الوقت_ تحويل سامانه دفاعي اس-300 از سوي روسيه به ايران واكنش هاي متفاوتي را در پي داشته است. با توجه به شرايط سياسي منطقه، مناسبات ميان ايران و روسيه، وضعيت روسيه در منطقه، نگاه ها به جمهوري اسلامي پس از بيانيه لوزان و مواردي از اين دست، بازنگري در روابط ايران و روسيه، ضروري به نظر مي رسد .
روابط ايران و روسيه داراي جنبه ها و ابعاد گوناگوني است به نحوي كه مي توان اين روابط را در ابعاد سياسي، اقتصادي و همچنين امنيتي مورد بحث و بررسي قرار داد. طي سال هاي گذشته، عمدتاً سه رويكرد اصلي بر روابط ايران و روسيه حاكم بوده است :
نخست آنكه ايران و روسيه به دليل تعارض هايي كه با امريكا به عنوان هژمون در نظام بين الملل دارند، توانايي اين را دارند كه به عنوان متحدي استراتژيك در نظام بين الملل عمل كنند به ويژه اين كه هر دو كشور مواضع مشتركي در خصوص نفوذ غرب در مناطق پيراموني خودشون دارند. علاوه بر اين هر دو كشور خواهان اين هستند كه به عنوان قدرت برتر در مناطق پيرامون خود شناخته شوند. تمام اين عوامل، دلايلي خواهند بود كه ايران و روسيه، به عنوان متحداني استراتژيك در كنار هم همكاري كنند .
رويكرد ديگر، بر اين اساس است كه ايران و روسيه به دلايل مختلف از جمله سابقه منفي تاريخي كه در هر دو كشور وجود دارد، توانايي اتحاد و نزديكي به هم را ندارند، ايراني ها در طول تاريخ از روس ها ضربات بسياري خورده اند؛ مانند عهدنامه هاي تركمنچاي، گلستان و... . روس ها نيز معتقدند كه ايراني ها بيشتر به غرب تمايل دارند، آنها بر اين باورند كه ايران در زمان جنگ سرد، بيشتر به سمت كشورهاي بلوك غرب گرايش داشته است. بنابراين، اين رويكردهاي منفي باعث مي شود كه عموماً دو كشور به هم نزديك نشوند .
در نهايت، رويكرد سوم نيز مبني بر اين است كه دو كشور مي توانند همكاري و رقابت را توأمان داشته باشند، به اين معنا كه حوزه هاي مشترك بسيار زيادي به ويژه در آسياي مركزي، قفقاز و خاورميانه وجود دارد كه دو كشور بر سر آن مواضع نسبتاً همسويي دارند و مي توانند در اين زمينه ها همكاري كنند. از سوي ديگر اختلافاتي نيز ميان كشورها وجود دارد كه مي تواند زمينه ساز رقابت ميان آنها باشد از جمله مسئله صدور انرژي به ويژه گاز به كشورهاي اروپايي. در مجموع اين سه رويكرد در ميان ايران و روسيه وجود دارد و به نظر مي رسد رويكرد آخر، رويكرد منطقي تري باشد و نگاهي واقع بينانه مبتني بر منافع جمهوري اسلامي ايران مي تواند حاكم گردد .
