الوقت- اگرچه کشور هندوستان با «مرتاض‌ها و فیل‌ها» در جهان شناخته می‌شود اما این کشور 72 ملیتی، به دلیل وسعت زیاد و جمعیت بالا ادیان زیادی را در خود جای داده که جمعیت هر یک از مذاهب به اندازه تعداد ساکنان چند کشور در جهان است. با اینکه 80 درصد جمعیت هند را «هندوها» تشکیل می‌دهند، اما تعداد قابل توجهی از مسلمانان جهان ساکن هند هستند و دومین جمعیت بزرگ این کشور غیرمسلمان را تشکیل می‌دهند.
اگرچه دولتمردان هند در سالهای اخیر محدودیتها و ممنوعیت‌های زیادی را برای مسلمانان و به خصوص شیعیان در نظر گرفته‌اند اما مقامات دهلی نمی‌توانند چشم خود را به عقاید، تفکرات و مذاهب این جمعیت کثیر ببندند. در همین رابطه دهلی‌نو در عرصه دیپلماتیک توافقاتی را به نفع شیعیان هند انجام داده است و آنگونه که رسانه‌های عراقی گزارش داده‌اند، دهلی‌نو و بغداد برای تقویت روابط امنیتی توافق کرده‌اند که بر اساس آن زمینه ورود سفر اتباع هند به عراق به منظور زیارت عتبات عالیات تسهیل می‌شود.
این توافق در جریان سفر روز جمعه «قاسم الاعرجی» مشاور امنیت ملی عراق به هند حاصل شده است. بر اساس این گزارش، در جریان سفر مشاور امنیت ملی عراق به هند، دو کشور بر تقویت روابط امنیتی تاکید کردند. رسانه‌های هندی نیز گزارش دادند که دیدار مهمی بین دو طرف انجام شده است و طرفین در زمینه‌های متعدد که منافع دو کشور را تامین کند و همچنین در مورد تحولات اخیر دو کشور تبادل نظر کردند.
رسانه‌های هندی تاکید کردند که دو طرف بر افزایش همکاری دفاعی، تلاش برای مبارزه با تروریسم و تقویت روابط امنیتی توافق کردند. رسانه‌ها با اشاره به اینکه روابط تاریخی قوی بین مردم دو کشور وجود دارد و سالانه زائران هندی بسیاری عتبات عالیات در نجف و کربلا را زیارت می‌کنند، تاکید کردند که سفر الاعرجی، به دهلی‌نو زمینه را برای افزایش همکاری‌های مشترک در زمینه‌های امنیت، اقتصاد و گردشگری مذهبی به ویژه شیعیان هند فراهم می‌کند.
جمعیت چشمگیر شیعیان در هند
توافق هند و عراق برای تسهیل سفر شیعیان هندی به عتبات درحالی انجام می‌شود که جمعیت کثیری از شیعیان جهان در شهرهای هند زندگی می‌کنند. شیعیان هند بخش عمده‌ای از جمعیت مسلمان در این کشور را تشکیل می‌دهند و بنا بر برآوردها از کل جمعیت 230 میلیونی مسلمانان این کشور، حدود 30 تا 35 درصد یعنی جمعیتی بیش از 70 میلیون نفر را شامل می‌شود. شهرها و روستاهای فراوانی در شمال و جنوب هند وجود دارد که تعداد قابل ملاحظه جمعیت آنان را شیعیان تشکیل می‌دهند.
با این اوصاف، شمار جمعیت شیعیان هند از همه کشورهای اسلامی در جهان حتی از ایران نیز بیشتر است و نشان می‌دهد که حضور مسلمانان در سرزمینهای هندونشین در قرون گذشته تاثیر شگرفی بر افزایش فرهنگ و تمدن اسلامی داشته است. «سادات گجرات» که با عنوان «میر» نیز خوانده می‌شوند با جمعیت تقریبی ۲۵۰۰۰۰ نفر بخشی از سادات جنوب آسیا را تشکیل می‌دهند که در هند و پاکستان پراکنده هستند. گفته می‌شود هند تا سال 2030، به لحاظ جمعیت بزرگترین کشور جهان خواهد بود و متعاقب آن جمعیت مسلمانان و شیعیان نیز افزایش خواهد یافت. فقط در یک دهه گذشته 50 میلیون نفر به جمعیت مسلمانان هند اضافه شده است و در آینده نیز این رقم رشد چشمگیری خواهد داشت و شاید به عنوان بزرگترین کشور با جمعیت مسلمان و بالاتر از اندونزی قرار گیرد.
ریشه‌های تاریخی گسترش تشیع در هندوستان را مهاجرت بسیاری از ایرانیان به این سرزمین، در سالهای بعد از حمله مغولان در قرن هفتم هجری قمری به ایران دانسته‌اند و برخی شواهد تاریخی درباره گرایش برخی از حاکمان هندی به تشیع، این ادعا را تقویت می‌کند. شهر «لکنهو» که به عنوان یکی از بلاد مهم هند به شمار می‌رود، یگانه مرکز و کانون فعلی شیعه اثنی عشری در هند است و در این شهر، بخش مهمی از آثار شیعه از قبیل مساجد و حسینیه ها دیده می‌شود. شهرهای «حیدرآباد، دکن و میسور» هم از جمله مناطق شیعه نشین هند به شمار می‌روند.
