از یک سو، مقامات رژیم صهیونیستی با این فشار مواجه هستند که میبایست همانند کشورهای غربی تصمیم جدید پوتین پیرامون دو جمهوری، دونتسک و لوهانسک را بپذیرند. این امر بیدن معنا خواهد بود که تلآویو تصمیم پوتین را محکوم کند و در ادامه به تحریمهای غرب علیه روسیه بپیوندد. در سوی مقابل، صهیونیستها که حجمی قابل توجه از مناسبات و نزدیک به روسیه را دارند، نگران هستند که با اتخاذ مواضع ضدروسی به پیوند نزدیک خود پایان دهند و موجبات خشم ولادیمیر پوتین را فراهم کنند.
الوقت – تصمیم پوتین در به رسمیت شناختن استقلال جمهوریهای خودخوانده «دونتسک» و «لوهانسک» از اوکراین در شامگاه در 21 فوریه 2022 (2 اسفند 1400) جهان را در دو محور مخالفان و موافقان این تصمیم تقسیم کرده است. در این میان اکثریت قاطع کشورهای غربی با صراحت تمام اقدام پوتین را محکوم کرده و مسکو را به اعمال تحریم بزرگ تهدید کردهاند. در مقابل برخی کشورهای نزدیک به روسیه از این تصمیم استقبال کردهاند. در این میان، یکی از بازیگرانی که به شدت اتخاذ موضع پیرامون این مساله میتوان بر آینده مناسباتاش با مسکو و حتی جایگاهاش در مناسبات امنیتی منطقه غرب آسیا تاثیرگذار باشد، رژیم صهیونیستی میباشد.
تعلل صهیونیستها در محکوم کردن اقدام پوتین و شکلگیری پارادوکس نزدیکی به غرب یا دوستی با مسکو
با وجود واکنش صریح و سریع بسیاری از کشورهای جهان رد قبال تصمیم جدید ولادیمیر گوتین پیراموت بحران اوکراین، تمامی شواهد نشانگر آن است که سران رژیم صهیونیستی با تعلل و سردرگمی در واکنش به این رخداد مواجه شدهاند. در همین زمینه شاهد هستیم که یائیر لاپید، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی درباره احتمال پیوستن اسرائیل به تحریمهای احتمالی علیه روسیه گفته بود: «اسرائیل روندی را که باید اتخاذ کند بررسی خواهد کرد.»
همچنین، شبکه عبری زبان «کان» اخیرا فاش کرده که در حال بررسی امکان محکومیت روسیه در خصوص نزاع با اوکراین است. همین شبکه فاش کرده که آمریکاییها هنوز به طور رسمی از اسرائیل درخواست نکردهاند که روسیه را محکوم کند، اما مقدمهچینی و آمادگیهایی برای آن وجود دارد. همچنین، رهبران احزاب دموکرات و جمهوری خواه به این کانال گفتند که انتظار میرود اسرائیل در خصوص این مسأله بیانیهای صادر کند.
حال کابینه رژیم صهیونیستی با تصمیمگیریای تاریخی مواجه است که میتواند آینده مناسبات تلآویو با مسکو را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. از یک سو، مقامات رژیم صهیونیستی با این فشار مواجه هستند که میبایست همانند کشورهای غربی تصمیم جدید پوتین پیرامون دو جمهوری، دونتسک و لوهانسک را بپذیرند. این امر بیدن معنا خواهد بود که تلآویو تصمیم پوتین را محکوم کند و در ادامه به تحریمهای غرب علیه روسیه بپیوندد. در سوی مقابل، صهیونیستها که حجمی قابل توجه از مناسبات و نزدیک به روسیه را دارند، نگران هستند که با اتخاذ مواضع ضدروسی به پیوند نزدیک خود پایان دهند و موجبات خشم ولادیمیر پوتین را فراهم کنند. در واقع، اعلام وفاداری به غرب یا حفظ نزدیکی با روسیه، پارادوکسی است که کابینه سیاسی رژیم صهیونیستی در آن غرق شده است.
نگرانی از در تهدید قرار گرفتن آزادی عمل در حمله هوایی به سوریه
بدون تردید، در شرایط کنونی مهمترین نگرانی صهیونیستها نسبت به بحران اوکراین این است که مسکو در نگاه امنیتی همراه با مماشات خود در برابر این رژیم تجدیدنظر کرده و آزادی عمل آنها در انجام حملات هوایی گاه و بیگاه به نیروهای ارتش سوریه را محدود و منع کنند. در اولین نمود نیز شاهد هستیم که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در دیدار با فیصل مقداد، همتای سوریهای خود تاکید کرده بود: «ما حملات اسرائیل به سوریه را که میتواند منجر به تشدید تنش شدید در منطقه شود، به شدت محکوم میکنیم.»
به طور حتم این اظهارات لاوروف پیامی آشکار به رژیم صهیونیستی در میانه بحران اوکراین بوده و همین امر نشست امنیتی کابینه رژیم صهیونیستی را نیز به شدت تحت تاثیر قرار داده است. بنابر ادعای شبکه عبری زبان «کان» در جریان نشست کابینه رژیم صهیونیستی در 22 فوریه 2022 (3 اسفند 1400) در ارزیابیهای خود با سرخوردگی از محکومیت تجاوز و حمله از سوی اسرائیل توسط لاوروف، به این باور رسیدهاند که احتمالا خشم ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه ممکن است به آزادی اقدام نظامی اسرائیل در سوریه آسیب برساند.
