به گزارش «الوقت» بر خلاف تبلیغات و اخبار چند هفته اخیر، طی چند روز گذشته از التهابات اولیه پیشروی سریع نیروهای طالبان و سقوط پی‌درپی شهرستان‌های مختلف کاسته شده و بیشتر اخبار به سمت برگزاری نشست صلح و دعوت طالبان به مذاکره با دولت مرکزی گرایش پیدا کرده است. با این وجود طی چند روز اخیر دولت کابل به ریاست اشرف غنی با صراحت آمریکا و پاکستان را عامل وضعیت کنونی معرفی می‌کنند. همچنین، روس‌ها نیز نگران‌تر از گذشته تحولات کشور افغانستان را دنبال می‌کنند و همزمان دور جدید نشست دوحه در حال برگزاری است. مجموع این رخدادها نشانگر آن است که تحولات کشور افغانستان در مسیری متفاوت از تحولات چند وقت اخیر، قرار گرفته و این احتمال وحود دارد که در آینده نزدیک شاهد مذاکرات فشرد دولت با گروه طالبان باشیم.
بازگشت به میز مذاکرات دوحه
با فروکش کردن پیشروی‌های سریع طالبان، امروز –شنبه- بار دیگر نشست میان دولت و سران طالبان در دوجه برگزار شد. رسانه‌های افغانستان از آغاز مذاکرات میان هیات اعزامی جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان در قطر خبر داداه‌اند. این مذاکرات قرار است به‌مدت 2 روز در دوحه برگزار شود. محمد نعیم، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، نیز در توئیتی نوشته است که گفت‌وگوها میان هیئت‌های دولت افغانستان و طالبان، در دوحه آغاز شده است. هیأت طالبان را در این گفت‌وگوها، «ملا عبدالغنی برادر»، معاون سیاسی این گروه رهبری می‌کند.
هیأت افغانستان نیز روز جمعه به ریاست عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی این کشور به دوحه، پایتخت قطر رفت. عبدالله پیش از عزیمت به دوحه، در یک نشست خبری گفت که هیأت اعزامی با صلاحیت کامل به دوحه می‌رود و او امیدوار است که گفت‌وگوهای این هیأت با طالبان به نتیجه برسد. علاوه بر نشست دوحه، شنیده‌های خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس حاکی است، بزودی اجلاس مهمی به میزبانی جمهوری اسلامی ایران برگزار خواهد شد که در آن، مقامات دولت افغانستان و تمام گروه‌های داخلی این کشور، برای تحقق صلح، گردهم جمع خواهند شد.
خشم اشرف غنی از اسلامآباد
در میانه تحولات کشور افغانستان و برحانی شدن هر چه بیشتر صحنه معادلات میدانی، اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان، کشور پاکستان را به عنوان عاملان وضعیت جاری معرفی کرده است. در واقع، «اشرف غنی» در کنفرانس بین‌المللی زیر عنوان «آسیای مرکزی و جنوبی؛ اتصال منطقه، فرصت‌ها و چالش‌ها» در تاشکند تاکید کرد که سازمان‌ها و شبکه‌های حامی طالبان در پاکستان به صورت علنی ویرانی افغانستان را جشن می‌گیرند برخلاف تضمین‌های مکرر عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان و ژنرال‌های ارتش آن کشور، شبکه‌ها و سازمان‌های حامی طالبان در پاکستان ویرانی دارایی‌ها و توانایی‌های مردم و حکومت افغانستان را علنی جشن می‌گیرند. به گفته رئیس جمهور افغانستان، مقام‌های پاکستانی در گذشته گفته بودند که تسلط طالبان بر افغانستان را به سودشان نمی‌دانند و از نفوذشان برای کشاندن این گروه به میز مذاکره استفاده می‌کنند. وی از پاکستان به دلیل پشتیبانی آن‌کشور از طالبان انتقاد کرد و گفت که براساس گزارشات، اخیرا حدود ۱۰ هزار عضو طالبان از پاکستان و بخش‌های دیگر وارد افغانستان شده‌اند.
روس‌ها نگران ترویج افراط گرایی در مرزهای داخلی
روسیه نیز یکی از بازیگرانی است که به دلیل منطقه خودمختار چچن در مرزهای خود با جدیت و دقت ویژه تحولات کشور افغانستان را پی‌گیری می‌کند. روس‌ها رد وضعیت کنونی به شدت نگران ترویج افراط‌گرایی در مرزهای خود هستند. درهمین راستا شاهد هستیم که روسیه و پنج کشور آسیای مرکزی در بیانیه مشترکی خواستار آغاز مذاکرات بین کابل و گروه طالبان شدند. این بیانیه در دیدار وزیران امور خارجه روسیه و پنج کشور آسیای مرکزی شامل قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان صادر و بخش اطلاع رسانی وزارت خارجه روسیه آن را منتشر کرده است. در بیانیه گفته شده که برای برگزاری مذاکرات سازنده بین دولت افغانستان و گروه طالبان به منظور یافتن رویکرد مورد توافق برای توقف جنگ چند ساله و تبدیل افغانستان به کشور مستقل که در صلح بسر برد امیدواریم.
