عفو، از سیاست کنارهگیری نخواهم کرد
درخواست عفو نتانیاهو | آزمون حساس تلآویو میان عدالت و سیاست
فشار ترامپ برای عفو نتانیاهو/ شرط احتمالی هرتزوگ برای عفو
5 ماه پس از حملات موشکی ایران؛ صهیونیستها سرگردان آوارگی
قطر: تنش با ایران سراسر منطقه را درگیر میسازد
مقاومت فلسطین: مزدوران تلآویو از سرنوشت ابوشباب عبرت بگیرند
سفر پاپ به لبنان | بار یک مأموریت الهی بر دوش لئو چهاردهم
فعال شدن مزدوران تلآویو در رفح
دو انفجار، سه اتهام؛ بازی مرگبار در جنوب آسیا
تظاهرات هزاران صهیونیست برای تشکیل کمیته حقیقتیاب
طالبان و پاکستان؛ از همپیمانی تا دشمنی
روسیه: آماده مذاکره هستیم اما اوکراین نمیخواهد
آزمایش نسخه جدید موشک هستهای فرانسه
گفتگوی آمریکا و امارات درباره آتشبس در سودان
اعلام نتایج اولیه انتخابات پارلمانی عراق
حزبالله:اجرای کامل آتشبس، شرط بحث درباره راهبرد امنیت ملی لبنان است
بحران معلولیت در غزه؛ زخمی که التیام نمییابد
بحران معلولیت در غزه؛ زخمی که التیام نمییابد
نقشآفرینی ریاض در استراتژی آمریکا | پشت پرده احیای روابط عربستان و لبنان
مشارکت 55 درصدی در انتخابات عراق
هشدار سازمان ملل به بحران گرسنگی در 16 نقطه جهان
آمریکا در تدارک فروش اف-۳۵ به عربستان
پرونده ها
دکترین امنیت ملی آمریکا در دوران ترامپ
undefined
بازسازی غزه؛ چالشها، مخاطرات و سناریوها
undefined
طالبان و پاکستان؛ از همپیمانی تا دشمنی
undefined
کاروانهای دریایی کمک به غزه
undefined
جنگ 12 روزه
undefined
گاهشمار جنگ غزه
undefined
توافق صلح ایران و عربستان
undefined
طوفان الاقصی
تندروهای صهیونیست باد کاشتند پس طوفان درو میکنند!
فراز و فرود مناسبات ترکیه و عربستان
undefined
معامله قرن
undefined
اختلافات ترکیه و آمریکا
undefined
New node
تحولات ترکیه
undefined
آزادسازی موصل
آزادسازی موصل یا نبرد بازپس گیری موصل از اشغال گروه تروریستی داعش، عملیات نظامی منظم و کلاسیکی است که از روز دوشنبه ۱۷ اکتبر ۲۰۱۶ به فرمان حیدر العبادی نخست وزیر عراق برای پس گرفتن موصل از سیطره داعش آغاز شد. موصل مرکز استان نینوا و دومین شهر بزرگ عراق در تابستان ۲۰۱۴ به اشغال گروه داعش درآمد و از آن زمان ابوبکر بغدادی، خلافت خودخوانده خود را در این هشر استقرار نمود. عملیات آزادسازی موصل از نوع جنگهای شهری منظم به شمار میرود.
آزادسازی حلب
پس از آن که دیدبان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن؛ اوایل هفته جاری اعلام کرد که 60 درصد از مناطق شرقی حلب توسط ارتش سوریه از اشغال گروههای تروریستی آزاد شده است، حال منابع خبری امروز اعلام کردهاند؛ با پیشروی سریع و برق آسای ارتش سوریه طی چند روز گذشته، مناطق تحت کنترل دولت سوریه در شرق حلب، به میزان 80 درصد رسیده است.
