الوقت- کشتی بحران زده سیاست در بریتانیا همچنان دچار تلاطم امواج برخواسته از برگزاری همه‌پرسی برگزیت در سال 2016 است و پس از کش و قوس های فراوان و درخواست‌های مکرر نمایندگان برای استعفای ترزا می، وی بالاخره روز گذشته در برابر مقر دولت اعلام کرد که دو هفته دیگر از مقام خود کناره گیری خواهد کرد. با استعفای او اکنون سوالات مهمی مطرح می شود که جانشین وی چه کسی خواهد شد و سرنوشت برگزیت بالاخره به کجا خواهد انجامید؟
کارنامه ترزا می
پس از استعفای «دیوید کامرون» که اولین قربانی برگزیت بود، خانم می به رهبری حزب محافظه کار رسید. او برای اینکه بتواند با قدرت برگزیت را پیش ببرد درخواست انتخابات زود هنگام را داد و در سال 2017 داد. طرح های پیشنهادی او سه بار از سوی پارلمان رد شد. آخرین بار به دلیل آنکه همه پرسی را نیز در طرح خود گنجانده بود با خشم طرفداران خروج وبرخی هم حزبی های خود مواجه شد. تا کنون وزرای زیادی از کابینه او به دلیل مخالفت با طرح های او در مورد برگزیت استعفا داده بودند از جمله« بوریس جانسون » که وزیر خارجه پیشین دولت می بود. اما دو روز قبل «آندریا لدسام »یکی از مقامات ارشد دولت می به دلیل مخالفت با طرح آخر نخست وزیر استعفا داد. او سی‌وششمین عضو دولت می بود که استعفا داد. لدسام کسی بود که با کناره گیری از نامزدی نخست وزیری پس از کامرون باعث شد راه ترزا می برای نخست وزیری هموار شود و اکنون با استعفای خود باعث شد تا اکثر اعضای حزب محافظه کار و حزب کارگر از ادامه نخست وزیری ترزا می ناامید شوند.
جانشینان احتمالی
تاریخ سه سال اخیر بریتانیا بر محور برگزیت رقم خورده است. حزب محافظه کار برای بقای خود وداشتن بیشترین کرسی ها در انتخابات مختلف سعی میکند هر طور شده مساله برگزیت را به سرانجام برساند مخصوصا با توجه به اینکه در همه پرسی سال 2016، 17میلیون نفر به خروج از اتحادیه اروپا رای داده بودند؛ بنابراین حزب محافظه کار اگر موفق به حل مساله برگزیت نشود یک شکست سیاسی سنگین را در کارنامه خود وارد خواهد کرد. تا کنون 21 نفر از اعضای دولت می به دلیل مخالفت با رویه های در حل مساله برگزیت استعفا داده اند که این نشانگر پیچیدگی و دشواری برگزیت در میدان عمل است. نتیجه مهم استعفای می که در حقیقت طرفدار خروج نرم بود، موفقیت نامزدهایی است که طرفدار خروج سخت هستند.
اولین گزینه که احتمال زیادی برای انتخاب شدن دارد «بوریس جانسون» وزیر خارجه پیشین است. او محبوبیت بیشتری در بین اعضای حزب محافظه کار دارد. شانس دیگری که او دارد حمایت ترامپ از اوست. ترامپ در سفری که سال گذشته به لندن داشت گفت او فرد بهتری برای نخست وزیری بریتانیاست . طبق نظر سنجی ها احتمال موفقیت او در بین 16 نامزد احتمالی 32 درصد است. اما انتخاب او دو چالش برای حزب محافظه کار ایجاد میکند1-مصاحبه های جنجالی و سخنان حاشیه ساز او در شرایطی که بریتانیا در بحران سیاسی به سر می برد به نفع حزب محافظه کار نخوهد بود 2- عدم محبوبیت عمومی جانسون: اگر چه جانسون به دلیل مواضع قاطع محبوبیت بیشتری در بین حزب خود دارد اما محبوبیت سراسری او در بین عموم مردم کم است و اگرپس از نخست وزیری درخواست انتخابات زود هنگام کند احتمال دارد حزب محافظه کار بسیاری ازکرسی های خود را از دست بدهد و حتی اکثریت ساده را بدست نیاورد. او در یکی از سخنرانی های خود گفته بود در ماه اکتبر چه با توافق چه بی توافق بریتانیا از اتحادیه اروپا خارج می شود.
دومین فردی که احتمال جانشینی او می رود «دومینیک راب » وزیر مسکن پیشین و دومین وزیر برگزیت است. او در ماه نوامبر (اواخرآبان) پس از ارائه پیش نویس 585 صفحه ای برگزیت استعفا داد و اعلام کرد متن پیش نویس برخلاف اعتماد عمومی مردم برای خروج است. موضع او نیز تا حدودی شبیه جانسون است. اگرچه خروج با توافق را می پسندد اما با خروج سخت نیز موافق است و اگر بنا بر تمدید برگزیت باشد خروج بدون توافق را ترجیح میدهد. احتمال پیروزی او طبق نظرسنجی ها14.7 درصد است.
