الوقت- زلزله 7.8 ریشتری که روز دوشنبه (17 بهمن) در جنوب ترکیه رخ داد، علاوه‌بر این کشور بخشهایی از سوریه را هم لرزاند که طی آن تلفات و خسارات سنگینی به این کشور وارد شد. بر اساس آمارهای رسمی بر اثر زلزله در سوریه بیش از 1400 نفر قربانی و 2400 نفر مصدوم شده‌اند و باتوجه به حجم خرابی‌ها صدها نفر نیز زیر آوار مانده‌اند و احتمال افزایش قربانیان وجود دارد.
اگرچه تلفات و میزان خسارات ترکیه در اثر زلزله از سوریه بیشتر است اما سیل کمکهای جهانی به این کشور سبب شده تا روند امدادرسانی‌ها سریعتر انجام شود اما در سوریه شرایط بغرنج است. به گفته منابع، تعداد کشورهایی که به ترکیه کمک رسانی کرده‌اند تاکنون به ۶۲ تیم از ۵۰ کشور رسیده است و این کمکها در قبال زلزله سوریه نیز به شدت احساس می‌شود اما آمریکا مانع جدی بر سر راه کمکهای انساندوستانه شده است. وقوع زلزله اخیر نشان داد که ادعای حقوق بشری غربیها در حمایت از مردم سوریه دروغی بیش نبود.
آمریکا که با کمک اروپا و متحدانش در منطقه در یک دهه گذشته تلاش کرد تا دولت سوریه را سرنگون کند اکنون نیز که زلزله خانمان سوز بلای جان این کشور شده، حاضر نیست از مواضع ضد انسانی خود عقب‌نشینی کنند. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در تماس تلفنی با رئیس جمهور ترکیه آمادگی کشورش را برای کمک رسانی به زلزله زدگان اعلام کرده است اما در برابر زلزله سوریه هیچ موضعی نگرفته و حتی ابراز همدردی خشک و خالی هم نکرده است. حتی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا برای اینکه بر سیاسی‌کاری این کشور در زلزله سوریه سرپوش بگذارد، مدعی شد:«ما نمی‌توانیم با دولتی که مردم خود را در سوریه مورد حمله قرار داده است ارتباط برقرار کنیم. در مقابل، ما از طریق سازمانهای غیردولتی مستقر در سوریه به این کشور کمک می‌کنیم».
بیشتر خسارات زلزله سوریه ناشی از آثار تحریمها است
در چنین شرایط اسفباری که زلزله در شهرهای سوریه به وجود آورده است، بار دیگر آثار تحرمیهای ظالمانه آمریکا به خوبی نمایان است، چرا که بخش زیادی از ساختمانهای تخریب شده در سوریه به خاطر آسیبهایی بود که در دوره جنگ داخلی بر این ساختمانها وارد شده بود و اگر با حمایت و سرمایه‌گذاری خارجی بازسازی می‌شدند اکنون این همه تلفات و خسارات را به سوریه تحمیل نمی‌کرد. آثار جنگ، غیرنظامیان را وادار کرده تا در ساختمانهای آسیب دیده یا تقریبا ویران شده زندگی کنند و وضعیت این ساختمانها به گونه‌ای است که با زلزله کم ریشتری هم فرو می‌ریزد چه برسد به زلزله مهیب 7.8 ریشتری. بنابراین، بخشی از آمال و درد و رنج مردم سوریه پس از زلزله به خاطر آثار تحریم‌هایی است که آمریکا و غربیها علیه این کشور اعمال کرده‌اند.
قانون تحریمی «سزار» که در دسامبر 2019 توسط کنگره آمریکا به تصویب رسید، دولت‌ها، شرکت‌ها و افرادی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به دولت سوریه کمکهای مالی و نظامی ارائه کنند و یا در حوزه‌های نفت، گاز طبیعی، هواپیماهای نظامی و ساخت‌وساز این کشور فعالیت نمایند را تحت تحریم قرار داده است. قانون سزار افزون بر اعمال فشار بر بخش‌های کلیدی اقتصاد سوریه، داد وستد خارجی و بانک مرکزی این کشور را نیز مورد هدف قرار می‌دهد. با توجه به اعمال این تحریمها از سوی دولت آمریکا، اکنون هیچ شرکت حمل و نقل هوایی و سازمانهای مردم نهاد جهانی تمایلی برای ورود به سوریه و کمک به زلزله زدگان ندارند زیرا از تبعات تحریمی آمریکا واهمه دارند. آمریکا نیز واکنشی که نشان دهد حداقل برای مدت معلوم و تا پایان امدادرسانی و نجات افراد زیر آوار مانده کمکهای خارجی به سوریه سرازیر شود نشان نداده است.