همچنین، گزارش‌ها از این امر حکایت دارند که مسکو قرار است یک پاسگاه مرزی جدید در مرز تاجیکستان با افغانستان احداث کند. «ضمیر کابلوف» نماینده ویژه روسیه در افغانستان گفت مسکو قرار است یک پاسگاه مرزی جدید در مرز تاجیکستان با افغانستان احداث کند. وی محل ساخت و هزینه لازم برای ساخت این پاسگاه مرزی را اعلام نکرد. پیشتر، کابلوف گفته بود که طالبان در بالاترین سطح به مسکو تضمین می‌دهد که از خاک افغانستان علیه منافع کشورهای ثالث، از جمله روسیه و کشورهای آسیای مرکزی استفاده نخواهد کرد.
واشنگتن در جستجوی انتقال همکاران افغانی خود به آمریکا
در سطحی دیگر، پایگاه ان.بی.سی نیوز به نقل از سه مقام دولت آمریکا گزارش کرد، این کشور قصد دارد بخش کوچکی معادل ۲۵۰۰ نفر از هزاران تبعه افغانی که برای دولت آمریکا کار کردند را مستقیما با هواپیما به آمریکا منتقل کند در حالی که یک گروه بزرگتر این افغانها به جهت انتظار برای فرآیند بررسی روادیدشان به کشورهای ثالث یا پایگاه های نظامی خارجی منتقل خواهند شد.
این سخنگو بیان داشت: کمی بعد از آن که آنها وارد شوند و فرآیند معاینه پزشکی اجباری را کامل کنند وضعیت اسکان مجدد مهاجرتی آنها تغییر می یابد تا آنها واجد شرایط مزایای پناهندگی که به آنها و خانواده‌شان در فرآیند اسکان مجدد کمک خواهد کرد، شوند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: تعداد ۱۰ هزار تن دیگر که همچنان فرآیند بررسی سوابقشان در دست اقدام است به یک پایگاه نظامی آمریکا در خارج از این کشور یا به یک کشور ثالث منتقل شده و در آنجا تا زمان تکمیل فرآیند بررسی مهاجرتشان اسکان امن خواهند داشت.
طالبان و بازنمایی غیرواقع‌بینانه قدرت نظامی
روند تحولات چند وقت اخیر کشور افغانستان همانند دوران ظهور داعش این مساله را بازنمایی می‌کند که چگونه طالبان برای کسب پیروزی‌های سیاسی از ابزار رسانه و بازنمایی واقعیت فراتر از آن‌جه که در صحنه میدانی رخ می‌دهد، بهره می‌گیرد. حتی در یک روز اخیر دولت افغانستان اعلام کرده که نیروهای افغان چندین منطقه را که به دست عناصر مسلح گروه طالبان افتاده بود، بازپس گرفتند. در همین زمینه، وزارت دفاع افغانستان اعلام کرد که نیروهای افغان ظرف ۲۴ ساعت گذشته دو شهر «سسغان» و «کهمرد» در ولایت «بامیان» و شهر «چخانسور» در ولایت نیمروز را از عناصر طالبان بازپس گرفتند. هم اکنون نیز پس از کاهش سرعت پیشروی‌های طالبان این مساله مطرح شده که آیا واقعا طالبان از ان قدرت نظامی‌ای که خود بازنمایی می‌کند برخوردار است و اینکه دلیل سقوط شهرستان‌ها مختلف در افغانستان چه هستند؟
در همین زمینه خبرگزاری دویچه‌وله در گزارشی تحقیقی به پاسخ این پرسش پرداخته و نوشته است ولسوالی‌ها یا شهرستان‌های افغانستان با فاصله‌های زیاد در یک استان پراکنده هستند. به این دلیل تجهیز و پشتیبانی از آنها برای دولت مرکزی دشوار است. در واقع تسخیر مقر فرماندار در یک شهرستان به معنای تصرف آن شهرستان است.
همچنین این خبرگزاری تاکید دارد که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به صراحت گفته است، فکر می‌کند که رهبری افغانستان خود توانایی حفاظت از حکومت مرکزی را دارد. اشرف غنی و مقامات نظامی افغانستان نیز بر نکته مشابهی تاکید می‌ورزند. به گزارش شبکه خبری طلوع رئیس جمهور افغانستان گفته است: «کمر نیروهای طالبان شکسته خواهد شد و نیروهای دولتی به زودی تمامی مناطق را بازپس خواهند گرفت».
در واقع، اگرچه سربازان کم آموزش‌دیده ارتش افغانستان با امکانات محدود، غالبا توان حمله گروهی شورشیان را در شهرستان‌ها ندارند، اما با آن هم، گروه طالبان طی دو دهه نتوانسته است حتا یک مرکز ولایت (کلان‌شهر) را به کنترل خود درآورد. تنها موردی که از این ادعا مستثنی می‌شود سقوط و کنترل سه روزه شهر قندوز در سال ۲۰۱۵ است. اگرچه بعد از ۱۴ سال جنگ، چنین تصرفی برای شورشیان امتیاز بزرگی محسوب می‌شد اما پس از سه روز کنترل شهر دوباره به دست نیروهای دولتی افغانستان افتاد. ماشین جنگی دولت افغانستان بیش از همه متکی بر کماندوها و نیروهای هوایی این کشور است. گروه کماندو یا نیروی نخبه متشکل از زنان و مردانی است که گویا به خوبی آموزش دیده‌اند و امکانات نظامی بهتری در اختیار دارند. احتمالا اعتماد بایدن و غنی به همین نیروهاست؛ نیروهایی که مدام در حال سفر از نقطه‌ای به نقطه دیگر افغانستان هستند و شهرستان‌های سقوط کرده را پس می‌گیرند.