«مایکل گو » سومین نفری است که شانس رای گرفتن از حزب محافظه کار را دارد. از رهبران بلندپایه حزب محافظه کار و وزیر محیط زیست و کشاورزی بریتانیاست. موضع او از جانسون و هانت نرم تر است و از در سخنرانی های قبلی خود از برگزیت بدون توافق را برخلاف اهداف همه پرسی قبلی میداند اما طرفدار خروج بریتانیاست. احتمال موفقیت او 4.8 درصد است.
جرمی هانت وزیر خارجه کنونی بریتانیا که رسما نامزدی خود را اعلام نموده چهارمین نفری است که 5.6 درصد احتمال رای اعتماد حزب محافظه کار را دارد با این حال او در همه پرسی خروج بریتانیا حامی ماندن در اتحادیه اروپا بود. گزینه های دیگری مثل «ساجد جاوید» وزیر کشور یا «پنی موردانت»وزیر دفاع کنونی نیز مطرح هستند.
آینده حزب محافظه‌کار پس از استعفای می
نحوه رای گیری برای نامزد بعدی رهبری حزب محافظه کار به گونه ای است که فرایند انتخابات درون حزبی را بسیار طولانی میکند و احتمالا تا پایان تابستان ادامه پیدا کند. هر نامزد باید توسط دو نماینده در مجلس عوام معرفی شود و سپس همه نمایندگان باید به اعضایی که حداقل دو نماینده آنها را معرفی کرده اند رای دهند. نامزدهایی که در رای‌گیری کل حزب رای کمتری دریافت میکنند از رقابت حذف می شوند تا نهایتا رقابت بین دو نامزد باقی بماند و یکی از آنها در رای گیری نهایی رهبر حزب خواهد شد و کابینه را تشکیل میدهد بنابراین ممکن است حتی فردی انتخاب شود که در نظر سنجی ها رتبه بالایی نداشته است .
پس از این چالش دیگری که حزب محافظه کار با آن روبروست فشار برای انتخابات سراسری زود هنگام است. جرمی کوربین رهبر حزب کارگر اعلام نمود جانشین ترزا می پس از انتخاب شدن باید درخواست انتخابات زود هنگام دهد. شبکه اسکای نیوز نیز ساعاتی پس از استعفای ترزا می از مخاطبان این شبکه نظرسنجی انجام داد که براساس آن 65 درصد انگلیسی ها بر این باور بودند که کشور دچار بحران شده و 54 درصد معتقد بودند که پس از تعیین جانشین ترزا می باید انتخابات زود هنگام برگزار شود. بر اساس بزرگترین نظر سنجی انجام شده توسط آژانس تحقیقاتی و نظرسنجی SURVATION که در آبان ماه گذشته انجام شد 54 درصد شرکت کنندگان خواهان ماندن در اتحادیه اروپا هستند، در مقابل ۴۶ درصد نمی‌خواهند در این بلوک بمانند. در فروردین ماه نیز مردم انگلیس با طوماری با 5 میلیون امضا خواستار ماندن در اتحادیه اروپا شدند به غیر از مردمی که خواهان ماندن در اتحادیه اروپا هستند و شواهد گویای آن است تعداد آنها نسبت به سال 2017 افزایش یافته، تعداد زیادی نیز خواهان خروج نرم هستند. این دو مساله مهم باعث شده است که اگر حزب محافظه کار نخست وزیر را انتخاب و از اتحادیه اروپا به صورت سخت یا بدون توافق خارج شود و پس از آن انتخابات زود هنگام برگزار کند همین مخالفان دیگر به اعضای این حزب رای ندهند و اکثریت مجلس و به تبع آن، کابینه را از دست بدهد.
مساله دوم سنجش نظر مردم قبل از هرگونه اقدام برای خروج از اتحادیه و قبل از انتخابات سراسری است. سیاست حزب محافظه کار تاکنون به شدت مخالف این رویه بوده است زیرا اگر مخالفت رسمی مردم با برگزیت مشخص شود هدفی که حزب محافظه‌کار سه سال پیش شعارهای انتخاباتی را بر آن قرار داد و توانست ائتلاف اکثریت مطلق و کابینه را بدست آورد، از بین می رود و این حزب با چالش بسیار جدی روبرو می شود. خانم لدسام گنجاندن همه‌پرسی را در آخرین طرح ترزا می حرکتی تفرقه افکنانه با تبعاتی خطرناک توصیف کرد؛ مساله ای که اگر ترازمی خود استعغا نمیداد منجر به استیضاح او می شد. علاوه برآن پیشتازی احتمالی نایجل فارانژ که راست افراطی محسوب می شود، حزب محافظه کار را در خروج سخت یا بدون توافق مصمم تر میکند تا راست تندرو با چنین وعده هایی عرصه رقابتهای سیاسی آینده را از آن خود نکند. بنابراین حزب محافظه کار علاوه بر برگزیت در حیات سیاسی خود دچار بن بستی جدی شده است که شاید رهایی از آن نیازمند همکاری با حزب رقیب کارگر باشد. تا کنون حزب محافظه کار چنین تصمیمی را اعلام نکرده است.