New node
New node
سازمان القاعده
سازمان القاعده القاعده پس از 2001 دچار دگرگونيهاي چشم¬گيري شد. ساختار هرمي آن جاي خود را به ساختاري داد كه زيرمجموعهها در آن با استقلال عمل فعاليت ميكردند. اين تحول اگرچه تسلط مركز بر پيرامون را تقليل داد اما بر گستره و توالي عمليات القاعده در كشورهاي مختلف خاورميانه افزود. با اين حال توان عملياتي كلان القاعده در اثر اين دگرگوني تا حدود زيادي تحليل رفت. القاعده پس از بمبگذاريهاي لندن در 2005، تاكنون نتوانسته است عمليات موفقيت آميزي در كشورهاي غربي انجام دهد. افزون بر اين، گسترش دامنۀ منطقه اي فعاليت هاي القاعده به كشته و دستگير شدن بسياري از رهبران و كادرهاي اصلي آن انجاميد. با اين حال تمامي اين چالشها مانع تداوم فعاليت القاعده نشد. زيرمجموعه هاي آن در عراق، يمن، افغانستان، پاكستان، سومالي و ديگر كشورها و مناطق فعال باقي ماندند. تشكيلات القاعده تشكيلات القاعده در سال 1988 توسط اسامه بن لادن جهت مبارزه با "اتحاد جماهير شوروي" در افغانستان تأسيس شد. القاعده از سازمان "مكتب الخدمة" كه هدف آن مسلح كردن و آموزش مجاهدين اسلامي براي جنگ با شوروي بود گسترش و پيشرفت يافت. اين سازمان از حمايت و پشتيباني دولتهاي اسلامي به ويژه عربستان سعودي و پاكستان و همچنين ايالات متحده آمريكا برخوردار بود. در سال 2000 ايمن ظواهري سازمان "جهاد اسلامي مصر" را با سازمان القاعده ادغام كرد و به شخص دوم اين تشكيلات تبديل شد. خاستگاه اصلي القاعده را بايد "وهابيت" برشمرد كه خود ريشه در جنبش سلفي، مذهب حنبلي و پيروان اهل حديث دارد. رهبران، نظريه پردازان و بسياري از اعضاي القاعده يا وهابياند يا از پيروان مذاهب حنبلي و حنفي كه به وهابيت تمايل زيادي دارند. القاعده را جنبشي سلفي نيز دانستهاند، زيرا پيشوايان آن، يعني "احمد بن حنبل" و "ابن تيميه" از نخستين مدعيان سلفيگري بودهاند. اين تفكر با دريافت خاص خود از توحيد و تكيه بر استدلالهاي ظاهرگرايانه بسياري از مسلمانان را كافر ميداند و نوك اين ويژگي تكفيري خود را به طور خاص متوجه شيعيان كرده است. ايدئولوژي القاعده بر چهار ركن سلفيگري، راديكاليسم، شيعه ستيزي و غرب ستيزي استوار است. از آنجا كه دو ركن آخر بر آمده از ويژگي سلفيگري است، به اختصار ميتوان آن را ايدئولوژي "سلفي راديكال" ناميد. از نگاه آنان، دين يك نظام ساده حقوقي است كه از جانب خداوند براي رهايي بشر از عذاب دنيوي و اخروي نازل شده و تكاليفي را بر او واجب كرده است. به همين دليل بشر براي سعادت دنيا و آخرت بايد به عبادت و اطاعت خدا بپردازد. به رغم تداوم فعاليت، القاعده از نيمۀ دهۀ گذشته دچار چالشهاي بزرگي شد كه آيندۀ آن را در هالهاي از ابهام فرو برد. چهار چالش عمدۀ القاعده در اين سال ها به ترتيب اهميت عبارتند از: - تنزل جايگاه در جهان اسلام: در نظرسنجي هاي پس از يازده سپتامبر، القاعده از مقبوليت و محبوبيت قابل توجهي در كشورهاي اسلامي برخوردار بود. اين جنبش در ذهن بسياري از مسلمانان متشكل از جهادگراني بود كه پس از آزادسازيِ افغانستان از اشغال ملحدان، مبارزه با ظلم و ستم در ابعاد داخلي (در برابر رژيمهاي فاسد منطقه) و خارجي (در برابر امريكا و غرب) و دفاع از منافع جهان اسلام را سرلوحۀ فعاليت هاي خود قرار دادهاند. اين نوع نگاه در ابتدا با توجه به گفتمان ظلمستيز و جهادگرايانۀ القاعده چندان غيرمنتظره نمينمود. اما با روشن شدن پيامدهاي عملكرد القاعده بر جهان اسلام، به ويژه اشغال افغانستان و عراق و نيز گسترش فعاليتهايي كه بيش از هر چيز جان و مال مسلمانان و بيگناهان را هدف ميگرفت، طرفداري از گفتمان القاعده به تدريج رو به كاهش نهاد. به طور مشخص از سالهاي 2005 و 2006 محبوبيت القاعده و پشتيباني از آن در ميان مسلمانان رو به تنزل نهاد، به نحوي كه در 2010 طرفداري از القاعده نسبت به 2001 به نيم كاهش يافت. تنزل هواداري از القاعده به معناي كاهش حمايت پرسنلي و مالي به ويژه از زيرمجموعههاي اين سازمان ميباشد. پيامدهاي اين واقعيت را در عراق، يمن و مغرب شاهد بوديم؛ - بهار عربي: دومين چالش، خيزشهاي فراگير و مردميِ 2011 در خاورميانه ميباشد. اين تحركات در سه جهت براي القاعده پيامدهاي منفي در بر داشت: نخست آنكه