فقط ایران و روسیه آمادگی خود را برای ارسال کمکهای انساندوستانه و امدادرسان به سوریه اعلام کرده‌اند و تیم‌هایی از روسیه و ایران راهی این کشور شده‌اند تا به کمک زلزله زدگان بشتابند. مصطفی بن لملیح، هماهنگ کننده فعالیت‌های بشردوستانه سازمان ملل، گفت که آسیب به جاده‌ها، کمبود سوخت و هوای سرد زمستانی در سوریه مانع از واکنش این سازمان به زلزله زدگان سوری می‌شود. او گفت که سازمان ملل در تلاش است تا هرچه سریعتر تمام کمک‌هایی را که می‌تواند به مناطق آسیب دیده ارسال کند، بسیج نماید. سازمان ملل می‌گوید تعداد افرادی که به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است و 70 درصد از جمعیت سوریه به کمک نیاز دارند. با این برآورد سازمان ملل، وضعیت در سوریه بسیار بغرنج است و نیاز به کمکهای فوری دارد.
به خاطر عمق فاجعه ناشی از زلزله، وزارت خارجه سوریه از سازمان ملل و آژانس‌های آن و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و دیگر نهادهای بشردوستانه درخواست کمک برای مقابله با پیامدهای این زلزله ویرانگر کرده است. فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه روز دوشنبه نشستی با نمایندگان نهادهای سازمان ملل و دفاتر آن در سوریه و نهادهای غیردولتی برگزار کرد و گفت که تحریمهای ظالمانه آمریکا تبعات بلای زلزله را افزایش می‌دهد. همزمان شورای کلیساهای خاورمیانه خواهان لغو فوری تحریمهای سوریه و اجازه ورود کمکها به این کشور شدند.
وضعیت زمان زلزله با دوره‌های دیگر متفاوت است و نیازمند کمکهای جهانی است تا هر چه سریعتر به وضعیت آسیب دیدگان رسیدگی شود اما سوریه به خاطر اقدامات ضد انسانی غربیها از این موهبت محروم است. دولت سوریه در 12 سال گذشته که تروریستها بسیاری از مناطق این کشور را به ویرانه تبدیل کرده‌اند با بحران سرمایه برای بازسازی آسیبهای ناشی از جنگ مواجه است و در شرایط کنونی هم به تنهایی توان کافی را ندارد که بتواند به زلزله زدگان کمک کند. اگر تحریمها نبود دولت سوریه با تعاملات تجاری و فروش منابع نفتی خود می‌توانست مثل دوران قبل از بحران، درآمد ارزی کسب کرده و بتواند مشکلات ناشی از جنگ را سر و سامان دهد اما آمریکا از این مسئله هم دریغ کرد و به جای آن با سرقت نفت سوریه، میلیونها درآمد به جیب زد، پولهایی که حق دولت و مردم سوریه بود و باید برای این کشور هزینه می‌شد.
تحریمهای آمریکا شبکه بهداشت و درمان سوریه را هم با بحران گسترده‌ای مواجه ساخته است. زیرا بسیاری از زیرساختهای بهداشت و درمان سوریه در دوران بحران نابود شدند و نیاز به تعمیر و بازسازی داشتند ولی به دلیل کمبود سرمایه و نبود حمایتهای خارجی ناشی از تحریمها، همچنان لاینحل باقی مانده و اکنون با وقوع زلزله وضعیت خیلی بدتر از قبل شده است و نیاز به کمکهای گسترده جهانی دارد تا بتواند بخشی از این مشکلات را حل کند.
خالد عرقسوسی، دبیرکل هلال احمر سوریه در این باره گفت:«ما با کمبود شدید تجهیزات ویژه عملیات آواربرداری و دارو و سوخت لازم برای بیمارستان‌ها مواجه هستیم». وزارت بهداشت سوریه میزان خسارت‌های بخش بهداشت به خاطر جنگ را میلیاردها لیره برآورد کرده و بر این اساس ۳۸ بیمارستان هم به طور کامل منهدم شده است. لذا، اگر تحریمهای غرب اعمال نمی‌شد سرمایه گذاران خارجی می‌توانستند وارد سوریه شده و بخشی از این مشکلات را کاهش دهند تا در زمان زلزله با فاجعه انسانی مواجه نشوند. اکنون کمبود خدمات بهداشتی و درمانی کار کمک‌رسانی به مصدومان را دشوارتر از قبل کرده و شاید تعدادی از افراد به خاطر این کمبودهای پزشکی جان خود را از دست بدهند و نقش تحریمها در این جنایت به خوبی مشهود است.
تعداد زیادی از شرکتهای حمل و نقل هوایی از ورود به فرودگاه‌های سوریه به خاطر نگرانی درباره تحریمهای آمریکا و اروپا خودداری می‌کنند و چندین کشور نیز از شرکتهای هواپیمایی سوریه خواستند کمکها را با هواپیماهای غیرنظامی منتقل کنند و قرار است بخشی از این کمکها به دمشق، حلب و لاذقیه ارسال شوند.
