الوقت- بیش از 5 سال از نابودی خلافت جهنمی گروهک داعش میگذرد با این حال هنوز رنجها و مشکلات بسیاری از آن دوران گریبانگیر سوریه و عراق است.
یکی از آنان مسئله «همسران داعش» است که حالا دیگر به بحرانی برای کشور سوریه وعراق تبدیل شده است.
با فروپاشی امپراتوری خشونتآمیز داعش بیشتر جنگجویان این گروهک کشته، دستگیر و یا متواری شدند اما خانوادههای داعشی شامل تعداد زیادی از زنان و کودکان وابسته به ستیزهجویان این گروهک تکفیری با وضعیت بلاتکلیفی در اردوگاههای ویژهای تحت کنترل و مراقبت قرار گرفتند که معروفترین و پرجمعیت ترین آنها اردوگاه الهول در استان دیرالزور سوریه میباشد.
در سالها و ماههای اخیر کسانی که تبعه سوریه و عراق بوده اند تا حدود زیادی تعیین تکلیف شده و از اردوگاهها تخلیه شده اند با این حال هنوز تعداد کثیری از اتباع دیگر کشورها در اردوگاه الهول باقی مانده اند زیرا کشورهای مبدأ این زنان از پذیرش آنها سرباز میزنند.
بریتانیا استرالیا، بلژیک، آلمان و هلند کشورهای اروپایی هستند که تابعیت این زنان را لغو از پذیرش آنها با وجود درخواستهای مکرر خودداری میکنند.
اخیراً داستان لغو تابیعت یک زن داعشی تبعه انگلیس مجدداً داستان این زنان را بر سر زبانها انداخت.
شمیم بیگم ملقب به "عروس داعش" که یک زن بنگلادشی انگلیسی تبار است و هم اکنون در اردوگاه در سوریه به سر می برد هفته گذشته بار دیگر در دادگاه تجدیدنظر انگلیس محکوم به لغو تابعیت و عدم امکان بازگشت به این کشور شد.
او تنها ۱۵ سال داشت که به همراه دو دختر دیگر در فوریه ۲۰۱۵ از لندن فرار کرد تا از طریق ترکیه به سوریه برود و به داعش بپیوندد.
شمیم از طریق یک اپلیکیشن با اعضای داعش آشنا می شود و در سوریه با یک داعشی ازدواج میکند. بیگم هم اکنون پیشیمان شده و می گوید فریب خورده است . دادگاه لندن هم روز جمعه ۲۳ فوریه درخواست تجدیدنظری را که این زن جوان در اکتبر گذشته ارائه کرده بود رد کرد.
دهها نفر از همسران داعشیهایی که در دو اردوگاه در سوریه بازداشت شدهاند و شرایط خود را حتی برای «حیوانات» غیرقابل تحمل می دانند، در فرایندی مشابه از دولتهای غربی خواستار بازگشت به کشورهایشان هستند؛ تقاضایی که با انکار و نادیده انگاری دولتهای غربی مواجه شده است.
شبکه انگلیسی اسکای نیوز در گزارشی با عنوان «عروسهای داعش» گزارش می دهد که ده ها زن از کشورهای خارجی همچنان در اردوگاه های «الحول» و «الروج» در شمال سوریه هستند. این دو اردوگاه تحت نظارت نیروهای سوریه دموکراتیک (SDF) ایجاد شد تا دهها هزار زن و فرزندانشان را که یا با داعشیها ازدواج کرده یا با سازمان داعش در ارتباط بودند، در خود جای دهد. بسیاری از این زنان اصرار داشتند که خود و فرزندانشان به خاطر گناهان شریک زندگی و والدینشان مجازات میشوند. بسیاری نیز ادعا میکنند که مورد تجاوز جنسی قرار گرفته یا فریب خورده اند تا به سوریه بروند و در برخی موارد قاچاق شده اند.
اسکای نیوزمی گوید در میان زنان خارجی، شهروندان کشورهای غربی نیز حضور دارند که اغلب به همراه فرزندان خود در اردوگاه «الروج» حضور دارند، جایی که طی یک ماه گذشته در میان شرایط بسیار سخت زندگی و آب و هوایی بدون برق بوده اند. یک زن استرالیایی که مادر سه فرزند است به شرط ناشناس ماندن گفته است هنوز در حال تکمیل مراحل قانونی برای بازگشتن به وطن است «ما انسان هستیم، نه حیوان.»