تبليغات عليه رژيمهاي حاكم كه پيشتر يكي از ابزارهاي اساسي القاعده براي جلب حمايت و توجيه عملكردش نزد مسلمانان بود، با توجه به حضور گستردۀ مردم در اعتراضات ضدرژيم، كارآيي خود را در جذب نيروهاي جوان و پشتيباني مالي از القاعده در ميان شهروندان عرب از دست داد. دوم آنكه تقريباً تمامي نيروهاي فعال در زندگي سياسيِ منطقه – به جز القاعده – در اين تحولات حضور داشتند. تصويري كه دوري القاعده از جوامع عربي را به خوبي به نمايش گذاشت. سوم آنكه، مردمي بودن تحولات و حاشيهاي بودن نقش آمريكا و در واقع غافلگيريِ اين كشور از سرعت و گسترۀ تحولات و نيز تضاد آمريكا با برخي از رژيمهاي عرب، امكان بهرهگيري تبليغاتي القاعده از حضور امريكا را از بين برد؛ - حذف رهبر كاريزماتيك: مرگ بن لادن بزرگترين چالش القاعده در طول سالهاي فعاليت آن بود. جنبشهاي اسلامگرا اغلب بر محور شخصيتي كاريزماتيك و نيرومند به فعاليت ميپردازند. نگاهي به جنبشهاي اسلامگراي قرن بيستم در خاورميانۀ عربي نشان ميدهد كه حذف رهبريِ كاريزماتيك از صحنه، اغلب به معناي زمينگير شدن و آغاز زوال چنين جنبشهايي بوده است. افزون بر اين، شخصيت جذاب و محبوبيت بن لادن در ميان اعضاي القاعده و توان سخنوريِ وي نقشي اساسي در تحكيم وحدت سازمانيِ القاعده داشته است. مرگ بن لادن علاوه بر حذف چهرۀ كاريزماتيك و وحدتبخشِ القاعده، اين جنبش را با چالش جانشيني روبه رو كرد؛ - بحران جانشيني: هشت هفته پس از مرگ بن لادن اعلام شد كه أيمن الظواهري به جانشيني وي انتخاب شده است. اين فاصلۀ زماني به خوبي گوياي اختلافات دروني القاعده بر سر انتخاب جانشين است. حتي اگر اين تأخير را، بنا بر تحليلي، ناشي از دشواري برگزاري سريع نشست اعضاي عاليرتبۀ القاعده براي انتخاب رهبر بدانيم، عدم بيعت زودهنگام زيرمجموعه هاي القاعده اين تحليل را زير سوال برد. تأخير در بيعت ساير زيرمجموعه هاي القاعده، نشان از تأثير چالش جانشيني بن لادن بر وحدت سازماني القاعده مي باشد. افزون بر فقدان اجماع بر سر الظواهري، وي چهرهاي كاريزماتيك به حساب نميآيد و از شخصيت و قدرت سخنوري بن لادن و اثرگذاري وي در رهبران و كادرهاي القاعده برخوردار نيست. از ديد برخي وي بيشتر براي مديريت يك اداره يا شركت مناسب است تا رهبري يك جنبش جهاني. مجموعۀ چهار چالش فوق، القاعده را در بستر اصلي و در حال دگرگوني فعاليتش، خاورميانه، به حاشيه رانده است. مرگ بن لادن بزرگترين ضربهاي بود كه به القاعده وارد شد. اگرچه الظواهري به عنوان ايدئولوگ القاعده معروف است اما وي به وضوح از صفات لازم براي رهبري جنبشي گسترده همچون القاعده برخوردار نيست. وضعيت فعلي القاعده در حالي كه كمتر از سه سال از كشته شدن اسامه بن لادن، بنيان گذار القاعده نگذشته است كه طيف هاي جوانتر و نوظهور القاعده پاگرفته و اقدامات انتحاري را در برخي از كشورهاي منطقه انجام مي دهند. اين در حالي مي باشد كه در سال هاي گذشته، القاعده به لحاظ سازماني و ايدئولوژي در مسير تنزل و عقب نشيني بود. روند ظهور مجدد اين سازمان تروريستي در برخي از كشورهاي منطقه را مي توان به شرايط بحراني و بعضاً هرج و مرج داخلي اين كشورها بي ارتباط ندانست. چرا كه خلأ ايدئولوژي در جهان عرب به واسطه شكست حكومتهاي اصلاح طلب، بازار سازمان القاعده و ايدئولوژي القاعده گرايي را در جهان عرب رونق بخشيده است. به بيان ديگر، بسياري از مخالفان انقلاب هاي عربي، كه خواهان حفظ ديكتاتورهاي سابق در قدرت بودند و يا خواهان قدرتيابي ديكتاتورهاي ديگر و بعضاً بازگشت آنها بودند، نسل جديدي از القاعده نوين را پايه گذاري كردهاند. سازماني كه بسياري از اعضاي قديمي و كليدي آن در سالهاي گذشته كشته شدند، با گفتمان جديد و با هدف تغيير در جهان اسلام، تنها از طريق جهاد خشونتآميز و تروريسم، سعي در پياده نمودن پارادايم خود دارند. در اين بين جماعت اخوان المسلمين به عنوان دشمن محوري القاعده، كه چند سالي در مسير تسلط بر سياستهاي جهان عرب، تغييراتي را به وجود آورد، نقش مهمي در تقويت اين گروه نوين بازي كرد. هر چند كه اخوان در ادامه حركت خود، دچار چالش هاي جدي شده است، اما توانست اثبات كند كه تغيير واقعي در جهان عرب بدون تروريسم و اقدامات خشن هم امكان دارد. بر همين