الوقت- پس از تشکیل نشست اضطراری پارلمان عراق در 5 ژانویه 2020 (15 دی 1398) و به تصویب رسیدن مصوبه اخراج نیروهای نظامی خارجی از عراق، این روزها بحث اخراج نیروهای نظامی آمریکایی بیش از هر زمان دیگری در کانون توجهات ناظران سیاسی قرار گرفته است. در این میان برخی ااز ناظران و جریان‌های سیاسی داخلی عراقی، این مساله را مطرح می‌کنند که در موقعیت کنونی بغداد به شدت وابسته و نیازمند به تداوم حضور و نقش‌آفرینی آمریکا است و در صورت اخراج نیروهای نظامی واشنگتن تنها مساله به بُعد نظامی معطوف نخواهد شد، بلکه از نظر امنیتی، اقتصادی، عمرانی و سیاسی لطمه‌ای بزرگ بر پیکره کشور عراق وارد خواهد شد.
استدلال آنها این است که پس از ظهور داعش در کشور عراق، آمریکا حتی فراتر از گذشته در حمایت مالی و نظامی نقشی فراگیر و قابل توجه ایفا کرده که اکنون با اخراج این کشور با نوعی خلاء مواجه خواهد شد. خلاءی که می‌تواند برای بغداد هزینه سنگینی به همراه داشته باشد که مهم‌ترین آنها عبارت است از امکان ظهور مجد داعش. با این اوصاف، اکنون استدلال نوشتار حاضر این است که نه تنها اخراج نظامیان آمریکایی و قطع مناسبات میان بغداد با واشنگتن منجر به ایجاد مشکلات وسیع بری دولت عراق نخواهد شد، بلکه در میان مدت و بلندمدت می‌توان تاثیرات مثبتی را بر این کشور بر جای یگذارد. در همین راستا، مهم‌ترین راهکارهای عراق برای وضعیت بعد از اخراج نظامیان آمریکایی را می‌تواند در قالب محورهای ذیل مورد بحث و بررسی قرار داد.
گذار عراق از وابستگی نظامی و امنیت به آمریکا
اولین و مهم‌ترین دغدغه‌ای که مخالفان اخراج آمریکا به آن توجه دارند، عدم توانایی نظامی و تسلیحاتی عراق در دفاع و مبارزه با تهدیدات امنیتی همچون ظهور مجدد داعش است. در این سطح لازم است به چند نکته مهم اشاره شود. اولا، آمریکایی‌ها در جنگ با داعش تنها در زمینه هوایی از ارتش عراق و نیروهای حشدالشعبی حمایت می‌کردند و اقدام اصلی را عراقی‌ها در پایان دادن به خلافت خودخوانده ابوبکر البغدادی انجام دادند. ثانیا، باید توجه داشت که حمایت آمریکایی‌ها از ارتش عراق نه تنها در بلندمدت مثبت نبود بلکه رسما موجب ورشکستگی و شکست ارتش عراق تحت هر شرایطی می‌شد. بدین معنی که کمک آمریکایی‌ها و ائتلاف موسوم به ضد داعش و ناتو نوعی توسعه وابسته ارتش عراق بود و هیچگاه منجر به توسعه پایدار نمی‌شد، در چنین شرایطی ضرورت اصلی برای ارتش عراق تجهیز و آموزش دورن‌زاد و بنیادی نیروها است تا بدون هر گونه حمایت خارجی بتواند در برابر تهدیدات ایستادگی کند.
ثالثا، در شرایط کنونی بسیاری از دولت‌های فرامنطقه و منطقه‌ای حاضر هستند خلاء حضور و نقش‌آفرینی آمریکا در عراق را جبران کنند. در مهم‌ترین سطح، کشور چین اعلام کرده که در صورت پایان حضور آمریکا و کشورهای غربی حاضر به همکاری گسترده در آموزش و تجهیز نیروهای نظامی عراقی است. همچنین، کشور روسیه اعلام کرده حاضر به فروش سامانه دفاع موشکی اس 400 به بغداد می‌باشد و در این مسیر حاضر به تجهیز ناوگان هوایی این کشور نیز است. این امر نشان می‌دهد که خلاء آمریکایی‌ها در زمینه تسلیحاتی آن‌چنان که بزرگ‌نمایی می‌شود از اهمیت برخوردار نیست.
رابعا، در بحث مبارزه با داعش و همکاری‌های امنیتی طی سال‌های گذشته به ویژه بعد از 2014 این فتوای آیت‌الله سیستانی و همیاری‌های ایران با مدیریت سردار شهید قاسم سلیمانی بود، که موجب پیروزی ارتش و مردم عراق در برابر تروریسم شد و نه آمریکایی‌ها. زمانی که داعش تا 10 کیلومتری بغداد پیشروی کرده بود و امکان سقوط پایتخت وجود داشت، این تهران بود که با تمام امکانات و توانمندی به یاری ازتش عراق شتافت. در آینده نیز عراقی‌ها می‌توانند از حمایت همه‌جانبه ایران مطمئن باشند و بدانند که خود می‌توانند با رشادت و راهنمایی مرجعیت در برابر هر تهدید ایستادگی کنند. وابستگی به آمریکایی‌ها و دیگر کشورهای غربی در بلندمدت تنها شکستی بزرگ برای آنها به همراه خواهد داشت.
وابستگی مالی و اقتصادی عراق به آمریکا
یکی دیگر از استدلال‌های مخالفان این است که اخراج نظامیان آمریکایی از یک سو، منجر به پایان همکاری‌های و کمک‌های اقتصادی و مالی واشنگتن به بغداد خواهد شد و از سوی دیگر، تحریم اقتصادی بزرگی احتمالا از سوی ترامپ بر عراق تحمیل خواهد شد که بر وضعیت آشفته این کشور بیش از پیش خواهد افزود. در ارتباط با این مساله توجه به این امر ضروری است که کمک‌های مالی و اقتصادی آمریکا و دیگر نهادهای مالی وابسته به غرب، از یک سو آن‌چنان بزرگ نیستند که در بیان آنها بزرگ نمایی می‌شود و از سوی دیگر، تا کنون برآیندی جز تحمیل بدهکاری بزرگ برای دولت عراق به همراه نداشته است.
همچنین، توجه به این امر ضروری است که اگر قرار باشد آمریکا کشور عراق را مورد تحریم قرار دهد این بدین معنا است که واشنگتن و ترامپ نه تنها دوست و متحد عراقی‌ها نیستند بلکه در زمره دشمنان این کشور قرار دارند که فقط در چند سال گذشته نقاب بر روی صورت خود پوشانده‌اند. این مساله نه تنها به عنوان بحران باید تلقی شود، بلکه می‌تواند اراده عراقی‌ها را برای اخراج آمریکایی‌ها مصم‌تر نماید.