این زن ادامه می دهد:«حتی حیوان هم نمی تواند این شرایط را تحمل کند، پسرم سال گذشته تقریباً مرده بود و دولت من از این موضوع آگاه است. نه تنها کودکان، بلکه بیشتر زنان اینجا به دلیل تصمیماتی که از طرف آنها گرفته میشود، مجازات می شوند، تصمیماتی که ما خودمان نگرفتیم، علیرغم ارتباط مستمری که با دولتمان داشتیم، اما دولت از قبول این موضوع که شهروندانش هستند، خودداری می کند. هنوز در اردوگاهها به دام افتادهاند.»
یک زن انگلیسی اهل لیدز گفت که چگونه شوهرش که اهل بیرمنگام است، او را متقاعد کرد که به سوریه برود، اما او در آنجا کشته شد. او التماس می کند و می گوید: «بگذارید برگردم. خانواده من، مادرم، پدرم و برادرانم همه در انگلیس زندگی می کنند و من می خواهم برگردم و آنجا محاکمه شوم. من پنج سال است که اینجا هستم. خیلی خسته و مریض هستم.» کارشناسان سازمان ملل در گزارشی در سال گذشته اعلام کردند که بازداشت دسته جمعی کودکان در شمال شرق سوریه به دلیل آنچه که والدین آنها ممکن است انجام دهند، نقض آشکار کنوانسیون حقوق کودک است که هر گونه تبعیض و مجازات کودک را بر اساس موقعیت، فعالیت ها، عقاید یا اعتقادات والدینشان ممنوع می کند.»
«زکیه کاجار» زن دیگری است که به مدت ۲۹ سال در آلمان زندگی می کرد و در آنجا شغل داشت و دو فرزند در آنجا به دنیا آورد، او می گوید شوهرش او را فریب داده و او را به رقه در سوریه فرستاده بود. او با بیان اینکه مجبور به ازدواج با مرد دیگری شد که او را نمی شناخت و دوستش نداشت، دو فرزند دیگر به دنیا آورد و تاکید کرد که دختر کوچکش که پنج سال سن دارد، زندگی بیرون از دیوارهای اردوگاه را نمی شناسد.
با وجود اینکه این زنان خود را فریب خورده و اظهار پشیمانی میکنند اما این تفکر که این زنان میتوانند تهدید امنیتی به حساب آیند همچنان در دولتهای اروپایی رایج است. به عنوان نمونه گزارشی از سوی گروه غیردولتی «گلوبسک» که مقر آن در اسلواکی است پیشتر گزارش داده بود که زنان داعش یک تهدید جدی هستند و آماده انجام حملات در هر زمانی میباشند.
این در حالی است گزارشهای سازمان ملل و به اذعان دولتهای سوریه و عراق، در صورت عدم چاره اندیشی لازم اردوگاه الهول و سایر اردوگاههای مشابه همانند پرورشگاه جنگجویان داعش در آینده عمل خواهند کرد و میتوانند به تهدید امنیتی جدی علیه ثبات این کشورها و منطقه تبدیل شوند.
باوجود این که «همسران داعش» همچنان شهروندان کشورهای اروپایی محسوب میشوند اما سیاستمداران و مقامات این کشورها همچنان انان را در زمره تروریست قرار داده و از هرگونه ضمانت حقوق انسانی و شهروندی برای این زنان و فرزندانشان اجتناب می کنند.
کشورهای اروپایی، با استناد به سابقه حضور این زنان در داعش معتقدند هرگونه ارتباطی میان دولت و این افراد از بین رفته است. این مقامات با نادیده انگاشتن حق حیات، از حمایت از ممنوعیت شکنجه آنان خودداری کرده تا جایی که حقی برای فرزندان کوچک آنها نیز حق و حقوقی قائل نیستند. مقامات کشورهای اروپایی نه تنها به انسان بودن این زنان ارزشی نمی گذارند بلکه آنان با این رفتار خود هر گونه رفتار وحشیانه و غیر انسانی را با این زنان فریب خورده مجاز می دانند.