اساس، بسياري از تحليلگران، ظهور نسل جديد از گروه القاعده را پيش بيني كردند. نكته قابل تأمل اينكه، نوظهوران و وابستگان به القاعده نوين خيز بلندي از دمشق تا بغداد و بيروت برداشته اند و در سال گذشته خشونت و افراطيگرايي هاي فراواني را انجام داده اند. القاعده اي كه در عراق صحبت از شكست و محو جدي آن بود، مجدداً احيا شده و اقداماتي مرگبارتر از گذشته انجام ميدهد. امروز گروه دولت اسلامي عراق و شام، داعش بار ديگر براي به دست گرفتن مناطق غربي عراق در حال جنگيدن است. حتي اين گروه با ائتلاف با جبهه النصره در سوريه شكوفاتر شده است و به همراه يكديگر براي نابودي منطقه تلاش مي كنند. بر همين اساس، خشونت فرقه اي بين شيعه و سني چندين برابر شده است. بسياري از جهاديهايي كه از اروپا روانه سوريه شدهاند در آتش القاعده نوين در حال سوختن مي باشند. تلاش گردانهاي تروريستي چون (گردانهاي عبدا… عزام) براي كشاندن جنگ فرقهاي از سوريه به لبنان و عراق است. حتي حمله به سفارت ايران در بيروت و ساير اقدامات انتحاري چون بمب گذاري را در مناطق شيعه نشين در دستوركار خود دارند
گروه داعش
دولت اسلامي عراق و شام يا داعش به عنوان گروهي منشعب از القاعده محسوب مي شود كه از منظر گرايشات عقيدتي و فكري و همچنين جنبه رفتاري رويكرد يكساني با القاعده دارد. با اين حال رفتارهاي اين گروه تروريستي در طول يك دهه گذشته و به خصوص چند سال اخير نشانگر راديكال تر و خشن تر بودن اين گروه در مقايسه با القاعده است و داعش با توجه به جدايي از القاعده و پيدايش اختلافاتي بين آن دو به عنوان مخوفترين و قدرتمندترين گروه تروريستي در عرصه خاورميانه ظهور كرده است. هر چند كه داعش در شكل كنوني آن محصول بحران سوريه و گسترش اختلافات و منازعات منطقه اي بعد از 2011 است، اما ريشه ها و روند قدرت گرفتن آن به دوره پس از صدام در عراق يعني از سال 2003 به بعد مربوط است. حمله آمريكا به عراق در سال 2003 فرصت و فضاي مناسبي را براي حضور و نقش آفريني گروههاي مسلح و تروريستي مختلف از جمله گروههاي مرتبط با القاعده در اين كشور بوجود آورد. بر اين اساس گروههاي مسلح مختلفي به خصوص در سالهاي پس از 2004 در عراق ظهور كرد كه با جذب نيرو و منابع مالي در تلاش بودند كه با نيروهاي نظامي آمريكايي و همچنين نيروهاي عراقي مقابله كنند. يكي از مهمترين اين گروهها جماعه التوحيد و الجهاد بود كه به رهبري ابومصعب زرقاوي در سال 2004 تشكيل شد. پس از آنكه زرقاوي بيعت خود با اسامه بن لادن رهبر القاعده را اعلام كرد به تنظيم القاعده في بلاد الرافدين تبديل شد و همچنين به اين گروه القاعده عراق نيز اطلاق مي شد. زرقاوي بعد از آزادي از زندان در اردن در سال 1999 رهبري بخشي از داوطلبان جهادي در افغانستان را برعهده داشت، اما در سال 2001 از اين كشور به شمال عراق فرار كرد و در آنجا به گروه انصارالاسلام پيوست و سپس با ايجاد القاعده عراق، وفاداري خود به رهبري شبكه جهاني القاعده را بيان داشت. القاعده عراق به تدريج به اصلي ترين گروه تروريستي در عراق تبديل شد و بيشترين انفجارها و اقدامات تروريستي از سوي اين گروه صورت گرفت. از جمله مهمترين اقدامات القاعده عراق كه در پي ايجاد فتنه مذهبي و جنگ داخلي در عراق بود، انفجار حرم شريف امامين عسگرين در سامرا در سال 2006 بود. اين تشكل عمليات تروريستي خود را به اندازه اي افزايش داد كه به يكي از قوي ترين گروههاي مسلح در صحنه عراق تبديل شد و شروع به گسترش نفوذ خود در مناطق گسترده اي از عراق كرد تا اينكه در سال 2006، زرقاوي علنا در يك نوار ويدئويي تشكيل آنچه را " شوراي مجاهدين" خواند به سركردگي عبدالله رشيد البغدادي اعلام كرد. پس از كشته شدن زرقاوي توسط نيروهاي آمريكايي در سال 2006، ابوحمزه المهاجر به سركردگي اين گروه تعيين شد و در پايان همان سال دولت اسلامي عراق به سركردگي ابوعمر البغدادي تشكيل شد. دولت اسلامي عراق به عنوان گروهي تروريستي و شاخه القاعده در عراق در شكل جديد خود تحت رهبري ابوعمر البغدادي تلاشهاي خود براي ايجاد ناامني در عراق را ادامه داد، با اين حال اين گروه از سال 2008 با افول و كاهش قدرت و تاثيرگذاري در عراق مواجه شد. شكل گيري نيروهاي الصحوه يا بيداري از ميان عشاير سني عراق