اگرچه آمار دقیقی از مذاهب شیعه در هند وجود ندارد اما بر اساس برخی گزارشها، بیشتر شیعیان این کشور از مذاهب «دوازده امامی»، «زیدیه» و «بهره داوودی» (نزدیک به شاخه اسماعیلیه) هستند. در هند، احزاب شیعه، مثل اتحاد المسلمین، انجمن شرعی شیعیان، انجمن شیعه، انجمن علما و واعظین فعالیت می‌کنند و مراکز مختلف فرهنگی و مدارس ویژه شیعیان هم در بخش های مختلف فعالیت دارند. شیعیان هند مشکلات اقتصادی فراوانی دارند و اطلاعات مذهبی هم با وجود فعالیت مراکز مختلف، به آنها کمتر می‌رسد و شیعیان از نظر سیاسی، جایگاه ویژه‌ای ندارند، اما به دلیل موازنه موجود در قدرت، رای جامعه شیعیان در انتخابات عمومی هند بااهمیت است.
همراهی شیعیان هند با مقاومت
شیعیان هند هر ساله در مراسم عزاداری ماه محرم دلدادگی خود را به سالار شهیدان اباعبدالحسین (ع) نشان می‌دهند. در مناطق شیعه نشین هند، مکان‌های ویژه‌ای ساخته شده که به «امام باره» معروف است و تقریباً مکانی مانند حسینیه است که مراسم عزاداری در آنجا برگزار می‌شود. سینه زنی، زنجیرزنی، قمه زنی و پیاده روی جزو کارهایی است که عزاداران هندی در ماه محرم و به ویژه در روز عاشورا انجام می‌دهند.
شیعیان هند همچنین در مراسم پیاده روی اربعین حسینی (ع) حضور پررنگی دارند و سال گذشته بیش از پنج هزار نفر از شیعیان و عاشقان اباعبدالله الحسین (ع) از هند عازم عراق شدند. شیعیان هند در طول مسیر پیاده‌روی نیز با برپایی موکب، به ارائه خدمات به زائرین می‌پردازند و نشان می‌دهند که هر چه فاصله از سرزمین کربلا دورتر باشد، محبت، عشق و علاقه به امام حسین (ع) هم بیشتر می‌شود.
با اینکه به شیعیان هند برای حضور در مراسم پیاده روی اربعین، به سختی مجوز داده می‌شود اما توافقات اخیر بین هند و عراق، می‌تواند در اعزام جمعیت بیشتری از شیعیان به شهرهای کربلا و نجف کمک شایانی کرده و روند آنرا تسهیل کند. رهبران شیعه هند بارها از دولت خواسته‌اند تا در این زمینه با مقامات عراقی رایزنی کرده و شرایط را برای اعزام شیعیان این کشور به عتبات عالیات فراهم کند و به نظر می‌رسد با توافقات اخیر گشایشی در این زمینه انجام شده است. در صورتی که مجوز صدور برای اعزام شیعیان هند به عراق فراهم شود، باتوجه به جمعیت گسترده آنها، مراسم اربعین نیز باشکوه‌تر از قبل برگزار خواهد شد.
شیعیان هند با اینکه هزاران کیلومتر دورتر از سرزمینهای اسلامی و در کشور غیرمسلمان زندگی می‌کنند اما قرابت دینی خود را با سایر شیعیان جهان حفظ کرده‌اند و هر گاه درد و رنجی به شیعیان سایر ملتها وارد شده است با آنها ابراز همدردی کرده‌اند و نمونه آنرا در موضع گیری شیعیان هند نسبت به جنگ یمن به خوبی مشاهده کردیم. در همین رابطه، شیعیان هزاران نفر از شیعیان هند در فروردین 1394 و یک هفته پس از حمله ائتلاف سعودی به یمن، تظاهراتی را در حمایت از مردم مظلوم یمن برگزار کردند. شیعیان هند در این تظاهرات شعارهایی در محکومیت حملات هوایی ریاض به یمن سر دادند و خواستار پایان دادن به حمله‌های خونبار عربستان به یمن شدند.
همچنین شیعیان هند همواره همراه با دیگر مسلمانان جهان در تظاهرات‌های روز جهانی قدس به حمایت از مردم مظلوم فلسطین و در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی شرکت می‌کنند و این در حالی است که به دلیل روابط نزدیک دولت راستگرای هند با صهیونیست‌ها محدودیتها و فشارهای زیادی را متحمل می‌شوند. در مثالی دیگر در سال 1398 هنگامی شیخ ابراهیم زکزاکی رهبر شیعیان نیجریه برای طی کردن دوره درمانی با نظارت دولت نیجریه راهی هند شده بود انجمن حیدری، گروه مسلمانان شیعه هند پیشنهاد داده بود تا قبض‌های پزشکی شیخ زکزاکی را پرداخت کند. این اقدامات به خوبی نشان می‌دهد که شیعیان هند به بستری برای توسعه بیش از پیش نفوذ مقاومت در جهان اسلام است.
