در حد فاصل تحولات اخیر در روابط ایران و ایالات متحده آمریکا طی حداقل یک سال گذشته، دو موضوع اساسی بیشترین توجهات بین‌المللی و رسانه‌ای را به خود جلب کرد. برجام و دستگیری ملوانان آمریکایی در خلیج فارس.
به گزارش الوقت، توافق جامع و نهایی هسته‌ای وین با عنوان شناخته شده و رسمی برنامه جامع اقدام مشترک یا موسوم به برجام در 23 تیرماه 1394 به امضا رسید و درست شش ماه پس از آن در ساعت ۱۶سه شنبه ۲۲ دی ۱۳۹۴، مسئله بازداشت ملوانان آمریکایی در خلیج فارس پیش آمد. دستگیری ملوانان آمریکایی در همان ابتدا نشان داد توافق برجام توافقی محدود به برنامه هسته‌ای ایران است و در سایر موضوعات، ایران همچنان مهمترین مخالف و در واقع در نقطه مقابل اهداف و برنامه‌های آمریکا بویژه در منطقه قرار دارد.
صبح روز چهارشنبه 23 دی ماه 1394 در حالی که دومین هفته سال 2016 میلادی سپری می‌شد؛ رسانه‌های جهانی با خبر حیرت آور بازداشت 10 تفنگدار آمریکایی در آبهای سرزمینی ایران روز خود را آغاز کردند. درهمان ساعات نخستین روز کاری چهارشنبه رسانه‌های ایرانی و خارجی اعلام کردند که شب گذشته دو شناور رزمی آمریکایی با نقض حریم دریایی ایران در محدوده جزیره فارسی در خلیج فارس، توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران بازداشت و به پایگاه این نیرو در جزیره فارسی منتقل شده است. به گفته فرمانده نیروی دریایی سپاه، ناو هواپیمابر آمریکایی نیز در این محدوده در آبهای بین‌المللی حضور داشت و پس از بازداشت این دو شناور آمریکایی، تحرکات دریایی و هوایی «غیرحرفه‌ای» از سوی آمریکایی‌ها انجام شد که با اقدامات مناسب نیروهای سپاه، بعد از 40 دقیقه آرامش به منطقه بازگشت.
اشاره فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران به تحرکات دریایی و هوایی «غیرحرفه‌ای»، برخی تحرکات ناوهای خارجی همزمان با دستگیری تفنگداران آمریکایی در خلیج فارس بود. گفته شد که در هنگام توقیف این دو شناور رزمی، ناوگروه هواپیمابر "ترومن" آمریکا و ناوگروه هواپیمابر "شارل دو گل " فرانسه در آبهای بین‌المللی منطقه حضور داشته‌اند و همزمان ناو گروه هواپیمابر آمریکایی اقدام به تحرکات انفعالی در جزیره فارسی کرده و آرایش نظامی به خود گرفتند.
در همین ارتباط سردار علی فدوی فرمانده نیروی دریایی سپاه با اشاره به دستگیری 10 نظامی آمریکایی در خلیج فارس توسط سپاه گفت: نیروی دریایی سپاه در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز استقرار کامل و همه جانبه داشته و تسلط کامل بر همه آبهای منطقه خلیج فارس و هرمز را دارد. فدوی گفت: آبهای سرزمینی هر کشور، آب‌هایی است که شناورها باید حضورشان در آنها با اطلاع و کسب اجازه قبلی باشد. وی افزود: حضور آمریکایی‌ها در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز هیچ گاه بی‌ضرر نبوده و این 2 شناور که شامل 10 تفنگدار بودند در سه مایلی آبهای سرزمین جزیره فارسی قرار گرفته بودند و به دلیل عدم حرفه‌ای گری عملی، توسط رزمنده‌های ما در دریا توقیف و به جزیره فارسی منتقل شدند و البته آنها مقاومت زیادی نشان ندادند.