براي مقابله با القاعده عراق و اقدامات نظامي و امنيتي در مقابل آن باعث تضعيف جدي اين گروه شد. در 19 آوريل 2010، نظاميان آمريكايي و عراقي طي يك عمليات نظامي در منطقه الثرثار، منزلي را هدف قرار دادند كه ابوعمر البغدادي و ابوحمزه المهاجر در آن حضور داشتند و پس از درگيريهاي شديد ميان دو طرف، اين منزل هدف حملات هوايي قرار گرفت و در نتيجه آن دو سركرده تروريستها به هلاكت رسيدند. يك هفته بعد، اين گروه تروريستي در بيانيه اي هلاكت البغدادي و المهاجر را رسما اعلام كرد و پس از حدود ده روز، مجلس شوراي دولت اسلامي عراق تشكيل جلسه داد و ابوبكر البغدادي را به عنوان جانشين ابوعمر البغدادي انتخاب كرد. هر چند در اين دوره دولت اسلامي عراق در مرحله ضعف بود، اما بحران سوريه فرصتهاي نويني را براي اين گروه ايجاد كرد و البغدادي با بهره گيري از آن توانست به جايگاه و نقش آفريني عمده اي در معادلات عراق و سوريه بپردازد. بحران سوريه از چند منظر باعث ايجاد فرصت براي گروه تروريستي دولت اسلامي عراق شد. اول اينكه سوريه با توجه به مجاورت جغرافيايي و پيوستگي سرزميني با عراق فضاي عملياتي مناسبي را براي افزايش قدرت و نقش آفريني اين گروه بوجود آورد. دوم اينكه گسترش بحران و رقابتهاي منطقه اي و افزايش تنشهاي مذهبي و فضاي افراط گرايانه در منطقه منابع انساني و مالي گسترده اي را براي گروه دولت اسلامي عراق فراهم ساخت. با توجه به شرايط جديد سوريه ابوبكر بغدادي يكي از معاونان خود به نام ابومحمد الجولاني را به سوريه فرستاد كه منجر به شكل گيري گروه جبهه النصره در سوريه در 2011 شد. جبهه النصره تا سال 2013 به عنوان گروهي وابسته به القاعده در سوريه معروف بود و توانست با جذب نيرو و منابع مالي به يكي از بازيگران مهم معارض در اين كشور تبديل شود. در حالي كه گزارشهاي اطلاعاتي از رابطه فكري و تشكيلاتي اين گروه با شاخه دولت عراق اسلامي پرده برداشت، در نهم آوريل 2013، ابوبكر البغدادي در يك پيام صوتي اعلام كرد كه جبهه النصره امتداد دولت اسلامي عراق است و تشكيل آنچه دولت اسلامي عراق و شام خواند با ادغام جبهه النصره و دولت اسلامي عراق اعلام كرد. اما طولي نكشيد كه يك نوار صوتي منتسب به ابومحمد الجولاني پخش شد كه در اين نوار از رابطه خود با دولت اسلامي عراق سخن گفت، اما وي ايده ادغام با اين گروه را نپذيرفت و بيعت خود را با شبكه القاعده تحت رهبري ايمن الظواهري اعلام كرد. بر اين اساس به رغم تاكيد ايمن الظواهري بر انحلال داعش و فعاليت جداگانه دولت اسلامي در عراق و جبهه النصره در سوريه، البغدادي بر ادامه حيات داعش تاكيد كرد. بر اين اساس بود كه اختلافات مهمي بين البغدادي و ايمن الظواهري و درگيريهاي بين جبهه النصره و داعش رخ داد. با اين حال داعش توانست به نقش آفريني گسترده تري در سوريه بپردازد و جايگاه خود را در اين كشور با تصرف برخي مناطق تثبيت كند. داعش پس از تقويت خود در سوريه بتدريج حضور و نقش آفريني خود در عراق را نيز گسترش داد. داعشيها كه در طول سال 2013 حضور پراكنده اي در عراق داشتند، از ابتداي 2014 نقش خود در اين كشور را بسيار توسعه دادند. بر اين اساس بود كه آنها توانستند بر مناطق گسترده اي از عراق در استان الانبار مسلط شوند و شهرهاي مهم رمادي و فلوجه را به تصرف خود درآورند. هر چند نيروهاي عراقي توانستند مناطق مهمي از جمله رمادي را از كنترل داعش خارج سازند، اما شهرهايي مانند فلوجه همچنان در دست داعش باقي ماند. در حالي كه ارتش عراق در حال تشديد اقدامات اطلاعاتي و نظامي خود براي خارج ساختن داعش از فلوجه بود، مرحله جديدي از عمليات نظامي و پيشرويهاي اين گروه در استانهاي صلاح الدين، نينوا، ديالي و كركوك آغاز شد. داعش بعد از ناكامي در تصرف سامرا به موصل حمله كرد و توانست بر اين شهر مسلط شود. سپس پيشرويهاي داعش به سوي ساير مناطق عراق ادامه يافت و از جمله باعث تسلط بر تكريت شد. در حال حاضر داعش بر مناطق قابل توجهي از سوريه به خصوص قسمتهاي شرقي مانند الرقه و همچنين بخشهاي مهمي از مركز و غرب عراق مسلط است. در چنين شرايطي كه با گسترش توان مالي و انساني داعش و همكاري برخي گروههاي محلي با آن همراه است، تهديدات مختلف ناشي از آن در منطقه در حال گسترش است.
