از نظر معادلات استراتژیک، روسیه با به دست گرفتن کنترل این منطقه استقلال طلب، وارد اودسا شود و بخش‌های بزرگ‌تری از اوکراین را اشغال کرده و دسترسی کی‌یف به آب‌های آزاد را به طور کامل قطع کند.
به گزارش «الوقت»، در میانه بحران اوکراین و در شرایطی که درگیری غرب با روسیه بر سر تحولات این کشور به اوج رسیده، طی دو هفته گذشته، وقوع انفجارها و انجام چندین حمله به منطقه جدای‌طلب طرفدار روسیه در شرق مولداوی نگرانی‌های بین‌المللی را نسبت به کشیده شدن شعله‌های جنگ به حوزه سرزمینی‌ای فراتر از اوکراین را افزایش داده است.
در چند وقت اخیر بارها گزارش‌هایی از حملات شبانه به منطقه ترانس نیستریا منتشر شده است. بنا بر اعلام وزارت کشور این منطقه، این حملات در «ریبنیتسا» واقع در شمال منطقه ترانس نیستریا رخ داده و تا کنون کسی آسیب ندیده است. مجموع تحولات رخ داده اکنون پرسش‌های را پیرامون علل ملتهب شدن وضعیت در این منطقه و نیز مور حمله قرار گرفتن آن را مطرح کرده است.
دولت طرفدار غرب مولداوی به شدت نسبت به رخدادهای اتفاق افتاده در منطقه ترانس نیستریا مظنون بوده و کشورهای غربی نیز از نیات روسیه به شدت نگران هستند. حتی در سطحی فراتر از این منطقه نگرانی این است که مسکو با وارد شدن به این منطقه آغاز عملیات نظامی را علیه دولت مولداوی نیز ترتیب دهد. این امر اکنون با نگرانی بازیگران مختلف همراه شده و حتی برخی از کشورها از شهروندان خود در مولداوی درخواست کرده از این کشور در صورت عدم ضرورت خارج شوند.
موقعیت و اهمیت منطقه ترانسنیستریا
ترانسنیستریا تحت عنوان جمهوری پریدنستروویای مولداوی (PMR) پس از یک جنگ داخلی کوتاه در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی از مولداوی جدا شد. این منطقه در سال ۱۹۹۰ اعلام استقلال کرد و از سال ۱۹۹۲ با نام جمهوری پردنیسترویایی مولداویایی یک کشور مستقل دوفاکتو به‌شمار می‌رود.
ترانس نیستریا نزدیک به ۴۰۰ کیلومتر (۲۴۹ مایل) از کرانه شرقی رودخانه نیستریا در مولداوی و مرز این کشور با اوکراین را شامل می شود. اکثر جمعیت ۴۷۰ هزار نفری این منطقه به زبان روسی صحبت می کنند، اگرچه ساکنان این بخش خود را از نظر قومی مولداویایی، اوکراینی یا روسی معرفی می کنند. این منطقه از نظر اقتصادی و نظامی تحت‌الحمایه مسکو به شمار می‌رود.
هیچ یک از اعضای رسمی سازمان ملل تا کنون ترانسنیستریا را به رسمیت نشناخته و مناسبات دیپلماتیک با آن را برقرار نکرده‌اند. از نظر قواعد حقوقی، این کشور به صورت رسمی بخشی از قلمروز سرزمینی و محدوده حاکمیت کشور مولداوی محسوب می‌شود. این منطقه با قرار گرفتن کنار رود دنیستر در شرق مولداوی، در همسایگی با اوکراین قرار گرفته است.
پارلمان ترانسنیستریا بعد از حوادث سال 2014 در جنوب اوکراین که منجر به جدا شدن کریمه از کی‌یف و کنترل آن توسط روسیه شد، بارها از مسکو درخواست کرده که مانند کریمه به فدراسیون روسیه ملحق شود. روس‌ها نیز با استققال از این درخواست به سران جدایی‌طلب این منطقه وعده داده‌اند که در آینده نزدیک خواسته آنها را مدنظر قرار دهند.
بنابر گزارش‌های موجود منطقۀ ترانسنیستریا از حمایت نظامی و اقتصادی روسیه برخوردار است و حدود ۱۵۰۰ نفر از نیروهای ارتش روسیه تحت عنوان «نیروی حافظ صلح» در این ناحیه مستقر هستند ولی از زمان شروع تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، نگرانی ها در مورد به کارگیری این نیروها در جنگ بر علیه اوکراین، افزایش یافته است.
هشدار اوکراین نسبت به تکرار حوادث دونباس در ترانس نیستریا
اوکراین بارها هر گونه نقشی در حوادث اتفاق افتاده در ترانس نیستریا را تکذیب کرده و معتقد است روسیه حملاتی را به شکل عملیات پرچم دروغین به این منطقه برای برانگیختن جنگ ترتیب می دهد. ادعاهایی که از سوی مسکو رد شده است.
همچنین، مقامهای اوکراین بارها نسبت به احتمال گسترش جنگ به مولداوی و برخی کشورهای حوزه بالکان هشدار داده‌اند. حتی منابع نظامی اوکراین اخیراَ هشدار داده اند که روسیه تصمیم گرفته است به مولداوی نیز حمله کند و «به دنبال تکرار سناریویی مشابه دونباس در مولداوی است».