دوستی ناپایدار و ناموفق تلآویو و مسکو
تحولات بحران اوکراین و نوع کنش همراه با تردید رژیم صهیونیستی در قبال به رسمیت شناختن دو جمهوری خودمختار «لوهانسک» و «دونتسک» بیش از هر زمان دیگری زمینهساز ایجاد تردید در دوستی و نزدیکی میان این رژیم با مسکو شده است. طی سالهای گذشته مقامات رژیم صهیونیستی همواره تلاش داشته تا خود را به عنوان یک بازگرد متحد و نزدیک به روسیه جلوه دهند و از همین طریق در سطح منطقه به ویژه در عرصه بحران سوریه در پی کسب امتیاز برآمدهاند.
طی سالهای بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در 1991 مناسبات رژیم صهیونیستی و فدراسیون روسیه سطحی قابل توجه از رشد و نزدیکی را تجربه کرده است. در این میان بدون تردید وجود نیروی انسانی یهودی – روسی مهمترین نقش را در نزدیکی دو طرف داشته است. در واقع، پل جمعیتیای شامل حضور بیش از یک ميليون نفر روسيالاصل در سرزمینهای اشغالی نقشی مهم را گسترش مناسبات مسکو با تلآویو داشته و حتی موجب شد که در سال 2005 ولادیمير پوتين در سفر خود به فلسطين ولادیمیر اشغالي در پاسخ به ابراز احساسات روسزبانان در مرکز فرهنگي تل آویو گفت «احساس ميکند قطعه کوچکي از خاک روسيه در اسرائيل وجود دارد.»
همچنین، شایان ذکر است که یهودیهای روستبار حدود 21 مؤسسه فرهنگي ـ هنری را مدیریت میکنند و چندین روزنامه را به زبان روسی منتشر و حدود 150 کانال تلویزیونی و ایستگاه رادیویی را مدیریت میکنند. حتی طی دهههای گذشته تعدادی از وزرای کابینه دولت رژیم صهیونیستی روستبار بودهاند و که شاخصترین آنها آویگدور ليبرمن رهبر حزب «خانه ما» و وزیر خارجه رژیم صهيونيستي بوده است.
در سطحی دیگر تعاملا تجاری میان دو طرف طی سه دهه گذشته با رشدی قابل توجه همراه بوده است. به گونهای که حجم روابط تجاری روسيه و رژیم صهيونيستي که در سال 1991 بالغ بر 12 میلیون دلار بود، در سال 2008 به حدود 2.8 میلیارد دلار و در سال 2015 به قریب به 3.6 میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است. در این میان، صادرات روسيه به رژیم صهيونيستي عمدتا مواد خام شامل محصولات هيدروکربني الماس، چوب و کاغذ است. روسيه در کنار جمهوری آذربایجان و قزاقستان، عمده ترین تأمين کننده نفت خام اسرائيل است. واردات روسيه از رژیم صهيونيستي گوناگونتر است و محصولات کشاورزی، کالاهای الکترونيکي، تجهيزات و خدمات پزشکي را در بر ميگيرد.
همچنین، یکی از نکات قابل توجه این است که رژیم صهيونيستي پس از فرانسه تنها بازیکری است که توانسته بعد از جنگ جهاني دوم به روسيه تسليحات نظامي بفروشد. همچنین، در سطح امنیتی، سیاسی و دیپلماتیک طی سالهای گذشته شاهد نزدیکی و رفتوآمدهای فشرده میان مقامات سیاسی دو طرف بودهایم اما با وجود تمامی این روند مثبت همواره یک مساله مورد اغفال قرار گرفته که آنهم عبارت است از این موضوع که هیچگاه رژیم صهیونیستی نمیتواند و نه میخواهد در خارج از حوزه استراتژی کلان غربیهای به رهبری آمریکا قرار بگیرد.
در وضعیت کنونی، بحران اوکراین نیز به وضوح نشان داد که موضوع اتحاد راهبردی میان رژیم صهیونیستی و روسیه بیشتر به یک توهم شباهت دارد که فرسخها از واقعیات میدانی به دور است. رژیم صهیونیستی نه تنها در قبال موضوع اوکراین، بلکه در هیچ بحران دیگری میان روسیه با کشورهای غربی نمیتواند در کنار مسکو قرار بگیرد؛ زیرا موجودیت و بقای این رژیم به سرسپردگی و همراهی با غربیها وابسته است. اینکه جمعیتی قابل توجه از یهودیهای روستبار نیز در سرزمینهای اشغالی حضور دارند، به هیچعنوان ضامنی برای اتحاد میان تلآویو و مسکو نبوده و نخواهد بود.
مجموع این روند نشانگر آن است که میبایست روسها و دولت ولادیمیر پوتین در سیاستهای خود نسبت به نزدیکی و مماشات در برابر سیاستهای تهاجمی رژیم صهیونیستی در سوریه و دیگر بحرانهای منطقهای تجدیدنظر کرده و متحدان خود را همانگونه که بحران اوکراین نشان داد، میبایست در مرزهای همجوار خود دنبال کنند. حتی در بُعد منافع تجاری و اقتصادی نیز مناسبات مسکو با رژیم صهیونیستی به مراتب نسبت به مبادلات با کشورهای همجوار خود از مزیت نسبی کمتری برخوردار است. لذا اکنون میتوان به جرات تاکید کرد که زمان تجدیدنظر در مناسبات میان مسکو و تلآویو فرا رسیده است.