الوقت- در حالی که شطرنج سیاسی معادلات قدرت در منطقه غرب آسیا به صورت روزافزونی به صحنه صف‌آرایی ترکیه و امارات تبدیل می‌شود رقابت منطقه ای این دو کشور سیاست ها و اتحادهای مخالف را در آسیای غربی و شمال آفریقا شکل داده است.
روابط دیپلماتیک بین آنکارا و ابوظبی پس از آغاز حمایت حزب حاکم عدالت و توسعه از اخوان المسلمین در جریان تحولات بهار عربی متشنج شد. امارات اخوان را به عنوان یک سازمان تروریستی می داند.
این رقابت در یک سال گذشته در مجموعه ای از مسائل و بحران‌های منطقه ای از جنگ لیبی تا شاخ آفریقا بازتاب یافت. امیل هوایم ، کارشناس خاورمیانه در موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک در اینباره در گفتگو با روزنامه فاینشنال تایمز معتقد است: "این درگیری است که اکنون سیاست در خاورمیانه را تعریف می کند." وی افزود: "این مسابقه به صورت آشکار و از طریق گروه های نیابتی انجام می شود و بازیگران بین المللی را به سوی (حمایت) هر یک از طرفین سوق می دهد."
لیبی نقطه عطف این داستان در ماه های گذشته بود. قبل از آنکه ترکیه تجهیزات نظامی و تروریست‌های حاضر در جنگ سوریه به صورت گسترده در لیبی بکار گیرد ، نیروهای موسوم به ارتش ملی وابسته به خلیفه هفتر با حمایت‌های گسترده نظامی و مالی از سوی عربستان و امارات به سوی طرابلس در حال پیشروی بود .
با این حالدو، نیروی هوایی ترکیه برتری هوایی حفتر را خنثی کرد و به تلاش او برای سرنگونی دولت طرابلس پایان داد و نیروهایش را مجبور به عقب نشینی سریع کرد و جاه طلبی های ابوظبی در لیبی را به خطر انداخت .
پس از حمله هوایی به پایگاهی نظامی نیروهای ترکیه در لیبی، خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه هشدار داد که کشورش "در مکان و زمان مناسب" از امارات متحده عربی انتقام خواهد گرفت.
امارات که جمعیت اصلی آن بدون احتساب خارجی‌ها، بیش از یک میلیون نفر نیست ، اما یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه است. از بهار عربی در سال 2011 ، امارات میلیاردها دلار برای حمایت از متحدان خود در منطقه صرف کمک ، قراردادهای تجاری و پشتیبانی نظامی کرده است که بخش بیشتر آنها برای مقابله با اخوانی‌ها و توسعه عمق استراتژیک ترکیه بوده است.
اردوغان سال گذشته گفت که تعداد سفارتخانه های ترکیه در کشورهای آفریقایی طی 15 سال گذشته از 12 به 42 سفارت رسیده است.
در این مدت نفوذ ترکیه در جوار مرزهای امارات نیز گسترش یافت و در سال 2017 پس از تحمیل محاصره عربستان و امارات در دوحه ، آنکارا به سرعت نیروهای خود را به قطر اعزام کرد. در همان سال ، بزرگترین پایگاه نظامی خود را در خارج از کشور در پایتخت سومالی ، موگادیشو ، جایی که ابوظبی برای نفوذ در شاخ آفریقا با آنکارا رقابت می کند ، افتتاح کرد.
درست در زمانی که عربستان سعودی با بدترین بحران دیپلماتیک خود در دهه های گذشته پس از قتل روزنامه نگار سعودی جمال خاشقچی در کنسولگری عربستان در استانبول مواجه بود، در اکتبر 2018 ، ترکیه توافق نامه دفاعی مشترکی را با کویت امضا کرد و روابط خود را در حیاط خلوت امارات و عربستان در خلیج فارس عمیق‌تر کرد.
امارات به سرعت به مقابله با این روند روی آورد به صورتی که براساس موسسه Enterprise American ، از سال 2011 حجم سرمایه گذاری خارجی امارات در اتیوپی ، پاکستان و مصر به 87 میلیارد دلار رسیده است.