در همین زمینه شاهد هستیم که ایگور ژوکوا، معاون رئیس دفتر ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین نیز به «ان.بی.سی» گفته که «احتمال حمله روسیه به مولداوی به بهانه دفاع از منطقه ترانس نیستریا بسیار زیاد است.»
حتی نگرانی جدی‌تر اوکراین این است که با کنترل کشور مولداوی از سوی روسیه، عملا دایره محاصره نظامی علیه این کشور تنگ‌تر شده و دسترسی آنها به محدوده مرزهای دریایی به شدت کاهش پیدا کند. اکنون به جرات می‌توان اظهار داشت که نگرانی اصلی اوکراین بسیار فراتر از منطقه ترانس نیستریا بوده و هست.
اهمیت ترانس نیستریا برای روسیه
هر چند ولادیمیر پوتین، با قاطعیت تمام در هزاره جدید (2000) منطقی همانند اوستیای جنوبی، آبخاز و نواحی دونتسک و لوهانسک را به عنوان کشورهایی مستقل به رسمیت شناخته و منطقه شبه جزیره کریمه را به خاک خود منظم کرده است اما ترانس نیستریا تا کنون در چنین مداری از تصمیمات سیاسی کرملین قرار نگرفته است. اکا به نظر می‌رسد بحران اوکراین به میدانی جدید برای وارد شدن مسکو به تغییر وضعیت منطقه ترانس نیستریا در قالب به رسمیت شناختن استقلال این انضمان این منطقه به محدوده سرزمینی روسیه تبدیل شده است.
در وضعیت کنونی از نظر معادلات استراتژیک، روسیه با به دست گرفتن کنترل این منطقه استقلال طلب، وارد اودسا شود و بخش‌های بزرگ‌تری از اوکراین را اشغال کرده و دسترسی کی‌یف به آب‌های آزاد را به طور کامل قطع کند. همچنین، روس‌ها از منطقۀ ترانسنیستریا در مولداوی به عنوان پل ارتباطی برای برای فشار نظامی بر اوکراین و انتقال نیروهای نظامی به این کشور یا سایر نقاط مولداوی می‌توانند بهره بگیرند.
در همین زمینه شاهد هستیم که اخیرا «راستم مینکایف» یک مقام ارشد نظامی روسیه تاکیده کرده که نیروهای روسیه قصد دارند کنترل کامل جنوب اوکراین را به دست بگیرند و خاطرنشان کرد که چنین اقدامی یک کوریدور زمینی میان روسیه و ترانس نیستریا ایجاد خواهد کرد. با این حال دستیابی به این هدف نظامی مستلزم درگیری های مهم برای تصرف سواحل دریای سیاه اوکراین، از جمله شهر بندری اودسا است؛ شهری که در آن سربازان روس بی تردید با مقاومت بسیار روبرو می شوند.
فراتر از منطقه ترانس نیستریا، کنترل مسکو بر این منطقه حتی می‌تواند زمینه را برای کنتارل کل مولداوی از سوی روسیه مهیا کند. این همان سناریویی است که دولت اوکراین و کشورهای غربی به شدت نسبت به آن نگران هستند.
نگرانی غرب و سازمان ملل از امکان حمله مسکو به مولداوی
در میانه وضعیت نگران کننده بحران اوکراین، کشورهای غربی به شدت نسبت به گسترش جغرافیای جنگ اوکراین نگران هستند. برآورد راهبردی آنها این است که در وضعیت کنونی مولداوی در دسترس‌ترین هدف برای روس‌ها می‌باشد. اظهارات محکم ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه بمنی بر حمایت از روس‌تبارها در هر نقطه از جهان این نگرانی را تقویت کرده که احتمالات جنگ به سمت مولداوی نیز کشیده خواهد شد.
همین امر موجب شده که در دو هفته اخیر، بسیاری از رسانه های غربی، رویدادهای مولداوی را کانون توجه خود قرار داده اند و می خواهند با راه انداختن فضای سنگین روانی و تبلیغاتی در خصوص رویدادهای مولداوی، اینگونه القا کنند که روسیه قصد دارد آتش جنگ را به سوی این کشور فقیر شرق اروپا هدایت کند و به نوعی جغرافیای جنگ را گسترش دهد.
در همین زمینه، جان وینر، معاون مشاور امنیت ملی آمریکا در مصاحبه‌ای با برنامه «میت دی پرس» در شبکه آمریکایی «ان.بی.سی»، نسبت به امکان حمله روسیه به مولداوی و گسترش دایره ماجراجویی‌های روسیه به مناطق همجوار، علی‌رغم مقاومت بزرگ اوکراینی‌ها هشدار داده است.
همچنین، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز دوشنبه (9 می / 19 اردیبهشت) در سفری معنادار به مولداوی سفر و در این سفر تاکید کرد که عواقب تشدید جنگ روسیه علیه اوکراین «ترسناک‌تر از آن است که بتوان به آن فکر کرد».
گوترش در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با ناتالیا گاوریلیتا نخست وزیر این کشور با حمایت از تمامیت ارضی مولداوی اضافه کرد: «من عمیقا نگران ادامه و گسترش احتمالی جنگی هستم که روسیه در اوکراین به راه انداخته است.»
