الوقت- عراق در هفته‌های اخیر مقصد سفرهای دیپلماتیک بسیاری قرار داشت که نشان از اهمیت بالا و جایگاه مهم این کشور در تحولات منطقه‌ای دارد. وجود رقابت میان قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای نفوذ در عراق واقعیتی آشکار در عرصه تحولات این کشور می‌باشد که بعضاً منافع ملی عراق را در معرض تهدید قرار می‌دهد. یکی از کشورهایی که بحث تلاش برای نزدیکی و اعمال نفوذ این کشور در تحولات عراق به موضوع مهم مورد مناقشه در میان گروه‌های عراقی در ماه‌های گذشته تبدیل شده است روابط با عربستان سعودی می‌باشد. بسیاری این نگرانی را مطرح کرده‌اند که با توجه به سوابق عیان نقش‌آفرینی مخرب سعودی‌ها در تحولات گذشته عراق در حمایت از ناامنی، تروریسم و بی‌ثباتی و همچنین الگوی بهره‌گیری عربستان از روابط اقتصادی برای تحمیل دیدگاه‌های خود به دولت‌های شریک، اکنون نیز دادن مجال بیشتر به سعودی‌ها برای تقویت جای پای خود به بهانه بهبود شرایط اقتصادی عملاً استقلال و منافع ملی کلان عراق در معرض تهدید قرار گیرد.
مع الوصف روز گذشته رسانه‌ها از لغو سفر از پیش برنامه‌ریزی شده حسان دیاب نخست‌وزیر پیشبرد امور لبنان به عراق خبر دادند. گفته می‌شود موضوع اصلی این سفر بحث همکاری‌های اقتصادی میان دو طرف بویژه پس از کمتر از ده روز از امضای توافقنامه اولیه برای دریافت نفت و پیش از برداشته شدن دیوارهای محاصره لبنان بوده است. بر اساس اعلام روزنامه لبنانی الاخبار دلیل لغو این سفر درخواست طرف عراقی با اعلام دلایل داخلی بوده است اما در واقعیت عامل اصلی در گرفتن این تصمیم اعمال فشار خارجی بر دولت الکاظمی است که به گفته این روزنامه سرشناس لبنانی رد پای طرف‌های داخلی و خارجی مانع تشکیل دولت در لبنان وجود دارد. عربستان سعودی و گروه نزدیک به آن بویژه جناح 14 مارس با محوریت سعد الحریری در تحولات لبنان، مهمترین طرف‌های مانع‌تراش برای تشکیل دولت لبنان در بیش از یکسال گذشته بوده‌اند و اکنون سفر حسان دیاب به عراق را تهدیدی برای طرح و برنامه‌های خود در لبنان دیده‌اند.
سعودی‌ها در ماه‌های گذشته بارها در مورد لزوم عدم مشارکت حزب الله در دولت آینده لبنان تأکید کرده‌اند که به معنای اقدام صریح برای عقیم گذاشتم تمامی ابتکارات پایان دادن به بحران سیاسی در لبنان پس از انفجار بندر بیروت می‌باشد. در این میان ریاض و حریری راه حل پیشبرد اهداف خود را در ناکام گذاشتن دولت پیشبرد امور در حل مشکلات وخیم اقتصادی این روزهای لبنان و تشدید بحران اقتصادی می‌دانند تا از این طریق افکار عمومی را در مورد اینکه تنها راه نجات کشور تشکیل دولت با شروط حریری است، قانع کنند.
بنا بر گزارش الاخبار قرار بود یک هیأت لبنانی به ریاست دیاب و همراهی وزرای کشاورزی، صنایع، بهداشت، گردشگری و انرژی با هدف امضای یک توافق اولیه برای دستیابی به ۵۰۰ هزار تن نفت مقابل خدمات بهداشتی و پزشکی به عراق سفر کند. این میزان نفت در مرحله بعد قرار بود به دو میلیون تن افزایش یابد تا کمیته‌های مشترک توافق نهایی را برای تصویب نهایی کنند.
این هیأت می توانست از سفر خود برای بررسی فرصت‌های همکاری در زمینه‌های دیگر با طرف عراقی و گسترش توافقنامه همکاری بهره‌مند شود. این یکی از گزینه‌های جایگزین و حتی اصلی، برای گسترش شبکه روابط دیپلماتیک و تجاری لبنان ، حل بخشی از بحران برق و کاهش کمبود دلار در بانک لبنان است.