فدوی همچنین در ادامه اظهارات خود در گفتگو با خبرگزاری فارس اعلام کرد که از همان ابتدای کار، تماس‌های دیپلماتیک برقرار بود و با آقای ظریف در تماس بودیم و او در جریان قضایا بود و آقای کری نیز با ظریف تماس گرفته بود و درخواست آزادی داشته که آقای ظریف موضع قوی و محکمی داشته و اعلام کرده که آنها در آبهای سرزمینی ما بودند و باید عذرخواهی کنید.
فدوی گفت: این روند انجام شده و مطمئنا زیاد طول نخواهد کشید و نیروی دریایی سپاه در خصوص این افراد به محض دستور از مقامات مافوق اقدام می‌کند و احتمالاً آنها آزاد می‌شوند.
خبر بازداشت 10 نظامی آمریکایی به سرعت از سوی پنتاگون اعلام و تیتر یک رسانه‌های جهان شد. البته این رسانه‌ها بیش از اینکه به تجاوز نیروهای آمریکایی به حریم دریایی ایران اشاره کنند، تنها به بازداشت این نیروها توسط سپاه و «ادعای» ایران در نقض حریم دریایی‌اش تأکید کردند.
یک مسئله که در آن زمان از نظر رسانه‌ای مورد توجه قرار گرفت؛ «ملوان» خواندن تفنگداران دریایی آمریکا از سوی این رسانه‌هاست تا نظامی‌بودن این افراد و شناورهای توقیف شده و به تبع آن تجاوز نظامیان آمریکایی به مرزهای ایران، مورد توجه قرار نگیرد.
با این حال واکنش واشنگتن به این موضوع چندان هماهنگ و حساب شده نبود. مقامات آمریکایی در ابتدا ادعا کردند که قایق به سبب نقص فنی موتور وارد آبهای ایران شده است؛ اما بعدتر رسما اعلام شد که علت اشتباه در مسیریابی بوده است.
خبرگزاری رویترز به نقل از مقام های آمریکایی گزارش داد که بعید است ایران این ملوانان را همان شب آزاد کند. این خبرگزاری چند ساعت بعد به نقل از مقام های وزارت دفاع نوشت که قرار است ملوان ها صبح زود چهارشنبه به وقت خلیج فارس آزاد شوند.
پیتر کوک سخنگوی پنتاگون در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس مدعی شد که این قایق ها میان کویت و بحرین حرکت می کردند که تماس آنها با مقر فرماندهی شان قطع شد. وی مدعی شد: “ما با ایران در تماس بوده ایم و به ما اطمینان داده شده که خدمه و قایق ها فورا بازگردانده خواهند شد.”
با این حال روز بعد از بازداشت آمریکایی‌ها؛ روابط عمومی کل سپاه در اطلاعیه‌ای با اشاره به قطعیت غیر عمدی بودن ورود غیر قانونی و غیر مجاز شناورهای رزمی آمریکایی به آبهای سرزمینی ایران در خلیج فارس، از رهاسازی تفنگداران دستگیر شده آمریکایی در آبهای بین المللی خبر داد. در این اطلاعیه با تأکید بر اینکه "آمریکایی‌ها متعهد شدند که دچار اشتباهات مجدد نشوند" آمده بود: تفنگداران دریایی دستگیر شده با نظارت شناورهای رزمی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آبهای بین المللی رها شدند.
بازداشت تفگداران آمریکایی که بطور غیرقانونی وارد آبهای ایران شده بودند در آن زمان توانست تصوری را که برخی رسانه‌ها متاثر از برجام در ارتباط با احتمال نرم شدن مواضع ایران در خصوص سیاست‌های امریکا در منطقه عنوان می‌کردند، بی اعتبار شود و بدون کمترین هزینه‌ای همچنان ایران سیاست‌های پیشین خود را تقابل با اهداف منطقه‌ای آمریکا بویژه در جنوب غرب آسیا حتی با وجود امضای برجام تداوم بخشد.
