الوقت- بحران اقتصادی بزرگ لبنان در سالهای اخیر تأثیر محسوسی بر وضعیت زندگی لبنانیها گذاشته است به صورتی که علاوه بر کاهش درآمد و تورم افسارگسیخته و افزایش فقر، دسترسی به خدمات عمومی همانند تأمین برق و آب آشامیدنی و خدمات بهداشتی و درمانی نیز برای لبنانیها سخت و دشوار شده است. در این میان تصمیم اخیر بانک مرکزی لبنان به کاهش یارانه سوخت که منجر به گران شدن 33 درصدی این کالا و کمیاب شدن آن گردید شرایط را بیش از پیش برای شهروندان لبنانی سخت کرد. اقدامی که مجدداٌ به بلند شدن فریاد نارضایتی مردم انجامید.
اما در گیرودار اعتراضات مردمی به افزایش ناگهانی قیمت سوخت جدال میان سیاسیون لبنانی نیز بالا گرفته است به صورتی که سعد الحریری رهبر جریان المستقبل و ائتلاف 14 مارس، از میشل عون رئیس جمهور لبنان خواسته است که به دلیل ناتوانی در مدیریت اوضاع و بویژه کشته شدن شماری از شهرندان در جریان انفجار مخزن سوخت در عکار استعفا دهد. این درخواست از سوی حریری به صورت قابل تأملی یادآور رویداد مشکوک انفجار سال گذشته در بندر بیروت و تبعات سیاسی آن بود که به استعفای رقیب دیگر حریری یعنی دولت حسان دیاب انجامید.
ابهامات گسترده در پرونده انفجار بندر بیروت که همچنان نیز حل نشده باقی مانده است این انتظار را در میان شهروندان لبنانی ایجاد کرده که آمرین و عاملین این حادثه معرفی و به دست عدالت سپرده شوند. موضوعی که تاکنون تحقق نیافته است. در این میان مسیر رویدادهای پس از انفجار بندر بیروت و انفجار عکار به طرز عجیبی دارای شبهات است به صورتی که خبر از تکرار سناریویی مشابه میدهد. سناریویی که برای تداوم غوطه ورکردن لبنان در بحران طرحریزی شده است.
مهمترین علتی که طرحریزی هدفمند برای گران کردن بنزین در مقطع کنونی را نمایان میکند ایجاد بارقههای امید به توافق میان گروههای سیاسی برای تشکیل کابینه در روزهای آینده میباشد. پس از ناکامی حریری در دومین تلاش خود برای تشکیل کابینه در طی یکسال اخیر، نجیب میقاتی نخست وزیر سابق لبنان از سوی میشل عون برای این امر مأموریت یافت.
در حالی که شکاف گسترده میان انتظارات حریری و رئیس جمهوری هرگونه امید به حصول توافق در آینده طولانی مدت را نیز باطل میکرد اما در مدت کوتاه نامزدی نجیب میقاتی فضای مثبتی در روند تشکیل کابینه حاصل شده و به گفته منابع آگاه از مذاکرات تنها چالش باقی مانده مربوط به پست وزارت کشور بوده است.
میقاتی شب گذشته در یک مصاحبه تلویزیونی اعلام کرد: «بهخواست خداوند تشکیل دولت نزدیک است و من شخصاً نمیتوانم این روند را بیشتر از این طولانی کنم و در همکاری با «میشل عون» رئیسجمهوری کشور امیدوارم که همه چیز خوب پیش برود».
اما در چنین فضایی به یکباره بانک مرکزی به رهبری سلام فیاض از چهرههای قدیمی نزدیک به عربستان سعودی و حریری به طور یکجانبه و در تصمیمی جنجالی که با مخالفتهای زیادی همراه شد، تصمیم به کاهش گسترده یارانه سوخت گرفت تا بحران اعتراضات مجدداً شعله ور شود. سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که آیا افزایش قیمت سوخت آنهم به صورت یکباره و تصاعدی در مقطع کنونی لازم بود؟ آیا رئیس پرنفوذ و باسابقه بانک مرکزی که پیشتر نیز تصمیمات جنجالی او موجب شده بود تا مخالفان وی را متهم به به داشتن اغراض سیاسی کنند، نمیتوانست این تصمیم را موکول به بعد از تشکیل کابینه کند؟ آنهم در شرایطی که طرفهای بینالمللی شرط اعطای کمکهای مالی به لبنان را منوط به تشکیل کابینه کردهاند و در نتیجه بالاترین ضرورت اقتصادی و سیاسی در حال حاضر تشکیل دولت میباشد. در نظر نگرفتن مشورت با دولتمردان در مورد این تصمیم خطیر، که دارای تبعات اقتصادی گسترده بر وضعیت زندگی روزمره مردم میباشد، از دیگر انتقاداتی است که شائبه اهداف سیاسی رئیس بانک مرکزی را تقویت میکند.
اما موضوع حائز اهمیت دیگر وقوع انفجار با تلفات بالا در شرایط کنونی است. پس از این انفجار، به گفته نجیب میقاتی معترضان به ورودی ساختمان محل سکونت او در بیروت یورش بردند. موضوعی که میتواند به منظور واداشتن او به کنارهگیری از مأموریت تشکیل کابینه صورت گرفته باشد. به طور همزمان نیز سعد حریری نیز برای ایجاد فشار و جو عمومی بر علیه میشل عون از او خواسته است تا استعفا دهد. سناریویی که یکبار پس از انفجار در بندر بیروت با موفقیت اجرا شد و کابینه حسان دیاب، که مورد حمایت مقاومت و حزبالله بود، را ساقط کرد.
وضعیت سیاسی لبنان به گونهای است که وجود دخالتهای خارجی در روند تحولات این کشور غیرقابل انکار است. کشورهایی ذینفوذی، از جمله عربستان سعودی و آمریکا، که برای پیشبرد منافع خود و زمینگیر کردن مقاومت به عنوان مهمترین سد دفاع از استقلال و تمامیت ارضی لبنان، از انجام اقدامات بحرانساز و نابود کردن زندگی مردم عادی ابایی ندارند. به طور حتم سخنان روز یکشنبه سید حسن نصرالله که حوادث اخیر در لبنان را ساخته و پرداخته سفارت آمریکا در بیروت دانست، بر مبنای اخبار و اطلاعات موثق صورت گرفته است تا لبنانیها را از سناریوچینی برای تکرار حوادث شوم پس از انفجار بندر بیروت آگاه سازد.