به طور حتم توافق اخیر دو کشور فوایدی دو طرفه را نصیب این دو کشور در بحران می‌کرد. عراق نفت خیز ، که طی هفته های اخیر با افزایش موارد ابتلا به بیماری کووید19 روبه رو بوده است ، از کمبود مزمن دارو و مراقبت های پزشکی رنج می برد و دهه ها جنگ، ناامنی و سرمایه گذاری ضعیف ، بیمارستان های این کشور را در وضعیت نامناسبی قرار داده است.
این در حالی است که لبنان زمانی به "بیمارستان جهان عرب" ، با امکانات خصوصی پیشرفته و پزشکان آموزش دیده در اروپا و ایالات متحده ملقب بود . اما صدها پزشک اکنون در حال فرار از بحران های سیاسی و اقتصادی کشور هستند و حتی داروهای اساسی نیز موجودی ندارند.
قطع برق از دهه ها قبل در کشور رایج بوده است، اما ریموند قاجر وزیر انرژی لبنان در ماه مارس هشدار داد که اگر پول برای خرید سوخت نیروگاه های برق تأمین نشود ، لبنان تا پایان ماه در "تاریکی کامل" فرو خواهد رفت.
در این شرایط مشخص است که لغو توافق با عراق بیش از همه به سود حریری و عربستان سعودی و به زیان منافع مردم لبنان و عراق است.
عراقی‌ها بیش از هر کشور دیگری از بی‌ثباتی در منطقه رنج برده‌اند و درهم‌تنیدگی سیستم امنیتی با همسایگان بویژه در مقابله با تروریسم و جریان تکفیری- وهابی مورد حمایت عربستان سعودی برای عراقی‌ها با تجربه ناگوار ظهور داعش در نتیجه جنگ سوریه به اثبات رسیده است. عراق متحمل میلیاردها دلار هزینه در نتیجه بی‌ثباتی در منطقه شده است و همچنان نیز به جغرافیای بحران سوریه به عنوان یک سرچشمه تهدید می‌نگرد. این در حالی است که مشکلات اقتصادی لبنان تأثیرات غیرقابل انکاری بر وضعیت سوریه بر جای می‌گذارد.
پوند سوریه بین نوامبر 2019 و ژانویه 2020 تقریبا نیمی از ارزش خود را از دست داد که بیشتر به دلیل آغاز بحران مالی لبنان و تصویب قانون تحریم سزار بود که کاخ سفید علیه دمشق وضع کرد.
بیروت یک قطب مالی و تجاری برای سوریه است. لبنان همچنین بازار بزرگی برای صادرات سوریه است. علاوه بر این ، بسیاری از مردم سوریه در لبنان سپرده‌گذاری بانکی دارند. وقتی بانک های لبنان شروع به اعمال محدودیت های برداشت کردند و پوند لبنان شروع به سقوط کرد ، این سپرده ها ارزش خود را از دست دادند. توقف ناگهانی پول از لبنان یک شریان مالی مهم به دمشق را قطع کرد که با خبر تحمیل تحریم های جدید واشنگتن علیه سوریه ، بدتر نیز شد. بحران اقتصادی در سوریه به نوبه خود امکان پایان بحران در این کشور و تسهیل شرایط بازگشت آوارگان را، که بخشی از آنها در عراق هستند، به تأخیر می‌اندازد. همچنین این امر سایه بی‌ثباتی را بر سوریه حفظ می‌کند به صورتی که برنامه‌ریزی‌های خارجی برای احیای داعش در عراق از طریق گسیل تروریست‌ها از سوریه در شرایط ناامنی و بی‌ثباتی قابل حصول‌تر است.
مع الوصف می‌توان اینچنین نتیجه گرفت که در شرایطی که وعده و وعیدهای کمک‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های عربستان در عراق از محدوده کلام و حرف فراتر نرفته است دخالت‌های مخرب سعودی در امور داخلی عراق و تعیین شرط و شروط برای دولت عراق رو به افزایش بوده و همین امر دیدگاه منتقدین دولت الکاظمی در آستانه انتخابات آینده را تقویت می‌کند.