جنبش گولن
جنبش گولن طی سالهای اخیر، جریانی در ترکیه رشد کرده که اگر چه خود را وامدار اندیشههای سعید نورسی عالم برجسته ترک میداند، اما از جهات گوناگون به ارائه الگویی نوین پرداخته است. این جریان که عموماً با نام رهبر آن فتحالله گولن آمیخته است، تحت عناوینی همچون جماعت خدمت، جریان نورچی و جماعت گولن نیز شناخته میشود. این جریان نه تنها در ترکیه نوین به عنوان یکی از جریان های مهم شناخته شده، بلکه در سطح منطقه نیز جریانی تاثیرگذار محسوب می شود و طی سال های گذشته، رشدی فزاینده در مناطقی همچون بالکان، آسیای مرکزی و قفقاز، افریقا و حتی امریکا داشته است. شخصیت ودیدگاه های گولن درباره گولن و شخصیت او دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. برخی از شاگردان گولن به او لقب خواجه افندی داده اند؛ زیرا وی هم تحصیلات سنتی دینی داشته و هم به فلسفه غرب و به ویژه فلسفه کانت تعلقی ویژه دارد. برخی دیگر از افراد جماعت، او را به چشم حضرت مهدی (عج) نگاه می کنند. برخی دیگر او را یک واعظ ساده مذهبی می دانند که بواسطه نوع سخنرانی هایش در میان مردم مشهور شده است. برخی نیز او را یک مصلح بزرگ دینی و پیام آور صلح و آشتی اسلام با دموکراسی تلقی می کنند. مخالفان وی نیز او را فردی دروغگو و فریبکار توصیف می کنند که حتی جرات بازگشت به ترکیه را نیز ندارد. عده ای نیز اعتقاد دارند گولن با شخصیت بت گونه ای که به هوادارانش داده، تصویری نژادپرست، ناسیونالیست و بیگانه از دیگران، از جماعت خود ترسیم کرده است. تکبر و خوار شمردن کسانی که خارج از جماعت هستند، به رویه ای معمولی تبدیل شده است. به نحوی که نزد پیروان این جماعت، غیر از گولن، سایر علمای جهان اسلام بی اطلاع هستند و درک درستی از مسایل ندارند. (DAĞ, 2014) به هر حال فارغ از آنکه قضاوتی درباره تعارف فوق از گولن و شخصیت وی داشته باشیم، واقعیت آن است که امروز نام فتح الله گولن با اصطلاح اسلام روشنگر یا معتدل ترک که بسیاری از پژوهندگان از آموزه هاو جهان بینی آن با عنوان «پارادایم اسلام اجتماعی» یاد می کنند، گره خورده است.( فلاح، 207:1389-205) در حقیقت فتح الله گولن در ترکیه به عنوان پدر اسلام اجتماعی معروف است و وی را بنیانگذار و رهبر جنبش گولن میخوانند. همچنین برخی از کتاب های گولن از پرفروش ترین کتاب ها در ترکیه و حتی سایر کشورهای اسلامی بوده اند. مدارس او در بیش از 160 کشور جهان فعالیت می کنند و آراء و افکار وی را به شاگران خود منتقل می کنند. جماعت خدمت(جریان گولن) آنچه امروز به نام جریان گولن یا جماعت خدمت معروف است، حاصل اندیشه ها و تلاش های محمد فتح الله گولن است. وی به عنوان یکی از شاگردان مکتب نورسی، تلاش زیادی جهت مدرن کردن جنبش نور انجام داد. وی که مشهورترین واعظ، نویسنده و تدریس کننده علوم اخلاقی و الهیات ترکیه محسوب می شود، در صدر جریانی قرار گرفته که طی سال های گذشته از تاثیر به سزایی در فضای سیاسی ـ اجتماعی ترکیه و برخی دیگر از کشورهای اسلامی برخوردار بوده است. اگر چه گولن صراحتا نورجی بودن خود را به زبان نیاورده و در سخنرانی ها کمتر از سعید نورسی یاد می کند، باید این حال جریان وی عمدتا جریانی منشعب از جماعت نور تلقی می شود. گولن که هم اکنون در پنسیلوانیای