اوضاع قبلاً به این ترتیب نبود ، پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در سال 2002 ، کشورهای حوزه خلیج فارس سعی در تعمیق روابط با ترکیه به عنوان قطب دیگری از موازنه منطقه ای علیه محور مقاومت ایران داشتند. وقتی همه چیز تغییر کرد که آنکارا از رئیس جمهور منتخب مصر محمد مرسی حمایت نمود. یک مقام ترکیه ای که در امارات کار می کرد به فاینشنال تایمز یادوری کرد: "من مثل یک شاهزاده بودم ، در همه جلسات فراخوانده می شدم و همه درها باز بود ... سپس وقتی ما از مرسی حمایت کردیم ، ترس ابوظبی شروع شد و آنها عصبانی شدند."
بهار عربی نقطه عطفی در روابط ترکیه با محور مصر ، عربستان سعودی و امارات بود. برای محمد بن زاید تحولات یک تهدید بود ، در حالی که اردوغان آن را فرصتی برای افزایش عمق استراتژیک ترکیه دید. بن زاید متقاعد شده بود که ایالات متحده قادر نیست از سقوط متحد خود حسنی مبارک جلوگیری کند و اخوانی ها قدرت را قبضه خواهند کرد که باعث شد بن زاید اهرم مالی را برای حفظ منافع خود و متحدانش بکار گیرد.
وقتی ژنرال عبدالفتاح السیسی در سال 2013 قدرت را به دست گرفت ، اخوان المسلمین سرکوب و ممنوع اعلام شد و مصر به اردوگاه بن زاید گروید.
اردوغان سرنگونی مرسی را تهدید و از تلاشهای مشابه برای سرنگونی حکومت خود به شدت می‌ترسید. مقامات ترکیه ابوظبی را یکی از مظنونان اصلی در تلاش ناموفق کودتای 2016 می دانند. اردوغان در سال 2017 گفت: "هنگامی که در ترکیه اقدام به کودتا شد ، ما به خوبی می دانستیم که چه کسی در کشورهای خلیج فارس از آن راضی است."
در این شرایط محمد بن زاید در تلاش است اتحاد خود را علیه ترکیه در منطقه و فراتر از آن تحکیم کند. از یکسو مقامات ترکیه معتقدند که عادی سازی با اسرائیل بخشی از تعمیق اتحاد علیه آنکارا است.
از طرف دیگر در محدوده فرامنطقه ای نیز عملکرد ضدترکیه ای امارات و عربستان کاملا هویدا است. امارات هفته ها پیش از امضای توافق نامه با اسرائیل ، جنگنده های F-16 را برای مشارکت در مانور با یونان ، در میان تنش های شدید این کشور با ترکیه راهی مدیترانه کرد. امارات متحده عربی از سال 2017 در تمرینات نظامی با یونان شرکت می کند.
حتی با وجود آنکه امارات و عربستان منافع ژئوپلتیکی ملموس و محسوسی در مورد بحران قره باغ ندارند اما فاینشنال تایمز به نقل از یک مقام سعودی نوشت: دخالت اردوغان در قره باغ کوهستانی نگران کننده است ، نه به این دلیل که درگیری به ما مربوط می شود ، بلکه نشان دهنده مسیری است که اردوغان به سمت آن می رود." هفته گذشته نیز عربستان سعودی تحریم هایی علیه محصولات ترکیه اعمال کرد تا نشان دهد که فشارها علیه ترکیه در ابعاد مختلف ادامه خواهد داشت.
اما در این میان مقامات ترکیه معتقدند که محمد بن زاید و توانایی های او محدود است. آنکارا آنچه در لیبی اتفاق افتاد را مثال خوبی میداند برای اینکه ثابت کند امارات و بن زاید به غیر از کشیدن چک میلیارد دلاری و خرید اسلحه قادر به انجام کار دیگری نیست. با این حال بسیاری نیز معتقد هستند دلارهای بن زاید و بن سلمان توانسته است لابی گسترده ای در کشورهای غربی و نفوذ در مناطق حضور ترکیه در منطقه و آفریقا شکل دهد که می تواند در آینده برای اردوغان دردسرساز شود.