اکنون لازم است تا صلیب سرخ و شرکتهای حمل و نقل برای کمک راهی سوریه شوند، زیرا هر چه این بحران بیشتر ادامه داشته باشد، افراد بیشتری که زیر آوار مانده‌اند قربانی زلزله خواهند شد. هر چند آمریکا در زمان بحران سوریه نشان داد که جان انسانها در سوریه برایش اهمیتی ندارد و با همه توان از گروههای تروریستی حمایت کرد تا به هدف و خواسته‌های خود برسد، جنگی که غرب به راه انداخت تاکنون بیش از 500 هزار کشته و دهها هزار زخمی بر جای گذاشته است و این نسل کشی برای مقامات واشنگتن ارزشی ندارد و اکنون هم که سوریه درگیر بلای طبیعی شده است اگر هزاران نفر دیگر هم به این آمار اضافه شوند، کک کاخ سفید نشینان هم نمی‌گزد.
جنایات رژیم صهیونیستی مخل کمک‌رسانی
علاوه بر تحریمهای آمریکا، جنایات رژیم صهیونیستی در سوریه هم در گسترش ابعاد فاجعه انسانی ناشی از زلزله تاثیرگذار بوده است. رژیم صهیونیستی در چند سال گذشته در حمایت از تروریستها، دهها حمله را به فرودگاه‌های سوری از جمله فرودگاه بین‌المللی دمشق، فرودگاه تی 4 در استان حمص، و فرودگاه حلب و لاذقیه انجام داده است که بخشهایی از این فرودگاهها همچنان تخریب شده باقی مانده‌اند و حتی در زمان حملات برای چند روز فعالیت آنها متوقف شده بود. دولت سوریه هم که سرمایه لازم برای بازسازی این فرودگاهها را ندارد، به همین خاطر مسیرهای کمک‌رسانی هوایی به سوریه و حمل و نقل و تجارت بین‌المللی در سالهای اخیر با چالش جدی مواجه شده است. زیرا اگر این فرودگاهها به طور کامل بازسازی شده بودند و مسیر پروازها مشکلی نداشت، کمکهای هوایی هم سریعتر انجام می‌شد تا از افزایش تلفات جلوگیری شود ولی جنایات ممتد صهیونیست‌ها مشکلات زیادی را ایجاد کرده است و این رژیم هم در کنار واشنگتن در قربانی شدن بیشتر مردم سوریه سهیم است.
شیوخ متخاصم در مسیر آشتی
با اینکه کشورهای عربی در بحران سوریه در همسویی با سیاستهای آمریکا، روابط خود را با دمشق قطع کردند اما با وقوع زلزله هولناک، برخی سران عرب حساب تنش سیاسی را با کمکهای انساندوستانه جدا کرده‌اند و سعی دارند به آسیب دیدگان سوری کمک کنند. احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب با انتشار توئیتی جان باختن صدها قربانی در زمین‌لرزه ویرانگر سوریه را تسلیت گفت و از جامعه جهانی خواست که کمکهای لازم را برای امدادرسانی به آسیب‌دیدگان این فاجعه انسانی انجام دهند. محمد بن زاید، حاکم امارات هم در گفتگوی تلفنی با رئیس جمهور سوریه اعلام کرد که آماده کمک به زلزله زدگان است. هیثم بن طارق، سلطان عمان هم در پیامی به بشار اسد این حادثه طبیعی را تسلیت گفت.
عراق که روابط دوستانه‌ای با دولت سوریه دارد شصت تن مواد غذائی و داروئی برای کمک به زلزله زدگان سوریه ارسال کرد و هلال احمر این کشور اعلام کرد که این مرحله نخست کمکها به زلزله زدگان است و به زودی کمکهای بیشتری ارسال خواهد شد.
در میان پیامهای تسلیت به دولت سوریه، یک اتفاق نادر هم رخ داد و آن تماس تلفنی شاه بحرین با رئیس‌جمهور سوریه بود. حمد بن عیسی آل خلیفه، ضمن ابراز همدردی با رئیس‌جمهور و مردم سوریه، آرزوی غفران برای جان باختگان و شفای عاجل برای زخمی‌ها، بر آمادگی کشورش برای کمک و حمایت از تلاش‌های دولت سوریه برای غلبه بر پیامدهای این فاجعه تاکید کرد. بحرین از سال 2011 روابط خود را با دولت سوریه قطع کرده بود ولی پس از 12 سال برای نخستین بار با مقامات سوری گفتگو می‌کند و تماس تلفنی شاه بحرین به خاطر وقوع زلزله می‌تواند مقدمه‌ای برای عادی سازی روابط در آینده باشد. در سه سال گذشته، برخی کشورهای عربی از جمله امارات روابط خود را با سوریه از سرگرفته‌اند و تعدادی از اعراب هم برای عادی سازی اعلام آمادگی کرده‌اند. بنابراین شاید بلای طبیعی گره قطع کور روابط بین دمشق و شیخ‌نشین‌های متخاصم را باز کند و پس از سالها تنش آفرینی سران عرب به آغوش سوریه بازگردند.