آمریکا زندگی می کند، خطیبی توانا است که از سن 14 سالگی خطابه می کرده است. وی بیشتر آموزش های دینی خود را نزد پدر و در تکیه محله خود نزد علما و متصوفه فرا گرفته است. پدرش علاوه بر زبان عربی و ترکی، زبان فارسی را هم به او آموخت. وی که هیچگاه ازدواج نکرده و مجرد زندگی می کند، بحث های دینی خود را با احساسات، عواطف و بیانی رسا همراه می کند و عیبی نمی بیند که هنگام موعظه، اشکش بر گونه جاری شود. او از طریق فن خطابت و همچنین با شیوه های خاص خود مانند گریه کردن در حال سخنرانی، توجه مخاطبان را به خود معطوف کرده و نورجی ها و دیگر افراد گروه های دینی را تحت تأثیر قرار داده است. از جلسات وعظ او فیلمبرداری میشود و این فیلم ها میان هوادارانش دست به دست می چرخد و تکثیر می شود. همچنین مجموعه سخنرانی های فتح الله گولن در قالب کاست و سی دی در مناطق مختلف توزیع می شود. این اقدام که هم پول و هم طرفداران او را افزایش داده است، با مخالفت سایر زعمای حرکت نورجی مواجه شده و اعتراض آنها را برانگیخته است. با این حال فتح الله گولن همچنان به این شیوه تشکیلاتی خود ادامه می دهد و موفق به ایجاد شبکه ای گسترده شده است. ماهیت جریان گولن درباره این جریان، دیدگاههای کلان مختلفی وجود دارد. به نحوی که برخی جریان گولن را جریان بومی می دانند که از بطن جامعه و اعتقادات مذهبی مردم ترکیه برخاسته است و برخی دیگر نیز آن را جریانی وارداتی تلقی میکنند که توسط امریکا و سایر کشورهای غربی مورد حمایت قرار گرفته است. باید توجه داشت که فتح الله گولن در ترکیه به شخصیت افسانه ای تبدیل شده که حضور، نفوذ و سایه وی و جماعتش در محیط و فضای کلیه اماکن سیاسی، نظامی و امنیتی ترکیه سایه افکنده و وابستگی این جماعت و التزام آن به احکام اسلامی و سیاست های آن بطور واضح و شفاف مشخص نیست. در واقع این جریان به رغم تعدد و تنوع حوزه های فعالیتش، همچنان ناشناخته و مبهم به نظر می رسد و بسیاری از صاحب نظران چه در داخل و چه خارج از ترکیه، نسبت به مقاصد و نیات دراز مدت این جریان اظهار بی اطلاعی می کنند. به نحوی که هیچ کس از میزان قدرت مالی و تعداد طرفداران این جریان اطلاع درستی ندارد و معلوم نیست نفوذ گولن در دستگاه های کلیدی دولتی تا چه حد است و در صورت احراز قدرت بیشتر، چه خط مشی را پیش خواهد گرفت.
یادداشت
پایان اسلحه و آغاز دیپلماسی؟| بررسی پیامدهای منطقهای خلع سلاح پ.ک.ک
شنبه 21 تير 1404
مخاطرات جدی همراه است، به ویژه آن که گروههای کرد مستقر در سوریه تاکنون با این روند همراهی نکردهاند. آنکارا معتقد است که نیروهای دموکراتیک سوریه ،(SDF) که مورد حمایت آمریکاست، شاخهای از پ.ک.ک هستند و تهدیدی مستقیم علیه امنیت ملی ترکیه به شمار میروند که باید خلع سلاح شوند،
در مقابل، رهبران ...
یادداشت
عواقب و مخاطرات یک تصمیم جنجالی؛ آیا حزبالله خلع سلاح میشود؟
شنبه 18 مرداد 1404
،
در اقدامی جنجالبرانگیز، بولس مرقص، وزیر اطلاعرسانی لبنان، روز پنجشنبه از کاخ بعبدا اعلام کرد که دولت به اتفاق آرا ... خلع سلاح، در حالی که اسرائیل مطمئناً به حملات خود ادامه میدهد و تضمینهای آمریکا نیز هیچ تأثیری نخواهد داشت، تنها به تفرقه سیاسی بیشتر منجر میشود و راه را برای اشغالگری نظامی مجدد د ...
گزارش
معامله خون در ازای گاز | سود میلیاردی برای تلآویو و خسارت سیاسی برای قاهره
يکشنبه 19 مرداد 1404
،
مخاطرات سیاسی و اقتصادی برای مصر
امضای قرارداد چند ده میلیاردی هرچند در ظاهر میتواند پاسخگوی نیاز فوری مصر به انرژی باشد اما با نگاهی عمیقتر، مجموعهای از پیامدهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی را برای این کشور رقم میزند. این پیامدها نه تنها بر ساختار انرژی مصر، بلکه بر جایگاه منطقهای و ثبات داخلی آن نیز ...
یادداشت
از دروازه غربی تا سواحل مدیترانه؛ دیپلماسی امنیتی ایران برای مهار طرحهای آمریکا
چهارشنبه 22 مرداد 1404
،
مخاطرات امنیتی که از ناحیه رژیم صهیونیستی ثبات لبنان را تهدید میکند. تبدیل شدن موضوع خلع سلاح حزبالله به بحران داخلی میتواند به درگیریهای فرقهای یا حتی جنگ داخلی منجر شود که این سناریو به سود آمریکا و رژیم صهیونی خواهد بود. لذا لاریجانی در بدو ورود به بیروت هدف از این سفر را تحقق منافع لبنان دانست و ...
مقاله
«ارتش لبنان» میان چکش آمریکا و سندان حزبالله
سه شنبه 11 شهریور 1404
،
مخاطرات تلاش برای خلع سلاح حزبالله را نادیده گرفته و نسبت به چالشهای امنیتی آینده برای ثبات داخلی لبنان بیتوجهی نشان میدهند، در این میان اما مقامات ارتش رویکرد متفاوتی از دولت در پیش گرفته و نسبت به احتمال جنگ داخلی نگرانیهای جدی دارند.
دراین رابطه روزنامه الاخبار اخیرا اعلام کرد که ژنرال رودو ...
یادداشت
لاریجانی در ریاض؛ تمهید برای یک نظم امنیتی جدید
چهارشنبه 26 شهریور 1404
،
مخاطرات سیاستهای بیثباتساز رژیم صهیونیستی بنگرند آنگاه دیدگاه تعارضآمیز کنونی با جمهوری اسلامی بر سر ماهیت گروههای مقاومت و سلاح آنها کمرنگ شده و حتی این واقعیت را بهتر خواهند دید که مقاومت در خط مقدم مقابله منطقهای برای دفع خطر ماشین جنگی رژیم صهیونی است.
بهطور کلی، سفر لاریجانی به عربستان ...
خبر
اعتراضات میلیونی «نه به پادشاه» در سراسر آمریکا
يکشنبه 27 مهر 1404
،
مخاطرات امنیتی برای مردم، توصیه میشود آنها از ماسک استفاده کنند.
معترضان، سیاستها و اقدامات دولت ترامپ را به شدت محکوم کردند.
شعار اصلی «آمریکا پادشاه نمیخواهد» مستقیماً اقتدارگرایی ترامپ و تلاشهای او برای نادیده گرفتن قوه قضائیه، حمله به رسانهها و تلاش برای کنترل دولتهای محلی را هدف ق ...
گزارش
«بازدارندگی هوایی»؛ پاسخ ترکیه و اعراب به مخاطرات ژئوپلیتیکی
شنبه 24 آبان 1404
،
فعالیتهای بیثبات کننده رژیم صهیونیستی در غرب آسیا، ضرورت تقویت توان دفاعی و هوایی را بیش از پیش آشکار ساخته... فعالیتهای بیثبات کننده رژیم صهیونیستی در غرب آسیا، ضرورت تقویت توان دفاعی و هوایی را بیش از پیش آشکار ساخته و ترکیه و اعراب را به سوی خرید جنگنده و سامانههای پدافندی جهت تضمین بازدارندگی ...
یادداشت
معمای شورای صلح در غزه؛ مأموریتی پر ابهام با هدفی خطرناک
يکشنبه 2 آذر 1404
،
مخاطراتی که در آن برهه به طرح 20 مادهای ترامپ که به دنبال گرفتن قیمومیت غزه از دست فلسطینیان و گره زدن سرنوشت آن به طرحهای پشت پرده آمریکایی- صهیونیستی برای آینده این باریکه بود اکنون نیز در مورد قطعنامه تصویب شده در شورای امنیت مطرح شده است.
ابهام در تشکیل کشور فلسطین
برخلاف پیشنویسهای قب ...
مقاله
بازسازی یا مهندسی ژئوپلیتیک؟ معماری غزه جدید با تقسیم به مناطق سبز و قرمز
سه شنبه 4 آذر 1404
،
مخاطرات طرح و جلوگیری از تثبیت پیامدهای جغرافیایی، جمعیتی و حاکمیتی آن، مجموعهای از اقدامات سیاستی و راهبردی پیشنهاد میشود:
۱. عدم پذیرش هرگونه تغییر جغرافیایی یا جمعیتی تحمیلی
ضروری است که اصل «عدم بهرسمیتشناختن جابهجایی و تغییرات ایجادشده با زور» بهعنوان خطمشی ثابت در مواضع کشورهای ع ...
